Een deel van de oppositie heeft maandag haar amendementen voorgesteld op de aanbevelingen die Wouter De Vriendt (Ecolo-Groen), de voorzitter van de bijzondere kamercommissie naar het koloniaal verleden, heeft voorgesteld. Net als de liberalen en CD&V wil N-VA niet de weg opgaan van algemene verontschuldigingen.
In het voorstel van De Vriendt biedt de Kamer ‘de Congolese, Burundese en Rwandese volkeren verontschuldigingen aan voor de koloniale overheersing en de uitbuiting, het geweld en de gruweldaden, de individuele en collectieve mensenrechtenschendigen tijdens die periode, en het racisme en de discriminatie die er mee gepaard gingen’. De uitvoerende macht en al wie heeft bijgedragen heeft tot de kwalijke gevolgen van dat regime – privépersonen, kerken en ondernemingen – worden gevraagd ‘gelijkaardige stappen te zetten inzake symbolisch herstel’.
Binnen de meerderheid kanten de liberalen en CD&V zich tegen verontschuldigingen. Ze worden daarin bijgetreden door de N-VA, die het in een amendement houdt bij het betuigen van diepste spijt, wat in de lijn ligt van de verklaringen van de koning in juni tijdens zijn bezoek aan Congo. ‘De huidige Vlaamse en Waalse bevolking heeft geen zonde aan de vernederingen en onderdrukking die de gekoloniseerde bevolking moest ondergaan’, luidt het in de toelichting van het amendement. De N-VA heeft het over een Belgische elitie die Congo gedurende 80 jaar als een speeltuin beschouwde. A posteriori excuses zijn ook een pervers concept dat op een later tijdstip fouten kunnen rechtgezet worden, vindt de partij nog.
De PVDA vindt dat weer dat het staatshoofd en de regeringsleider – dus de koning en de premier – verontschuldigingen moeten aanbieden. Voor de partij zijn het niet de Belgen die geprofiteerd hebben van de kolonisatie. Voor PVDA zijn de grote Belgische bedrijven en de koninklijke familie verantwoordelijk voor onder meer de dwangarbeid, de ontwikkeling van verdeeldheid tussen Hutu’s en Tutsi’s die leidde tot de Rwandese genocide en de oprichting van een systeem waarbinnen misdaden tegen de mensheid mogelijk werden.
DéFI kan zich in het algemeen vinden in de aanbevelingen van de commissievoorzitter. Kamerlid en partijvoorzitter François De Smet wacht echter op het standpunt van de andere meerderheidspartijen. Volgende week is een nieuwe commissievergadering gepland. De tijd dringt evenwel omdat het mandaat van de bijzondere commissie eind dit jaar afloopt. Wouter De Vriendt heeft op eigen initiatief een stand van zaken van de werkzaamheden gegeven aan premier Alexander De Croo. De vraag naar verontschuldigingen is nog niet aan bod gekomen binnen de regering, verzekerde het kabinet van de premier.
