‘Het N-VA-voorstel voor de lerarenpensioenen is nog het kwaadste niet, op één voorwaarde’

‘Net zoals scouts staan leerkrachten normaal altijd paraat’, schrijft Johan Van Holderbeke op de site van Knack. Van Holderbeke is medewerker van de Leraarskamer, de vijftig leraren die Knack regelmatig samenbrengt om de verhalen te verzamelen van mensen die elke dag voor de klas staan. Dat zijn allemaal echte leerkrachten met echte uitdagingen, niet in de pedagogische theorie, maar in de superdiverse praktijk. Voor nogal wat van die mensen zijn de tijden duidelijk niet normaal, want afgelopen maandag gingen duizenden leerkrachten de straat op, om samen met ander overheidspersoneel te betogen tegen de uitgelekte pensioenplannen van een mogelijke, eventuele, toekomstige regering-De Wever.

Met de staking is er iets vreemds aan de hand. De versie van de pensioenhervorming waar deze week tegen betoogd werd, ligt al zo lang op straat dat het niet helemaal duidelijk is waarom er precies nú werd gestaakt, in plaats van enkele weken of zelfs maanden geleden. Met de zogenaamde ‘supernota’ in de hand berekenden de vakbonden dat sommige leerkrachten maar liefst 100.000 euro minder pensioen zouden krijgen. In de vele getuigenissen van de afgelopen dagen gaven leraren en schooldirecteurs aan dat ze volgens die nota van formateur Bart De Wever netto 300, 500 of zelfs 700 euro pensioen zouden verliezen. Dat is het bedrag per máánd. Laten we zeggen dat er al voor minder is gestaakt in dit land.

Maar: dat was dus allemaal al lang bekend. In de lawine aan nieuwsberichten, analyses en opinies over de staking van maandag bleef één opmerking terugkomen: dat het vreemd is om te staken tegen plannen van een regering die er misschien nooit zal komen. Dat klopt. Maar de vraag ‘waarom nu?’ is minstens even belangrijk. De plannen zijn niet alleen nog geen beslist beleid, ze zijn ook nog eens oudbakken. Laat het een extra waarschuwing zijn voor de meer luidruchtige onderhandelaars van de zogenaamde Arizona-partijen (N-VA, CD&V, Vooruit, MR en Les Engagés): de samenleving is ondertussen zo zenuwachtig dat zelfs oude lekken nog het land plat kunnen leggen.

Zou de stakingsbereidheid van deze week te maken kunnen hebben met de traagheid van de formatie zélf? Voor politici te hoop lopen tegen de vakbonden kunnen ze misschien vlak voor de zoveelste onderhandeling eens in het eigen hart kijken. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez haalt graag uit naar de vakbonden, maar hij is ze al maandenlang aan het mobiliseren. Hoe langer rood en blauw in Arizona blijven bekvechten, hoe groter de kans op straatrumoer. Met een politicus als Bouchez hebben de bonden geen megafoon meer nodig.

Terwijl de pensioenhervorming voor de leerkrachten niet eens de gevaarlijkste klip om te nemen is. Meer nog: naar aanleiding van de staking kwam er snel een voorstel op tafel dat veel minder leraren in het harnas zal jagen. In diezelfde Zevende Dag kwam Peter De Roover (N-VA) uitleggen waar zijn partij naartoe wil: leerkrachten zouden wél langer moeten werken, en de pensioenvoordelen zouden weliswaar uitdoven, maar dat zou ‘extreem geleidelijk’ gebeuren. Bovendien zouden leraren voor hun pensioen nog altijd op 75 procent van hun loon kunnen rekenen, terwijl de meeste Belgen slechts 60 procent krijgen. Dat voorstel heeft belangrijke nadelen. Om het belangrijkste te noemen: er is al een stevig lerarentekort, en dus is het niet het ideale moment om voordelen voor leraren af te bouwen. Maar bij de leerkrachten die beseffen dat iedereen zijn duit in het zakje moet doen, kan dat plan misschien nog wel passeren.

Al moet dan wel één cruciale kwestie geregeld worden. Het N-VA-voorstel voor de lerarenpensioenen, zoals dat door De Roover zondag in de markt werd gezet, is nog het kwaadste niet, op één voorwaarde: de inspanningen moeten goed verdeeld zijn. Het kan niet zijn dat alleen ambtenaren moeten inleveren, of dat er alleen in de pensioenen wordt hervormd.

Over de bijdragen van de grootste vermogens gaat het de laatste dagen opvallend weinig, maar geen hond die eraan twijfelt dat precies die stilte een motor is van het ongenoegen. Praatjes over kapitaalvlucht overtuigen niemand meer, andere redenen waarom het niet mogelijk zou zijn om de rijkste Belgen te laten meebetalen ook niet. Idealistische leraren kunnen veel hebben. Maar niet dat.

Ook zonder een linkse regeringspartner als Vooruit zal de toekomstige regering de grote vermogens moeten laten meebetalen. Anders leggen zelfs de scouts onder de werkende Belgen het land plat.