‘Hoeveel moet België méér aan defensie spenderen om aan de NAVO-normen te voldoen?’

NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte pleit om de defensie-uitgaven tegen het jaar 2030 op te trekken tot 3 procent van het bbp. De afgelopen maanden waren er al Amerikaanse pleidooien om de Wales-norm van 2 procent bbp op te trekken naar 2,5 procent. ‘Te veel NAVO-leden, waaronder België, hebben op hun militaire lauweren gerust gedurende de decennia van vrede in West-Europa’, vindt professor Herman Matthijs. ‘Terwijl de derde wereldoorlog al een tijdje bezig is.’

Jaarlijks publiceert de NAVO de budgettaire cijfers van de lidstaten inzake de militaire uitgaven. Daarbij worden ook de uitgaven voor de buitenlandse missies meegeteld, de gemilitariseerde politiediensten (de Franse Gendarmerie, Nederlandse Marechaussee enz.), de kustwacht en de militaire pensioenen. De cijfers in deze bijdrage zijn gebaseerd op de NAVO-update van juni 2024 betreffende het jaarverslag 2023.

Naar 2 procent bbp

Tijdens de NAVO-top van 2014 in Wales, onder president Barack Obama en eerste minister Elio Di Rupo (PS), werd beslist om de globaal lage militaire uitgaven van de lidstaten te verhogen tegen 2024. Meer bepaald zou elke lidstaat, met uitzondering van IJsland, een minimaal defensiebudget moeten hebben van 2 procent van het bbp.

Anno 2024 voldoen zeven leden niet aan deze norm, namelijk: Spanje (1,28 procent), Slovenië (1,29 procent), België (1,30 procent), Canada (1,37 procent), Italië (1,49 procent), Portugal (1,55 procent) en Kroatië (1,81 procent). 

Nederland behaalt deze norm met 2,05 procent, Zweden staat op 2,14 procent, Finland 2,41 procent enzoverder. Litouwen staat met 2,85 procent het dichtst bij de groep die meer dan 3 procent bbp aan defensie uitgeeft. Tot die groep behoren Polen (4,12 procent), de VS (3,38 procent), Estland (3,43 procent), Letland (3,15 procent) en Griekenland (3,08 procent).

De miljarden

De NAVO raamt het Belgische bbp voor 2024 op 623 miljard euro. Als we de 2 procentnorm toepassen gaat het dus over 12,4 miljard euro. Het westers militair bondgenootschap schat de Belgische militaire uitgaven voor het lopende jaar op 7,9 miljard euro. Er is dus een tekort van 4,5 miljard euro. 

Als we naar 2,5 procent bbp moeten gaan, wordt het Belgisch militair budget 15,5 miljard euro en bij 3 procent is dat 18,7 miljard euro. Dan hebben we dus een tekort van respectievelijk 7,6 miljard en 10,8 miljard euro. Met andere woorden, de NAVO-topman legt geen gemakkelijk dossier op de tafel van de regeringsonderhandelingen, die momenteel gevoerd worden door de pentacratie N-VA, CD&V, Vooruit, MR en Les Engagés.

De investeringen

De NAVO-akkoorden uit 2014 in Wales stellen ook dat minstens 20 procent van het nationaal militair budget aan investeringen moet besteed worden. Op basis van de laatste cijfers voldoen twee leden hier niet aan, namelijk België (15,1 procent) en Canada (18,6 procent).

Alle andere leden voldoen wel aan de norm, met als uitschieter Polen met 51,1 procent. Nederland staat op 36 procent, Zweden haalt 34 procent en Finland 45 procent. De mediaan (de helft van de landen besteedt meer, de helft minder) staat op 30,8 procent. 

Gezien de gebrekkige uitrusting van het Belgisch leger is er nog zeer veel geld nodig om de achterstand goed te maken. Zo heeft dit land geen antiraketsystemen, geen luchtafweer die naam waardig, geen gevechtshelikopters, geen tanks enzoverder.

Besluit

De toespraak van de nummer één van de NAVO, Mark Rutte,  brengt het defensiedossier nog maar eens op de tafel van de regeringsonderhandelingen. De 2 procent bbp moesten we eigenlijk dit jaar al gehaald hebben, nu zal dat snel moeten gebeuren. En dat in combinatie met een plan om gradueel te gaan tot 2,5 procent bbp.

De nieuwe Amerikaanse Secretary of State zal begin 2025 dit koninkrijk er ongetwijfeld op wijzen dat het de verplichtingen van zijn lidmaatschap van de NAVO snel in orde moet brengen. Trouwens, er is een niet onbelangrijke stok achter de deur. Want België huisvest de  NAVO- en het SHAPE-hoofdkwartier. Er zijn zeker andere lidstaten geïnteresseerd om die huisvesting, de tewerkstelling en uitstraling over te nemen.