‘Iedereen is maar beter eerlijk: er komen geen regeringen vóór 13 oktober’

Ontslagnemend minister-president Jan Jambon (N-VA) mag zijn Septemberverklaring alvast beginnen te schrijven. De kans is groot dat hij en niet Matthias Diependaele (N-VA) Vlaams minister-president is op 23 september. Niemand gelooft nog in een Vlaamse regering voor de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober.

Weet u nog in welke maand de eerste Septemberverklaring van de regering-Jambon plaatsvond in 2019? Inderdaad: niet in september, maar in oktober. In september was er nog geen consensus tussen de onderhandelende partijen N-VA, CD&V en Open VLD over een regeerakkoord. U herinnert zich wellicht welgeteld één zin van die Septemberverklaring-in-oktober: ‘Da gade gij ni bepalen’, de sneer van Jambon richting Meyrem Almaci (Groen).

De onderhandelende partijen anno 2024 – N-VA, CD&V en Vooruit – rekenen op eenzelfde vergeetachtigheid van de Vlaming. Want wie weet er over vijf jaar nog of debuterend minister-president Matthias Diependaele (N-VA) het parlementair jaar in september, oktober, november of december opende?

‘De harde waarheid is dat een regering-De Wever altijd een beetje aan Vivaldi zal doen denken’

Afschieten

Dat zulke inschattingen worden gemaakt, is veelzeggend voor de staat van de Vlaamse formatie. Want net als in de federale regeringsonderhandelingen zit ook in de Vlaamse de klad. Partijvoorzitters Conner Rousseau (Vooruit) en Sammy Mahdi (CD&V) keurden donderdag de tweede ‘landingsnota’ van Diependaele af. Zo blijven de onderhandelaars pas op de plaats maken.

Vorige week, toen Diependaele zijn eerste consensusnota voorlegde, werd die het felst de grond ingeboord door Mahdi. Deze week liet Rousseau het meest in zijn kaarten kijken. Zonder te veel in detail te willen treden, trad hij best veel in detail. ‘Er gaat te weinig veranderen in het onderwijs, we gaan te weinig mensen helpen in welzijn en er is te weinig ambitie om meer bussen te laten rijden in onze steden en gemeenten.’ Mahdi voegde daar achteraf aan toe dat ook ‘kwetsbaren en jongeren’ en ‘ondernemers en landbouwers’ te weinig aandacht krijgen.

Zo gingen beide heren ver in het afschieten van de nota-Diependaele. Niet alleen zeiden ze ‘nee’, ze legden vrij specifiek uit waarom ze dat deden.

Ondergaat formateur Diependaele hetzelfde lot als formateur De Wever?

Weekje masseren

Toch is niets wat het lijkt. In N-VA-kringen reageerde men al bij al gerustgesteld op de uitlatingen van Rousseau en Mahdi. Beide heren legden geen voor de N-VA onoverkomelijke eisen op tafel. Dit is een crisette, geen crisis. De Vlaamse regering kan eigenlijk makkelijk gevormd worden. Alleen: na 13 oktober.

De federale Arizona-coalitie ligt lam door de gemeenteraadsverkiezingen en de persoonlijke burgemeestersambities van enkele toponderhandelaars, en dat geldt ook voor het Vlaamse niveau.

De Septemberverklaring, gepland op 23 september, lijkt niet meer haalbaar. Een onderhandelaar neemt er zijn agenda bij: ‘Dit weekend gaan we niet aan tafel (door de uitvaart van de moeder van CD&V-politica Hilde Crevits, nvdr). Bovendien zullen we minstens een weekje moeten masseren. Dat betekent dat we op z’n vroegst op 15 september zouden moeten beginnen en uiterlijk op 22 september klaar moeten zijn. Niet vergeten: het regeerakkoord moet ook nog worden goedgekeurd door de partijcongressen.’

Ontslagnemend minister-president Jan Jambon (N-VA) mag zijn Septemberverklaring alvast beginnen te schrijven. Ook de Open VLD blijft langer dan gepland in de regering. Lydia Peeters (Open VLD) is sinds het vertrek van Gwendolyn Rutten een superminister geworden, bevoegd voor Mobiliteit, Openbare Werken, Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen.

Plat op de buik

Voor de N-VA is het extra zuur. De partij wil tonen dat er op het Vlaamse niveau beter wordt bestuurd dan op het federale. Diependaele en co. blijven schaven aan nieuwe compromisteksten die het vertrouwen moeten terugwinnen. Maar de N-VA, nog steeds de grootste van de drie onderhandelende partijen, kan moeilijk plat op de buik gaan met een lokale stembusslag in het verschiet.

Een onderhandelaar ziet heil in de boodschap de Gentse politoloog Carl Devos op X. ‘Misschien is het moment stilaan gekomen dat de regeringsvormers aan de burgers zeggen dat er geen regeringen komen voor de lokale verkiezingen omdat tegelijk campagne voeren en formeren gewoon niet lukt?’ tweette Devos. ‘Dan kan deze voorstelling ook even stoppen.’

Een onderhandelaar: ‘Iedereen is maar beter eerlijk: er komen geen regeringen vóór 13 oktober. Als we dat zouden zeggen, dan is de angel eruit.’

Welke voorzitter waagt als eerste de stap?

De staatsgreep van N-VA en Vooruit: samen hertekenen ze het Vlaanderen van na de verzuiling