‘Als 29-jarige biotechnoloog krijg ik vaak de vraag waarom ik dit “lijk” nog wil reanimeren. Simpel: vrijheid, marktwerking en het liberale wereldbeeld blijven cruciaal voor maatschappelijke vooruitgang, zelfs in tijden van pessimisme, populisme en klimaatverandering’, schrijft Vincent Verbeecke, kandidaat-voorzitter van Open VLD. ‘De partij moet worden hersticht met een nieuwe beginselverklaring en naam als breuk met het verleden.’

Politicologen zijn druk bezig om Open Vld te begraven. De N-VA zou met ons programma en electoraat aan de haal zijn gegaan, het nut van de partij volledig verdwenen. Als 29-jarige biotechnoloog krijg ik vaak de vraag waarom ik dit “lijk” nog wil reanimeren. Simpel: vrijheid, marktwerking en het liberale wereldbeeld blijven cruciaal voor maatschappelijke vooruitgang, zelfs in tijden van pessimisme, populisme en klimaatverandering. Wie wil er leven in een regio zonder een partij die deze waarden verdedigt?

Een indrukwekkend palmares

De wereld staat er vandaag veel beter voor dan honderd jaar geleden. Extreme armoede is wereldwijd gedaald van 70% naar 7%. In België steeg de levensverwachting van 50 naar 80 jaar. De rechtsstaat is robuuster en mensenrechten zijn een verworvenheid. Het liberale idee dat vrij initiatief leidt tot maatschappelijke vooruitgang, ligt aan de basis van deze evoluties. Liberale democratieën zijn bovendien stabieler en minder geneigd tot oorlog dan autocratieën, fascisme of communisme. Ondanks dit indrukwekkende palmares wint populisme wereldwijd terrein, en ook liberalen voelen de klappen. Bij ons droomt meer dan de helft van de twintigers van een sterke leider met alle macht. Eén miljoen mensen stemden niet op 9 juni, en extreemrechts wint terrein. In Europa zien we soortgelijke trends: in Nederland kostte het maanden om coalitiepartners te overtuigen dat Geert Wilders de grondwet zou respecteren, Victor Orban maakt van Hongarije een autoritaire staat, en Frankrijk staat voor een test tegen populisme.

Noem een maatschappelijk probleem, liberalisme is het antwoord

Liberalisme moet zich blijven vernieuwen. Ook morgen kan beter worden dan vandaag. Neem de klimaatcrisis: ik geloof rotsvast dat technologische vooruitgang en het ontkoppelen van economische groei en milieu-impact, het eco-modernisme, het antwoord zijn. Duurzame vooruitgang door welvaartswinst.

De wooncrisis vereist soepelere bouwvergunningen en modern woonbeleid. Betaalbaar wonen kan alleen door meer woonentiteiten te creëren. Het idee dat Vlaanderen dorps kan blijven zonder hoogbouw en toch betaalbare woningen kan bieden, is onrealistisch. De overheid moet bouwvergunningen versoepelen om het woningaanbod voor alle budgetten en samenlevingsvormen te stimuleren, terwijl de open ruimte behouden blijft. Dit beleid moet ook inspelen op demografische veranderingen. Mensen worden ouder, zijn vaker single en hebben meerdere relaties. Conservatief beleid houdt vast aan het klassieke gezinsmodel, terwijl liberaal beleid inspeelt op de nieuwe realiteit. Het idee “1 leven, 1 woning tot aan de dood” is achterhaald. Eén op drie Vlaamse huishoudens bestaat uit één persoon, die bovendien het zwaarst belast wordt en alle schaalnadelen ondergaat. Mensen zonder kinderen hebben in Vlaanderen één grote erfgenaam: de overheid, die gemiddeld 50,2% van hun nalatenschap opeist. De beperkte aanpassingen aan dit onrechtvaardige systeem zijn door liberalen gerealiseerd. Zij duwden op het gaspedaal, anderen op de rem.

Hetzelfde geldt voor gevoelige ethische thema’s zoals euthanasie. Terwijl conservatieven drogredenen en horrorscenario’s bedenken om soepelere euthanasieregels tegen te houden, wil de liberale partij enkel meer keuzevrijheid bieden. Niemand moet kiezen voor euthanasie, maar conservatieven dwingen mensen tot lijden door deze mogelijkheid te ontzeggen. Liberalen respecteren keuzes, ook van hen die lijden in naam van een opperwezen, en streven naar een inclusief beleid waarin iedereen een passende oplossing vindt.

De zwakte van het hedendaagse liberalisme is dat het te weinig inspireert. Zonder inspiratie blijft liberalisme vaak beperkt tot de afspraak elkaar niet in de weg te zitten. Het liberale mensbeeld respecteert het individu dat in vrijheid zijn eigen keuzes maakt en het beste weet hoe vooruit te komen. We rekenen dagelijks op burgers die integere keuzes maken: voor wederzijdse steun, vreedzaam gedrag en inzet voor een betere toekomst. Velen zien niet langer de urgentie om zich in te zetten voor liberale waarden. Bij ons mogen personen van hetzelfde geslacht al 21 jaar trouwen, is abortus al 35 jaar toegestaan en is euthanasie al decennia mogelijk. Deze vrijheden lijken vanzelfsprekend, maar wereldwijd worden ze snel teruggeschroefd. Eén Trump, Orban of Poetin, zelfs in een light versie, en dit alles staat op de tocht.

De partij herstichten

Er valt nog veel te strijden: voor nieuwe uitdagingen én voor het behoud van wat al is verworven. Een partij die in echte verandering gelooft, weet dat verandering ook de verkeerde kant op kan gaan, vooral in een klimaat waarin populistische en conservatieve partijen domineren. Jarenlange machtsdeelname en interne conflicten hebben liberale ideeën naar de achtergrond verdrongen, terwijl die juist altijd flexibel bleken in moeilijke tijden.

De partij moet worden hersticht met een nieuwe beginselverklaring en naam als breuk met het verleden. Liberalisme is al duizend keer doodverklaard, maar telkens weer blijkt het springlevend. Als 29-jarige biotechnoloog wil ik bijdragen aan een partij die vrijheid, marktwerking en het liberale wereldbeeld opnieuw op de voorgrond plaatst.