Dat de kartellijst Voor Gent niet voor Groen maar voor de N-VA kiest om een bestuursakkoord te maken, slaat diepe wonden in de Arteveldestad. Knack sprak met enkele bekende Gentenaars over hun gepolariseerde stad. ‘Dit is het einde van het socialisme in Gent.’
Een stille wake aan het stadhuis. Het verwijt van ‘schijnonderhandelingen’ aan de ene kant, ‘leugens’ aan de andere. Hoog oplaaiende emoties op sociale media, van ‘verraad’ tot ‘antidemocratisch’. Gent heeft gezelliger tijden gekend.
De schok van maandag blijft dus nazinderen. Die schok, dat is natuurlijk de beslissing van Voor Gent om niet met Groen maar met de N-VA in zee te gaan. Burgemeester Mathias De Clercq (Open VLD) en de socialisten van Vooruit verkiezen Anneleen Van Bossuyt (N-VA) boven het Groen van schepenen Hafsa El-Bazioui en Filip Watteeuw. Het nieuws sloeg in als een bom in de Arteveldestad.
Voor buitenstaanders kan de emotionele reactie vreemd overkomen. Want Voor Gent en de N-VA hebben nu eenmaal een meerderheid in de gemeenteraad. Is dát niet vooral van tel in een democratie?
‘Uiteraard is dit democratisch’, zegt schrijver en theatermaker Dominique Willaert. ‘Maar dit raakt de ziel van Gent. Deze stad is decennialang gekenmerkt door sterke linkse bestuurders. Na Zwarte Zondag hebben de opeenvolgende bestuurscolleges deze stad een progressief gezicht gegeven. Alle progressieve West-Vlamingen die hier komen studeren, blijven hier wonen. Onderschat ook de symboliek niet: dit was de laatste Vlaamse stad in linkse handen.’
‘In Gent is “rechts” niet zomaar een woord.’
‘Tegen de N-VA, voor de liefde? Het essentialisme in Gent neemt bizarre proporties aan’
Wieg van het socialisme
Willaert was een van de opstellers van de open brief die vorige week voor een progressieve coalitie pleitte, goed voor 10.000 handtekeningen. Het mocht niet baten. Ook de progressieve vereniging Masereelfonds ondertekende het schrijven. ‘Wij zijn geschrokken door het opblazen van de paars-groene samenwerking’, zegt voorzitter Karim Zahidi. ‘Wij denken echt dat dit een trendbreuk is.’
Ook Zahidi verwijst naar de banden van het stadsbestuur met het middenveld. ‘In Gent werd het middenveld niet tegengewerkt, maar als een partner gezien.’ Met de komst van de N-VA zou die dynamiek ingrijpend kunnen veranderen, denkt Zahidi. ‘Voor de stad zou het beter zijn dat de progressieve partijen samenwerken. Denk nog maar aan het milieu en de socio-economische uitdagingen.’
Theatermaker Wannes Gyselinck vreest voor de ‘volledige afbraak’ van een beleid dat vrij zeldzaam is geworden in Vlaanderen. Vroeger stemde hij voor de socialisten, vandaag voor Groen. ‘In Gent is “rechts” niet zomaar een woord. Er heerst angst voor een nostalgische terugkeer naar een beleid waar besognes rond armoede of artistieke werking niet van tel zijn. Dat herverdeling niet meer naar beneden, maar naar boven gebeurt.’
Historicus Jan Dumolyn, die zelf ooit kandidaat was voor de PVDA, noemt zichzelf een stamboomsocialist. ‘Gent is de wieg van het socialisme in Vlaanderen. Het was al bijzonder dat Vooruit een gezamenlijke lijst met de liberalen vormde. Zelfs nu Vooruit binnen die gezamenlijke lijst meer zetels behaalt dan de Open VLD, slagen ze er nóg in om de N-VA erbij te nemen. Du jamais vu.’
‘De kaarten zijn nog niet geschud, iedereen moet het hoofd koel houden.’
De rol van Conner Rousseau
Hoe is het zover kunnen komen? Volgens Groen is de coalitievorming bovenlokaal bedisseld. Lees: tussen de partijvoorzitters Bart De Wever (N-VA) en Conner Rousseau (Vooruit), die hun samenwerking binnen de Vlaamse regering willen doortrekken in zo veel mogelijk steden en gemeenten.
Opvallend: de meeste linkse Gentenaars die Knack sprak, geloven dat niet.
‘Als ik goed ben ingelicht,’ zegt Karim Zahidi, ‘is er tussen Rousseau en De Wever afgesproken om zo veel mogelijk samen te werken, maar dat er twee uitzonderingen zijn: Gent en Leuven.’ Een geluid dat ook bij Dominique Willaert valt te horen. ‘De woede in de richting van Conner Rousseau is onterecht’, zegt hij. ‘Zijn rol wordt overschat.’
Wat is er dan wel gebeurd? Een kenner van de Gentse politiek die de onderhandelingen van nabij opvolgde getuigt: ‘Wat Groen vertelt over de nationale inmenging is bullshit. De partijvoorzitters – óók die van Groen – zijn uiteraard gebrieft, maar de lokale afdelingen kregen het onderhandelingsmandaat.’
De bevoorrechte getuige, die anoniem wenst te blijven, wijt de ontwikkelingen grotendeels aan incompetentie. ‘En dan bedoel ik bij iedereen: van Mathias De Clercq (Open VLD) over Astrid De Bruycker (Vooruit) tot Filip Watteeuw (Groen). Kijk, in het verleden kwamen de socialist Frank Beke en de liberaal Sas van Rouveroij ook niet overeen, maar zij deden elkaar geen pijn. Je bent hier wel een stad aan het besturen, hè. Uiteraard zijn er inhoudelijke verschillen, zeker over het fel gepolariseerde thema mobiliteit. Maar de persoonlijke vetes hebben alles kapot gemaakt.’
‘Zowel Vooruit als Groen heeft fouten gemaakt’, zegt ook Willaert. ‘Ik twijfel aan de onderhandelingsbekwaamheid van Vooruit-politici Astrid De Bruycker en Joris Vandenbroucke. Bij Groen voelde Filip Watteeuw zich dan weer vernederd omdat Hafsa El-Bazioui meer voorkeursstemmen kreeg. Hij wilde zich niet laten doen.’
Filip Watteeuw en Peter Reekmans: ‘Gent moet geld lenen bij de banken, Antwerpen haalt het bij de N-VA-kabinetten’
Werk van de spindoctors
Volgens Zahidi spelen de persoonlijke wrijvingen inderdaad een rol. ‘Maar die spanningen zijn een uiting van meningsverschillen op het vlak van beleid. En dan vraag ik me af: als de spanningen nu al zo onoverkomelijk zouden zijn, hoe groot zullen die wrijvingen dan zijn met de N-VA?’
Wannes Gyselinck ziet dan weer een vooraf uitgekiende strategie. De onderhandelingsnota van De Clercq bevatte volgens hem voor Groen onmogelijke elementen. ‘De framing van Groen als dogmatische partij is de voorbije dagen heel goed voorbereid. De spindoctors van Vooruit hebben goed werk verricht.’
Zahidi ziet nog een waterkans. De lijst Voor Gent en de N-VA hebben nog maar enkele dagen de tijd om een akkoord te maken. Vanaf maandag verschuift het initiatiefrecht naar Groen – een gevolg van de nieuwe lokale spelregels. Ook Willaert benadrukt: ‘De kaarten zijn nog niet geschud, iedereen moet het hoofd koel houden.’
Zondag roept Vooruit de leden bijeen om een mogelijk akkoord goed te keuren. Daar wordt vuurwerk verwacht. ‘Ik denk dat er de komende dagen heel wat Vooruit-leden zullen bijkomen’, zegt Gyselinck. ‘Maar als de samenwerking met de N-VA zondag wordt goedgekeurd, voorspel ik de implosie van Vooruit Gent.’ Jan Dumolyn, nog ietsje stelliger: ‘Dit wordt het einde van het socialisme in Gent.’
Vera Dua (Groen): ‘Een centrumrechtse coalitie past niet bij Gent’
Gemeenteraadsverkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier