Knack-peiling: coalitie Vlaams Belang en N-VA heeft Vlaamse meerderheid

Op iets meer dan 100 dagen voor de verkiezingen zou een coalitie van N-VA met Vlaams Belang in het Vlaams Parlement een numerieke meerderheid behalen. Dat blijkt voor de allereerste keer dankzij berekeningen van de zetelverdelingen op basis van de grote politieke peiling van Knack.

Het Vlaams Belang is goed op weg om de grote winnaar te worden bij de stembusgang op 9 juni. Volgens de grote politieke peiling van Knack mag ze rekenen op een winst van 7 procentpunt in vergelijking met de verkiezingen van mei 2019. De partij van Tom Van Grieken zou met 25,5 procent de grootste partij van het land worden. De N-VA zou uitkomen op 20,6 procent, een verlies van 5 procentpunt in vergelijking met vijf jaar geleden.

Samen behalen de N-VA en Vlaams Belang dus 46 procent van de stemmen in Vlaanderen. De vraag is hoeveel zetels dat zal opleveren, want die bepalen welke meerderheden er gevormd kunnen worden. De zetelverdeling gebeurt per kieskring, en dat zijn voor de federale en regionale verkiezingen de provincies. Daarbij geldt een kiesdrempel: een partij die in een provincie géén 5 procent van de geldige stemmen behaalt, mag daar niet meedoen aan de zetelverdeling.

Betrouwbare cijfers

Voor de zetelverdeling wordt de zogenaamde ‘methode D’Hondt’ toegepast, een ingewikkelde berekening die professor Herman Matthijs (VUB/ UGent) op verzoek van Knack zowel voor de Kamer als voor het Vlaams Parlement tot een goed einde bracht.

‘Soms liggen de behaalde scores erg dicht bij elkaar en kan een procent winst of verlies grote gevolgen hebben’, zegt Matthijs. ‘Als een partij dan bijvoorbeeld de kiesdrempel wel haalt, of een andere partij voorbijsteekt, heeft dat gevolgen voor de zetelverdeling.’

Daarom vroegen we ook aan professor Pascal Delwit (ULB) om de zetelverdeling voor de Kamer te berekenen. Hij werkt met een eigen model, waarbij de cijfers van de Knack-peiling gewogen worden met resultaten van eerdere peilingen. Uiteindelijk blijkt dat het ULB-model heel vaak op hetzelfde aantal zetels uitkomt als de methode D’Hondt. Als er verschillen zijn, dan zijn die minimaal. De cijfers van de zetelverdeling mogen dan ook robuust worden genoemd.

Krappe meerderheid

Met de stemmen in de vijf Vlaamse kieskringen behaalt het Vlaams Belang 25 zetels in de Kamer, zowel volgens de methode D’Hondt als het ULB-model. De N-VA behaalt 19 (ULB-model) tot 21 (methode D’Hondt) zetels. Dat wil zeggen dat Vlaams Belang en de N-VA samen 44 tot 46 van de 87 Kamerzetels zou behalen die in de vijf Vlaamse provincies te verdelen zijn. Samen behalen ze dus een meerderheid van de Vlaamse Kamerzetels, zowel volgens de methode D’Hondt als volgens het ULB-model.

Wat betekent dat voor het Vlaams parlement? Daar behaalt het Vlaams Belang volgens de methode D’Hondt 35 zetels, een winst van 12. De N-VA komt aan 29 zetels, een verlies van 6 zetels. Een coalitie tussen Vlaams Belang en de N-VA zou dan goed zijn voor 64 van de 124 zetels. Dat is een krappe meerderheid, maar een meerderheid.

Dat een coalitie van Vlaams Belang met de N-VA een meerderheid in het Vlaams Parlement zou behalen, is een majeur politiek feit. N-VA-voorzitter Bart De Wever zei eind 2023 in Trends: ‘Wel kan de electorale massa ons een hefboom geven. Als de N-VA en het Vlaams Belang samen incontournable zijn in het Vlaams Parlement, geeft ons dat een hefboom om federaal zaken te doen.’

De redenering van De Wever is duidelijk: als de N-VA en Vlaams Belang samen op Vlaams niveau een meerderheid kunnen vormen, incontournable zijn, kan hij de Vlaamse partijen onder druk zetten om de N-VA te betrekken bij de federale regeringsvorming. Als de N-VA op federaal vlak niet mag meedoen voor de regeringsvorming, kan de partij op Vlaams niveau in zee gaan met Vlaams Belang en alle andere partijen opzijschuiven.

Tot nu toe was het niet duidelijk of een coalitie van Vlaams Belang met de N-VA over een meerderheid van de Vlaamse zetels zou beschikken – en Bart De Wever dus zijn ‘hefboom’ zou bieden. Na de politieke peiling van Knack blijkt dat Vlaams Belang plus N-VA op iets meer dan 100 dagen van de verkiezingen inderdaad een meerderheid van de zetels behalen, zodat de N-VA zich sterk kan maken om federaal in een regering te komen.