‘Hoe staan de politieke partijen ervoor op minder dan een maand voor de verkiezingen?’

Professor Herman Matthijs (VUB en UGent) overloopt hoe de partijen in Vlaanderen ervoor staan op minder dan een maand voor de verkiezingen van 9 juni.

We zijn op minder dan één maand voor de verkiezingsdag van 9 juni. Hoe staan de politieke partijen er momenteel voor? Al bij al was het tot nu toe een matte campagne, met maar twee hoofdthema’s waarin het publiek in geïnteresseerd is: migratie en de welvaart.

Heel wat politieke partijen komen met veel voorstellen, maar op zijn minst kan ook de vraag gesteld worden waarom ze niets gedaan hebben aan de problemen die ze nu mee op de agenda zetten. Bijkomende vraag over al die beloftes in aanloop naar de verkiezingen, is wie ze zal betalen?

CD&V 

De CD&V wordt maatschappelijk een conservatievere partij, en dat kan een probleem vormen voor het Vlaams Belang en de N-VA. Al moeten die laatste partijen dat ook relativeren, want op sociaaleconomisch vlak blijven de christendemocraten links staan. Opvallend is wel de band tussen CD&V en de MR. Die is opmerkelijk omdat aan de andere kant van de taalgrens Les Engagés’ terug in de lift zitten.

Voor de CD&V komt het er vooral op aan om zeker op Vlaams niveau verder te kunnen besturen, want daar ligt de macht van de aan haar gerelateerde zuilen.

Groen 

Groen dreigt een verkiezing tegemoet te gaan met een strijd tegen de kiesdrempel. Deze partij heeft te weinig zijn stempel gedrukt op de regering-De Croo en moet het ook hebben van de electorale prestaties van zusterpartij Ecolo.

Opvallend is dat de Groene minister van Energie openlijk de steun krijgt van de premier in haar ruzie met MR-leider Bouchez over kernenergie. 

N-VA 

N-VA was tot op heden de grootste Vlaamse partij, maar dreigt die positie kwijt te spelen aan het Vlaams Belang. De N-VA moet er vooral op rekenen dat men zonder hen geen Vlaamse regering kan vormen, en dat de Brusselse uitslag in de Vlaamse Gemeenschapscommissie van die aard is, dat de N-VA er ‘incontournable’ wordt.

Deze partij heeft wel een duidelijk profiel over de thema’s migratie, welvaart en Israël. Maar is deze campagne om van de partijvoorzitter de ‘kandidaat-premier’ te maken en de huidige Vlaamse Minister-President onzichtbaar te maken, geloofwaardig voor de N-VA-kiezers?

Verder zal een besparingsplan om de hogere pensioenen te laten besparen, zeker geen stemmen opleveren want dat is juist het publiek dat in belangrijke mate N-VA heeft gestemd. En verder is het ook de vraag waar het thema staatshervorming gebleven is?

Open VLD 

Open VLD staat nogal alleen in deze campagne, en de pro-Palestijnse houding van de Open VLD-top zal de relatie met het eerder pro-Israëlische MR niet ten goede komen. Al even opvallend is dat de Open VLD campagne zou moeten worden belichaamd door de Eerste Minister, maar die is niet bepaald zeer zichtbaar, en lijkt vooral actief in buitenlandse dossiers. 

Van de Vlaamse kiezer weet men dat die oplossingen wil voor de vele binnenlandse problemen en niet wakker ligt van zaken over de grens. Open VLD  bestuurt federaal al 25 jaar en de electorale achterban is bepaald niet onder de indruk van de budgettaire- en fiscale prestaties vanwege de liberale tenoren.  

PVDA 

De PVDA staat er erg goed voor en sommige peilingen geven de communisten al de derde plaats in Vlaanderen. Het komt erop neer om geen uitschuivers te maken en de directe electorale concurrenten, Vooruit en de groenen, zitten niet geweldig in de campagne.

Samen met de PTB gaat deze partij zeker wegen op de Waalse- en de Brusselse regeringsonderhandelingen. Als de optelsom in zetels in de Kamer van Volksvertegenwoordigers van de communisten en het Vlaams belang groter is dan 50, dan kunnen alle andere partijen een mogelijke staatshervorming al op hun buik schrijven.

Vooruit 

Vooruit heeft zijn hoogtepunt in de peilingen al enige tijd achter de rug en de vraag is of Conner Rousseau nog iets kan goed maken? Er is zeker nog een band met de PS, maar ook die partij dreigt zetels te verliezen.

De machtsvraag voor Vooruit is of ze na tien jaar afwezigheid in de Vlaamse regering, terug kan meeregeren in Vlaanderen? De partij is wel heel discreet over een mogelijke samenwerking met de N-VA, wetende dat geen enkele van de twee electorale achterbannen hierop zit te wachten.  

Vlaams Belang 

Vlaams Belang zit al maanden in pole position en ook voor deze partij komt het erop neer om geen uitschuivers te maken in de laatste rechte lijn naar 9 juni.  Van al de zeven Vlaamse partijen is dit de enige die op geen enkel bestuursniveau al aan de macht is geweest. Dit kan men als negatief beschouwen qua ervaring, maar de andere zijde van de medaille is dat het VB geen verantwoordelijkheid draagt voor het bekritiseerde beleid. 

Het cruciale punt op de verkiezingsavond wordt het antwoord op de vraag of deze partij met de N-VA aan een meerderheid geraakt in het Vlaams Parlement? 

Conclusie  

Bij dit alles stelt zich vooral de vraag of al deze zeven partijen in alle vijf Vlaamse kiesgebieden aan de kiesdrempel zullen geraken? Als bepaalde partijen niet aan de ‘de jure en/of de facto’ kiesdrempel geraken, gaat zeker een invloed hebbe op de zetelverdeling.