Eerder dan het comfortabele midden, moet je het tegenwicht van de macht durven te zijn.
In de lobby van het theater, tijdelijk ‘bezet’ door Artists4Palestine, wordt een kat-en-muisspel gespeeld. Palestijnse activisten, hangen hun banner op. De leidinggevenden van het theater, die elk woord hebben leren wikken en wegen, halen die er weer af. ‘De slogan is polariserend’, vinden ze. De artiesten, die de activisten uitnodigden maar tegelijk de theaterdirecteurs tevreden moeten houden, proberen te onderhandelen. Maar de banner hangt er alweer. Voor even. ‘Er zitten politici in onze raad van bestuur die wachten op een gelegenheid om ons door te lichten’, redeneren de theaterdirecteurs. De artiesten knikken.
De rest van de dag dansen we op datzelfde koord, tussen de voorzichtigheid van het instituut en de nauwkeurigheid en doortastendheid van de activisten. Tussen ‘niet provoceren’ of ‘in je recht staan’, een breed publiek aanspreken of met de juiste urgentie handelen. Het voelt als een frustrerende non-plek. ‘s Avonds zoek ik woorden om dat gevoel uit te drukken. ‘Van alle extremisten zijn de gematigden het gevaarlijkst’, lees ik. ‘Hun overtuigingen zijn niet gebaseerd op argumenten of bewijs maar op diplomatie, ze zijn niet het recht toegewijd maar de orde.’
Voor de Palestijnen en voor zovelen in de wereld is het van levensbelang dat hun narratief niet uit handen wordt gegeven aan lui die hen niet respecteren.
Ik herken hoe er zo vaak wordt geredeneerd dat het midden een belangrijke positie is om in te nemen, zonder dat men zich daarbij afvraagt waar je met dat midden staat. Want zoals je niet gematigd kunt doen over verkrachting, niet de weg tussen slavernij en geen slavernij kunt zoeken en geen feminist kunt zijn die ook seksisten tevreden houdt, klinkt het met mate veroordelen van een genocide, een bezetting of een apartheidsstaat behoorlijk extreem. Natuurlijk is het belangrijk om een samenleving mee te krijgen in je strijd, maar dat kan niet betekenen dat je die samenleving naar de mond praat. Eerder dan het comfortabele midden, moet je voor die samenleving het tegenwicht van de macht durven te zijn.
Want in een steeds rechtser wordende wereld schuift het midden onherroepelijk mee. Wie toegeeft of vasthoudt aan macht, uit tactische overwegingen, versterkt het gezag in plaats van het uit te dagen. Voor de Palestijnen en voor zovelen in de wereld is het van levensbelang dat hun narratief niet uit handen wordt gegeven aan lui die hen niet respecteren. Instituten die dat in de naam van verbindende communicatie wel vragen, spelen een gevaarlijk spel.
‘We have nothing to lose but our shackles’ klinkt het bij de activisten, die weliswaar veel meer te vrezen hebben dan de kunstenaars en theaterdirecteurs. Van die moed horen we te leren. Eerder dan in het midden moeten we radicaal naast hen durven te staan.
