Mag je bedenkelijke methodes gebruiken om extremisten te verslaan? Het is een moeilijke vraag, waar radicaliseringsexperts al gauw een avondje zoet mee zijn. Maar de N-VA en Vooruit hebben beslist: ja, dat mag.
Bezorgd over de opmars van de PVDA in Vlaanderen, en dan vooral in Antwerpen, trok zowel Bart De Wever als Conner Rousseau voor de zomer al van leer tegen de ‘rauwe agressie’ die ze in de Antwerpse straten zagen, en die door een partij ‘gepetrolleerd’ zou zijn, in de woorden van de N-VA-voorzitter. Vooruit-voorzitter Rousseau noemde die partij in een ander interview bij naam. Het was de PVDA die tijdens de campagne ‘fake news’ verspreidde, onder meer over Vooruit en de ‘transgenderlessen’ die de sociaaldemocraten zouden opdringen in het kleuteronderwijs.
Alleen: die verwijten van fake news waren er een beetje met de haren bij gesleept. Dat de PVDA in het voorjaar stevig campagne heeft gevoerd, en dat ze daarbij het populisme niet schuwde: je moest blind zijn om het niet te zien. Maar bewijzen voor grensoverschrijdende campagnestrategieën van de communisten? Die kwamen er niet echt. Na een uitgebreide zoektocht – veertien mensen werden gepolst – naar de rauwe agressie van de PVDA kon niemand aan Knack het bewuste fake news voorleggen. Ofwel was het er gewoon niet, ofwel werden berichten getoond met overdrijvingen en interpretaties waar Vooruit, de N-VA of andere partijen ook hun hand niet voor omdraaien.
En zie, het is september, en zowel Els Van Doesburg als Patrick Janssens zet dezelfde plaat nog eens op. Van Doesburg is een N-VA-schepen in Antwerpen, die misschien kandidaat is om burgemeester te worden als De Wever naar de Wetstraat 16 zou gaan. Janssens, die nadrukkelijk geen kandidaat is, was niet zo lang geleden negen jaar lang effectief burgemeester. Op een toon die toch doet denken aan die van een bestuurder, op een podium boven het gewoel, had hij het over de vermaledijde whatsappberichtjes van de PVDA die ‘niet fraai’ zouden zijn – bij Vooruit, zo moesten we begrijpen, zijn alle boodschappen wel fraai. En Van Doesburg gebruikte afgelopen weekend naast het verwijt ‘sfeerschepping’ gewoon wél het woord ‘desinformatie’, alweer zonder concrete voorbeelden. Ze sprak van een ‘agressiviteit’ bij de PVDA die ‘tastbaar’ zou zijn.
Zouden er opnieuw verkiezingen in aantocht zijn? Een halve leugen zo vaak herhalen dat die de allures van een waarheid krijgt: het is een beproefde tactiek van extremisten, maar het is – zou Janssens zeggen – niet fraai. Kwatongen zouden zelfs van sfeerschepping van de N-VA en Vooruit kunnen gewagen. Of zou de PVDA daar een patent op hebben?
Zeg gewoon waar PVDA’ers voor staan en ze krijgen het al lastig.
Het is een beetje een raadsel waarom Vooruit en de N-VA zo gebrand zijn op de ‘fair play’-boodschap. Als je zelf continu potige oneliners in de etalage zet, inclusief opportunistische interpretaties van de standpunten van de tegenstander, dan zou je denken dat je wat voorzichtig bent met verwijten van ‘fake news’. Vooral omdat het echt niet zo moeilijk is om de PVDA op een andere, fatsoenlijke manier in het nauw te drijven. Zeg gewoon waar PVDA’ers voor staan en ze krijgen het al lastig.
Van Doesburg weet dat. Ze heeft die hele ‘sfeerschepping’-retoriek eigenlijk niet nodig. De schepen schoot in een dubbelinterview met PVDA’er Jos D’Haese dit weekend in de Gazet van Antwerpen meteen raak, vanaf het prille begin. Op de openingsvraag (‘Bent u een communist, meneer D’Haese’?) wilde D’Haese niet gewoon ‘ja’ zeggen. Hij ging voor de omschrijving ‘marxist van de 21e eeuw’. Van Doesburg nam het cadeau met beide handen aan: ‘U probeert dat woord altijd uit de weg te gaan. Dat vind ik opvallend. Want in feite bent u wél een communist.’
Zolang prominente PVDA’ers zich schamen voor hun eigen ideologie, is er geen fake news over fake news nodig om het extreemlinks lastig te maken.
Daar is geen woord van gelogen, en daar komt geen overdrijving aan te pas. Hoe makkelijk kan het zijn? Hoe kwetsbaar is je tegenstander als je hem niet eens mag noemen wat hij zonder enige twijfel is?
Het is een rare verkiezingscampagne als je een concurrent met twijfelachtige sfeerschepping probeert te counteren, terwijl de bal eigenlijk voor open doel ligt. Zolang prominente PVDA’ers zich schamen voor hun eigen ideologie, is er geen fake news over fake news nodig om het extreemlinks lastig te maken. Misschien zijn er situaties denkbaar waarin het een goed idee is om met dubieuze middelen extremistische politici af te stoppen. Maar in dit geval? Nee.
