Is Donald Trump nu ‘impeachable’?

Gisteren verscheen het statement van gewezen FBI-directeur James Comey. Hij bevestigt daarin dat Donald Trump hem vroeg een onderzoek te staken. ‘Maar lobbyen is nog iets anders dan actief dwarsbomen.’

Straks om 16 uur Belgische tijd zal James Comey getuigen en vragen beantwoorden in de Amerikaanse Senaat over president Donald Trump en het onderzoek naar de banden tussen Trumps entourage en het Kremlin. De verklaring van de gewezen FBI-directeur is al verspreid. Daarin bevestigt hij wat voordien al de ronde deed in de pers: president Donald Trump heeft op 14 februari Comey gevraagd om het onderzoek naar toenmalig veiligheidsadviseur Michael Flynn te laten vallen. Letterlijk: ‘Hij is een goede gast die veel heeft meegemaakt. Ik hoop dat je het kunt loslaten.’ (Flynn werd ontslagen nadat bleek dta hij gelogen had over ontmoetingen met Russische beambten).

Voordien had de president zijn FBI-directeur al laten weten dat hij ‘loyaliteit’ verwachtte, aldus Comey. Volgens verschillende analisten overtrad Trump hiermee de wet door de onafhankelijke rechtsgang te beïnvloeden. De vraag luidt nu of we dichter komen bij een ‘impeachment’, of afzettingsprocedure?

Politicoloog en Amerika-kenner Bart Kerremans (KU Leuven) is voorzichtig. ‘We zullen zien hoe hij het straks formuleert. Misschien komen er nog andere dingen boven?’

Maar is er nu al niet voldoende materiaal om de president af te zetten? ‘Voor zover we weten heeft Trump Comey niet expliciet bevolen om het onderzoek naar Flynn stop te zetten. We blijven dus in een grijze zone. Is er echt obstruction of justice of het blijft het allemaal wat flou?’

Kerremans vergelijkt de situatie met een puzzel. ‘We moeten dit als een van de puzzelstukken zien die later met alle andere stukjes samenvallen. Zo kunnen ze ons een duidelijk beeld geven van wat er precies is gebeurd. Dan zou de getuigenis van Comey een zeer belangrijke schakel zijn in de mogelijke afzetting van Trump.’

De getuigenis van Comey vandaag volgt op de veelbesproken sessie van gisteren waarin onder andere Dan Coats, de directeur van de nationale inlichtingendiensten, en NSA-directeur Mike Rogers vragen kregen voorgeschoteld. ‘Tijdens hun hoorzitting op woensdag weigerden ze beiden te bevestigen of Trump ook aan hen had gevraagd om het onderzoek te staken. Als zij dat wel bevestigd hadden, dan zou die finale puzzel een grote stap dichterbij zijn gekomen.’

Lobbyen of actief dwarsbomen?

Donald Trump kan voorlopig op zijn twee oren slapen, denkt Kerremans. ‘We mogen niet uit het oog verliezen dat een impeachable offense een juridisch-politieke vraag blijft. Op het einde van de dag moet je een politieke meerderheid vinden om de afzettingsprocedure in gang te zetten. Nu zijn zowel Republikeinse congresleden als senatoren onmisbaar voor zo’n procedure. Op dit moment, met de puzzelstukken die we nu hebben, bestaat hiervoor geen materiaal.’

‘Er moet duidelijk bewezen worden dat Comey is ontslagen omdat hij het onderzoek niet heeft willen stopzetten.’ En dat is geen sinecure. ‘Lobbyen om een onderzoek stop te zetten is nog iets anders dan actief dwarsbomen. Nu zijn er veel elementen, en voor sommigen is dit een bevestiging van wat ze al dachten. Maar voor anderen bewijst dit net dat er te weinig grond is voor impeachment.’

‘Maar laten we afwachten tot straks. Belangrijker dan het statement van Comey zijn wellicht de vragen van de senatoren. De Democraten gaan er alles aan doen om iets uit Comey te halen dat de zaak dichter brengt bij impeachable offenses.’

Opvallend is ook de massale media-aandacht voor de hoorzitting – CNN toont zelfs een aftellende klok tot het begin van het gebeuren. ‘Het was sowieso gepland dat er veel media-aandacht zou heersen voor de getuigenis van de ontslagen FBI-directeur. Maar iedereen hoopt nu dat er nieuwe elementen opduiken uit het vraag-en-antwoordspel. Je kan niet langer uitsluiten dat hier hele belangrijke dingen uit de bus gaan vallen.’