‘Een atoombom’ belooft Vlaams Belanger Tom Vandendriessche zijn achterban om de Walen aan tafel te krijgen voor de onderhandelingen over een boedelsplitsing van het land. Waar komt die bom dan precies neer? ‘Dit is pure romantiek.’
‘Briljant. Dat ik daar zelf nog niet aan heb gedacht’, zegt Bart De Wever tegen Tom Van Grieken als ze in Het Conclaaf samenzitten om het over de opdeling van België te hebben. De Wever, twintig jaar voorzitter van N-VA, kan zijn frustratie moeilijk verbergen tegenover zijn jongere collega-voorzitter van Vlaams Belang. Die strooit met ideeën over de Vlaamse onafhankelijkheid die in de ogen van De Wever onrealistisch zijn (‘dat is fantasie, man’), maar de Vlaams Belanger staat wel op het punt om de N-VA daarmee op negen juni te verslaan.
Van Grieken wil een soevereiniteitsverklaring uitroepen in het Vlaams Parlement en vervolgens de Franstaligen vijf jaar geven om tot een onderhandelde splitsing van het land te komen. Loopt het – tiktiktik – wekkertje vervolgens af zonder dat er een akkoord op tafel ligt, dan roept Vlaanderen op eigen autoriteit de onafhankelijkheid uit.
De hoon van De Wever, die al sinds de verkiezingen van 2007 manieren zoekt om de Franstaligen tot een communautair akkoord te dwingen, was op zijn gezicht te lezen.
Blijkbaar geloven Vlaams Belangers zelf ook niet dat het zo eenvoudig zal zijn. Volgens Het Nieuwsblad heeft Tom Vandendriessche het in minstens één lezing voor zijn achterban over een ‘atoombom’ die zijn partij achter de hand houdt, mocht ze ooit in de Vlaamse regering raken.
Er ligt vandaag niets van voorbereiding klaar voor een staatshervorming, en niemand heeft zin om daar meteen na de verkiezingen over te beginnen onderhandelen.
‘Dan beginnen we volop bijkomende investeringen te doen, bijvoorbeeld in onderwijs en nieuwe wegen’, gaat de redenering van Vandendriessche in het verslag van de krant. ‘Daardoor zullen we in Vlaanderen misschien een beetje extra schuld opbouwen, maar vooral: dan zal er automatisch federaal bespaard moeten worden. En dan zijn we er. Want dan zal de PS moeten gaan uitleggen waarom ze op de sociale zekerheid van haar achterban bespaart.’
Dat er ‘automatisch’ federaal bespaard moet worden, zou een gevolg zijn van de Europese begrotingsregels die ons land opgelegd krijgt. Vandendriessche noemt het zelf een ‘financiële atoombom’, ook in de zin dat ze in het beste geval niet wordt ingezet. ‘Net als bij een echte atoombom kan het net interessant zijn om de tegenstander voldoende in onzekerheid te houden of we die echt gaan inzetten’, voegde hij er zelf aan toe.
‘Hij kan niet verbergen hoe extreem hij is’: wie is Vlaams Belang-ideoloog Tom Vandendriessche?
De Europese begrotingsorthodoxie als ultiem wapen in het arsenaal van het Vlaams Belang, het is een wel heel opmerkelijke strategie. ‘Maar in essentie is die helemaal niet nieuw’, vertelt Nicolas Bouteca erover. Hij is politoloog aan de UGent en publiceerde met Only in Belgium eerder dit jaar een geschiedenis van de Belgische staatshervormingen. ‘De Maddens-doctrine omvat evengoed het idee om de Franstaligen financieel te dwingen te onderhandelen. Ook vorige staatshervormingen zijn vaak maar gelukt omdat Franstaligen geld nodig hadden en in ruil akkoord gingen met de splitsing van bevoegdheden. Het is inderdaad wel vreemd dat Vlaams Belang ervan uitgaat dat de Franstalige socialisten zich veel zullen aantrekken van die Europese regels. De PS trekt die geregeld in twijfel, terwijl het net de N-VA is die de grootste pleitbezorger is van begrotingsorthodoxie, ook in Vlaanderen. Die partij zal nooit instemmen met zo’n strategie.’
Voldongen feiten
Bouteca vindt het idee vooral een hoog ‘romantisch’ gehalte hebben. ‘Een Vlaams Belanger als Gerolf Annemans heeft al grondige boeken geschreven over de splitsing van België, maar dit idee is pure romantiek. Stel dat zo’n dreigement genoeg is om de Franstaligen aan tafel te krijgen’, werkt hij de redenering verder uit.
‘Waar zal er dan vervolgens over gesproken worden aan die tafel? Wat gaat het Vlaams Belang met Brussel doen? Hoe gaan ze Europa kunnen overtuigen om een onafhankelijk Vlaanderen te erkennen? Het zijn de problemen waar Vlaams-nationalisten altijd tegenaan lopen, en die raken hiermee niet opgelost.’
Bij Vlaams Belang geven ze toe dat Vandendriessche het woord ‘atoombom’ wel zal hebben gebruikt, maar ontkennen ze dat zo’n bom nu tot de toolkit van de partij behoort. ‘Het is niet onze partijlijn om de Vlaamse begroting op te blazen zodat België ook ontploft’, zegt woordvoerder Alexander Van Hoecke.
Zijn er dan andere strategieën om de Franstaligen tot onderhandelingen te krijgen? ‘Een soevereiniteitsverklaring in het Vlaams Parlement is op zich een voldongen feit’, voegt Van Hoecke er nog aan toe. ‘We hebben misschien ook nog wel andere drukmiddelen, maar dat is voor na de verkiezingen.’
Het is niet onze partijlijn om de Vlaamse begroting op te blazen zodat België ook ontploft.
‘Sloganeske marketing’
Bouteca noemt de strategie van het Vlaams Belang romantisch, terwijl de N-VA in de voorbije vijftien jaar een pragmatischere weg probeerde in te slaan. Bart De Wever corrigeerde Paul Magnette tot twee keer toe in Het Grote Duel op VTM toen de PS-voorzitter zijn N-VA-collega verweet dat hij het einde van België wil, terwijl een onafhankelijk Vlaanderen nog altijd in de beginselverklaring van zijn partij staat. Sinds 2014 koos de N-VA voor het confederalisme, een verregaande opdeling van het land. Ook in deze campagne pleit de N-VA daarvoor, maar volgens Bouteca is het nog altijd meer sloganeske marketing dan wat anders.
‘Dat confederalisme klinkt goed, maar zelfs N-VA’ers hebben door dat ze dat niet zullen kunnen realiseren’, zegt hij erover. ‘Er ligt vandaag niets van voorbereiding klaar voor een staatshervorming, en niemand heeft zin om daar meteen na de verkiezingen over te beginnen onderhandelen. De Wever zegt zelf dat hij eerst een minikabinet wil voor sociaal-economische hervormingen. En cours de route zal er dan misschien gekeken worden naar communautaire hervormingen. Bevoegdheden zouden bicefaal op het federale niveau kunnen worden opgedeeld, maar ik kan me niet indenken dat er in de volgende legislatuur een echt akkoord wordt gevonden over een volwaardige staatshervorming waarvoor de Grondwet moet worden gewijzigd.’
Waarover niemand nu spreekt, maar straks weer wel: een staatshervorming
Verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier