Jean-Marie Dedecker: de grote strijd van N-VA tegen Vivaldi én tegen de electorale terugval

Met de nieuwe West-Vlaamse kopman Jean-Marie Dedecker zet N-VA-voorzitter Bart De Wever een ‘bewezen merk’ in de verf. Voor een afspraak met de geschiedenis telt elke stem. Maar de keuze om een onafhankelijke tot lijsttrekker te maken, wijst op een hachelijke electorale situatie.

‘Ik heb ook nog iets te zeggen.’ Terwijl zijn partijvoorzitter de vragenronde op gang trekt, komt Sander Loones nog even tussenbeide. Nadat Jean-Marie Dedecker en Bart De Wever hun keuze tot samenwerking hebben toegelicht, wil ook het Kamerlid iets zeggen.

De West-Vlaming verkondigt zijn liefde voor het Vlaams Parlement, het halfrond waarin hij na de verkiezingen van 9 juni 2024 meer dan waarschijnlijk zitting zal hebben. Een gevolg van de puzzel die De Wever heeft gelegd: niet Loones, die door zijn parlementaire werk twee staatssecretarissen deed opstappen, maar de onafhankelijke Dedecker trekt de West-Vlaamse N-VA-Kamerlijst. De Vlaamse lijst laten trekken door Dedecker – die het Vlaams Parlement ooit tot ‘smurfenparlement’ doopte – zat er niet in.

(Lees verder onder de preview)

Geert Bourgeois

Het is de apotheose van een maandenlange existentiële worsteling van Dedecker met zijn eigen LDD. Lang leek het alsof hij die oude formule nieuw leven wilde inblazen en ermee naar de kiezer wilde trekken. Of die poging gemeend was, dan wel diende om zijn prijs tegenover de N-VA op te drijven, weet alleen Dedecker zelf. Maar de burgemeester van Middelkerke wordt nu lijsttrekker en is dus bijna zeker van een plek in het parlement. Five more years, al wil hij zelf niet bevestigen dat hij het ook zo lang zal volhouden – gezien zijn ‘prostaatleeftijd’ van 71 jaar.

Lang was de vraag wat zou gebeuren met Dedeckers ambitieuze zoon Dimitri, maar die zal niet op de lijst staan, benadrukten De Wever, Loones en Dedecker zelf in een druk bijgewoonde persconferentie in de Kamer.

De Wever plaatst de demarche in de grote strijd tegen Vivaldi. Op sociaal-economisch, energie-, begrotings- en migratievlak oogt de balans van premier Alexander De Croo (Open VLD) dramatisch, vindt de oppositiepartij. ‘Het is alle hens aan dek’, zegt ook een West-Vlaamse N-VA-bron die zich neerlegt bij de keuze voor kopman Dedecker. De tijd dat stamvader Geert Bourgeois, die het nooit heeft kunnen vinden met Dedecker, zo’n beslissing kon tegenhouden, is voorbij.

De Wever geeft toe dat zijn partij het lastig heeft, zéker in West-Vlaanderen, waar radicaal-rechts vrij laat aan een opmars is begonnen. Het Vlaams Belang, dat goed scoort in de peilingen, kan het zich permitteren om nieuwe gezichten te lanceren. Een luxe die de N-VA niet heeft. ‘Wie de wind op kop heeft,’ zegt De Wever, ‘moet een bewezen merk het veld insturen.’

Grote plannen

Enter Dedecker. Voor De Wever en co. is er eigenlijk niet zo heel veel veranderd tegenover 2019, toen Dedecker de lijst duwde als onafhankelijke en 40.800 stemmen behaalde, maar een paar duizenden minder dan lijsttrekker Sander Loones. Al vier jaar lang zit Dedecker als onafhankelijke in de Kamer, maar De Wever is erg te spreken over zijn stemgedrag dat in lijn ligt met dat van de N-VA-fractie. Overstappen naar het Vlaams Belang was nooit een optie, zegt Dedecker. Naar eigen zeggen kwam voorzitter Tom Van Grieken bij hem over de vloer om hem te vragen niet met LDD naar de verkiezingen te gaan. Rechts heeft geen verdere versplintering nodig. De Wever liep eveneens zijn deur plat. Een recente peiling die LDD onder de kiesdrempel deed uitkomen, bleek een nieuw element.

De Wever en Loones wuiven het argument weg dat er te weinig N-VA-talent zou zijn in West-Vlaanderen. Maar de keuze om een onafhankelijke op de kop te zetten, is toch geen blijk van vertrouwen tegenover jonge honden à la Maaike De Vreese en Björn Anseeuw.

De grote strijd tegen Vivaldi is dus gekoppeld aan de strijd tegen de eigen politieke achteruitgang. De N-VA gaat zoals net de centrumpartijen hoogst onzekere verkiezingen tegemoet. Wie de afspraak met de geschiedenis wil waarmaken, heeft iedere stem nodig. Al is de N-VA wel zo goed als verzekerd van haar plaats in de volgende Vlaamse regering.

Een Vlaamse regering met Sander Loones als minister? Een geheimzinnige De Wever: ‘We hebben grote plannen met Sander.’