Sneuvelt het cordon sanitaire nu écht in Ranst? ‘Je kan evengoed zeggen dat het net standhoudt’

Door het snelle optreden van CD&V en Open VLD, is het cordon sanitaire formeel gezien niet doorbroken in Ranst. ‘Maar de lokale schroom om samen te werken met het Vlaams Belang is weg’, zegt historicus Vincent Scheltiens (UAntwerpen).

‘Ze brak het cordon en de democratie won!’ Met een rijmpje feliciteerde Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken zijn eerste schepen ooit. Met Christel Engelen schrijft de partij geschiedenis: in de Antwerpse gemeente Ranst wordt het cordon sanitaire doorbroken. Of toch niet? Volgens historicus Vincent Scheltiens (UAntwerpen) is het ingewikkelder dan dat.

‘Historisch: het cordon is doorbroken’ staat er nochtans op de voorpagina van De Zondag.

Vincent Scheltiens: Die voorpagina is een overwinning voor Tom Van Grieken. Alleen klopt het formeel niet. Je had net zo goed een omgekeerde titel kunnen maken: het cordon houdt stand.

Hoezo?

Scheltiens: Het cordon is een afspraak tussen een aantal nationale partijen, die ooit overeenkwamen dat ze niet zouden samenwerken met het Vlaams Blok/Belang. Geen enkele van die partijen heeft die afspraak tot nader order verbroken.

Bij de lokale partijen PIT en Vrij Ranst zaten wel leden van de CD&V en de Open VLD.

Scheltiens: En wat is er zaterdag gebeurd? Ze zijn stante pede aan de deur gezet door voorzitters Sammy Mahdi (CD&V) en Eva De Bleeker (Open VLD). Op dit ogenblik geloof ik niet dat een lokale partijafdeling van een van de ondertekenende partijen het cordon zou durven doorbreken – al weet je nooit. Het viel te verwachten dat er op gemeentelijk vlak door lokale partijen zou worden samengewerkt met het Vlaams Belang.

In Ranst haalde het VB 14,6 procent van de stemmen. Dat is een bescheiden score die de partij al jaren in verschillende gemeenten kan voorleggen. Waarom belanden ze vandaag wel in een bestuur, en pakweg 12 jaar geleden niet?

Scheltiens: In de lokale politiek zijn er altijd opportunisten geweest. Drama’s, verraad, messen in de rug: je vindt het er allemaal. Maar nooit is er de aanleiding geweest om extreemrechts bij het bestuur te betrekken. Dat was gewoon not done. Die reserves zijn nu verdwenen. Dat komt omdat het Vlaams Belang is genormaliseerd. De partij duikt overal op in de media, en lijkt soms een partij als alle andere. De lokale schroom om samen te werken is weg.

Is het snelle optreden van de CD&V en de Open VLD goed of slecht nieuws voor het Vlaams Belang?

Scheltiens: Op zich is het slecht nieuws. Elk individueel lid van de CD&V, de Open VLD of een andere partij zal nu twee keer nadenken vooraleer die in zee wil gaan met het VB. Anderzijds hangt veel af van de sterkte van de partijleiding. Bij de Open VLD bestaat de kans dat mensen zich zullen roeren, omdat Eva De Bleeker nog nieuw is en de partij moet heropstarten. Sammy Mahdi zit dan weer onbetwist in het zadel na de goede score van 13 oktober.

Denkt u dat Jean-Marie Dedecker zal samenwerken met het VB in Middelkerke?

Scheltiens: Van Dedecker, een ongeleid projectiel dat enkel voor zijn eigen ambitie gaat, kunnen we alles verwachten. Hij heeft niets of niemand nodig. Hij is misschien geen N-VA’er, maar mocht hij het doen, zal dat veel discussie opwekken binnen de N-VA.

De formele definitie van het cordon sanitaire is wel héél eng. Aangezien de N-VA het cordon nooit heeft ondertekend, kan die het eigenlijk ook niet doorbreken?

Scheltiens: Formeel klopt dat, ja. Toen het cordon werd afgesproken, bestond de Volksunie wel, maar de N-VA nog niet. In het handelen van de N-VA zit er natuurlijk wel een cordon. Voorzitter Bart De Wever zegt duidelijk dat hij geen zakendoet met die partij. Tegelijk zegt hij geen cordon nodig te hebben voor die keuze. Die strategie is electoraal belangrijk, want door het cordon formeel niet te ondertekenen, staat hij een stapje dichter bij de VB-kiezers.