Lokale verkiezingen Leuven: ‘In tegenstelling tot Tobback is Ridouani zelden polariserend’

Na een lauwe campagne in Leuven behaalt burgemeester Mohamed Ridouani (Vooruit) een eclatante zege. Met 41,7 procent overtreft Ridouani zelfs de historische 40,5 procent van zijn politieke vader Louis Tobback in 1994. Leuven, het vroegere Tobbackgrad, blijft donkerrood, maar is meer dan ooit Motown.

Luc Vanheerentals, auteur van Leuven zoals het is. Doorlichting aan de vooravond verkiezingen 2024 vraagt zich af of de coalitie van Vooruit-Groen-CD&V zal blijven bestaan.

Vooruit wint negen zetels, CD&V verliest er eentje en Groen ziet zijn zetelaantal gehalveerd tot vijf. Hoe verklaart u dat?

Luc Vanheerentals: Het verschil tussen de meerderheidspartijen is echt wel extreem. De afstraffing van Groen komt vooral door het mobiliteitsbeleid: een zone dertig in haast heel het grondgebied, het circulatieplan in Kessel-Lo en de uitbreiding van het betalende parkeren in het stadscentrum. De groene schepen van Mobiliteit David Dessers kreeg zowat van alles de schuld. Zijn hevige manier van communiceren hielp ook niet. Iedereen die geflitst werd, vloekte op Dessers, hoewel de ANPR-camera’s een bevoegdheid waren van Ridouani.

Ridouani heeft de vijf zetels van Groen niet nodig voor een nieuwe coalitie, CD&V volstaat. Verdwijnt Groen uit de meerderheid?

Vanheerentals: Ridouani heeft Leuven Klimaatneutraal opgestart in 2011 en is dus zelf een groene jongen. Ik denk dat hij Groen erbij wil houden om als progressief blok sterker te staan tegen de CD&V, dat in de meerderheid graag de scherpe kantjes van het beleid wil vijlen. Bovendien is Mo een loyale kerel. De vraag zal eerder zijn of Groen niet zelf voor een oppositiekuur zal kiezen.

Hoe komt het dat Ridouani zó populair is in Leuven?

Vanheerentals: Hij groeide op in armoedige omstandigheden nadat zijn ouders in de jaren 60 uit het Rifgebergte naar ons land gekomen zijn. Hij ging echt van zero to hero, maar blijft toch zeer bescheiden. Zijn vader was lang een van de leidende figuren in de moskee, wat hem nog altijd een sterke allochtone achterban oplevert. Maar hij weet ook een breed publiek Leuvenaars aan te spreken met zijn verbindende taal. In tegenstelling tot zijn leermeester Louis Tobback is hij zelden polariserend. Zijn keuze om voluit voor Leuven te gaan en een nationaal mandaat voorlopig af te wijzen legde hem ook geen windeieren.

Blijft dat zo?

Vanheerentals: Hij is al meermaals genoemd als mogelijke minister of partijvoorzitter van Vooruit, maar houdt die boot af. Op een verkiezingsdebat zei hij dat hij de zes jaar als burgemeester wil uitdoen. Normaliter zien we hem dus niet in een nieuwe federale regering.

De Leuvenaar is duidelijk tevreden over het gevoerde beleid, maar wonen is er haast onbetaalbaar. Komt daar verandering in?

Vanheerentals: Lies Corneillie (Groen) kreeg de woonproblematiek niet onder controle. Er waren wel enkele initiatieven: de stad kocht bijvoorbeeld een vijftigtal woningen en verhuurt die 20 procent onder de marktprijs. Maar dat is een druppel op een hete plaat. Je moet dat beleid een paar regeerperiodes volhouden om effect te zien. En zal dat gebeuren als Groen niet meer in de coalitie zit? Want het kost enorm veel geld.

Jonathan Holslag burgemeester van Tienen

Uit het niets behaalt de lokale lijst Durf 31 procent van de stemmen in Tienen. Lijsttrekker en VUB-professor Jonathan Holslag, die 3684 voorkeurstemmen achter zijn naam kreeg, wil burgemeester worden.

Holslag hoopte op 5 zetels, maar Durf wint 13 van de 33 zetels. Een coalitie met lokale lijsten van vooral christendemocraten of socialisten is mogelijk. Holslag liet weten dat hij kiest voor ‘het centrum’.

Durf ging naar de kiezer met een becijferd programma van liefst 160 pagina’s. Dat bevat onder andere concrete maatregelen om de 5.500 Tienenaars die worstelen met armoede te helpen. Verder ziet Holslag ‘netheid’ en ‘veiligheid’ als de voornaamste prioriteiten voor de Tienenaars. Maar voor hij een beleidsplan uitschrijft, wil hij in twintig buurten zijn oor te luisteren leggen.

Katrien Partyka (CD&V) was sinds 2015 burgemeester van de Suikerstad, maar moet met 1847 voorkeurstemmen haar sjerp inleveren. Ook haar coalitiepartners – een liberale lijst, Groen en N-VA – verloren zondag. Naast Durf laten alleen de extremen Vlaams Belang (+4,1 tot 11,2%) en PVDA (+0,8 tot 2,7%) winstcijfers optekenen.

Holslag liet in interviews verstaan dat hij zich vol op het ‘voltijdse engagement’ van het burgemeesterschap werpt. Hij zal zes jaar geen prof zijn aan de VUB.

Vilvoorde: Hans Bonte verliest sjerp

Na elf jaar komt er een einde aan het tijdperk-Bonte in Vilvoorde. Qua voorkeurstemmen was het nog nipt tussen burgemeester Hans Bonte (Vooruit) en Jo De Ro, lijsttrekker van het kartel Open VLD-CD&V: 2322 tegen 2406. In procenten is de kloof tussen hun lijsten veel groter: blauw-oranje wint de verkiezing met 34 procent (14 zetels), de socialisten stranden op 25 procent (10 zetels).

Liberaal Jo De Ro heeft dus het initiatiefrecht en wordt wellicht burgemeester. De vorige bestuursperiode was hij al schepen van onder andere Financiën en Onderwijs. Als De Ro zijn ex-coalitiepartner Bonte de rug toekeert, blijft alleen de N-VA (5 zetels) over als mogelijke coalitiepartner.

In 2018 vormde Bonte nog een kartel met Groen. De kartelvorming voor 13 oktober 2024 bleek in Vilvoorde haast belangrijker dan de stemuitslag. Dat door het nieuwe kiesdecreet de grootste lijst het initiatief krijgt in de coalitievorming maakte die kartelvorming cruciaal. Bonte ziet zich als het slachtoffer van die nieuwe regel.

Hij wijt zijn verlies ook aan Team Fouad, nieuwkomer op het Vilvoordse stembiljet, en aan het feit dat Vlaams Belang géén lijst indiende. Volgens Bonte voerde Team Fouad ‘zeer agressief’ campagne tegen Vooruit. De stemmen van Vlaams Belang in 2018 gingen nu – aldus Bonte – naar de N-VA.