‘Enkel met Groen’: met die slogan stapte de partij naar de kiezer. Het doel: een geloofwaardig progressief alternatief bieden met het oog op regeringsdeelname. Het mocht niet zijn.
Op 9 juni ging Groen 2,8 procentpunt achteruit voor het Vlaams Parlement, voor de federale verkiezingen ging het om een daling van 2,3 procentpunt. In het Vlaams Parlement verliest de partij 5 van haar 14 zetels. Groen is gedoemd tot de oppositie. ‘Aanvankelijk was er een stukje opluchting’, zegt covoorzitter Jeremie Vaneeckhout. ‘Jaren werd gezegd dat we onder de kiesdrempel zouden belanden. Bij het stembureau kreeg ik de vraag of ik nog verwachtte parlementslid te zijn. Er was dus fierheid. Anderzijds zijn we ook niet blind: dit was niet goed.’
De Open VLD behaalt 8,3 procent en het hele partijbestuur stapt op. Groen behaalt een volle procentpunt minder en er is geen vuiltje aan de lucht?
Jeremie Vaneeckhout: De Open VLD komt van een heel andere startpositie, zij zitten al decennia in een dalende curve. Net als de CD&V, trouwens. En Vooruit behaalt haar op een na slechtste resultaat ooit. Je moet het dus in zijn context zien. Ik ben in 2007 lid geworden onder het voorzitterschap van Vera Dua. Toen behaalden we 6,3 procent.
Op 9 juni beklaagde u zich dat klimaat amper een thema was. Is het de schuld van de media?
Vaneeckhout: Het is een collectieve verantwoordelijkheid. Zo ging het ook amper over Vlaams beleid. Maar we doen hier geen paraplu open. Wij moeten leren hoe we de uitdagingen én oplossingen voor klimaat, milieu en natuur concreter en tastbaarder maken. Daarnaast moeten we ook verbreden – we zijn bezig met een gespreksronde bij middenveldorganisaties. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober zullen we fundamentele debatten voeren. Het partijlandschap is fel veranderd: Vooruit neemt een opvallende positie in, en de toekomst van de Open VLD is niet duidelijk. Welke speerpunten, stijl en mensen moet een authentieke ecologische partij dan hebben?
‘Na 13 oktober zullen we fundamentele debatten over de partij voeren.’
Bent u nog de juiste man op de juiste plaats? In uw eigen West-Vlaamse Anzegem behaalde u slechts 8,3 procent.
Vaneeckhout: Het is een kracht dat de partijleiding niet enkel uit de steden of andere wingewesten van Groen komt. De voorzittersverkiezingen zijn gepland begin 2025. Nadia (Naji, de andere Groen-covoorzitter, nvdr) en ik zullen grondig praten hoe we ons daarin opstellen. Wij zijn beiden gestart in 2022. Groen was toen onzichtbaar in de Vivaldiregering, intern ontbrak elke vorm van cohesie. Vandaag staan de neuzen in één richting.
Toppers als Kristof Calvo, Wouter De Vriendt en Elisabeth Meuleman hebben het nationale niveau vaarwel gezegd.
Vaneeckhout: Zij hebben zelf die afweging gemaakt, Nadia en ik wisten dat er een generatiewissel aan zat te komen. Dat proces is aan het slagen, maar je kunt niet verwachten dat het werk in twee jaar af is.
Brussels Parlementslid Celia Groothedde vindt dat jullie kunnen aanblijven áls het roer omgaat in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen.
Vaneeckhout: Het is me niet duidelijk in welke richting het roer volgens haar om moet.
Dus geen hakbijl meer om de Mona Lisa te massacreren, zoals u in Aalter deed?
Vaneeckhout: Ik ga de rest van mijn leven ver van bijlen blijven. (lacht) Als het beeld niet goed zit en niemand de boodschap begrijpt, dan heeft zoiets weinig zin.
Na de campagne: waar is het nepnieuws van de PVDA?
Enkel de covoorzitters en vicepremier Petra De Sutter kwamen op televisie. Hield u energieminister Tinne Van der Straeten bewust uit de campagne?
Vaneechkout: Nee. Tinne heeft zeer actief campagne gevoerd, maar de formats waren stevig geregisseerd. We hadden gedacht dat er meer kansen zouden komen. Maar hoeveel energiedebatten zijn er geweest?
‘Als Vooruit wil nadenken over samenwerking in Antwerpen, dan staat de deur open.’
Groen levert nu twee burgemeesters. Dat is toch te weinig om impact te hebben?
Vaneeckhout: Een van onze strategische doelstellingen voor 13 oktober is om meer burgemeesters te leveren. Niet vanwege de sjerp, maar de inhoud. Denk aan Gent, Oud-Heverlee, maar ook Mortsel, waar er een progressief kartel met Vooruit is. Lokale thema’s als leefbare buurten en verkeersveiligheid: daarop maken wij een gigantisch verschil in de 80 plekken in Vlaanderen en Brussel waar we al meebesturen.
Stapt u in Antwerpen in een kartel met Vooruit?
Vaneeckhout: Het is heel laat in het proces. De Antwerpse Vooruit-afdeling blonk recent niet uit in stabiliteit. Wie heeft daar nu de leiding? Maar als ze willen nadenken over een vorm van progressieve samenwerking, dan staat de deur van ons lokale kopstuk Bogdan Vanden Berghe open.
Bart De Wever en Conner Rousseau: de bromance die het land moet redden
