‘Op alle niveaus wachten pijnlijke maatregelen: je kunt geen financiële putten blijven maken’

Nu ook de lokale verkiezingen achter de rug zijn, is het tijd voor de pijnlijke boodschap: saneringen zijn op zowat alle niveaus onvermijdelijk.

Het ging wat verloren in het kiesgewoel, maar het ratingbureau Moody’s verlaagde vrijdagavond de vooruitzichten voor de Belgische kredietscore naar ‘negatief’. Dat wil zeggen dat onze overheid in de toekomst tegen een hogere rente dreigt te moeten lenen om haar schulden te (her)financieren. Dat gaat ons dus geld kosten.

Voor de verlaging van haar vooruitzichten verwijst Moody’s onder meer naar onze hoge schuldenlast, de stijgende vergrijzingskosten en het ‘risico dat de volgende regering niet in staat zal zijn maatregelen te nemen om de overheidsschuld te stabiliseren’. Het ratingbureau oordeelt dat ‘zonder een grote sanering de schuld zal blijven toenemen als gevolg van de substantiële verhoging van de uitgaven over de voorbije jaren’. Zowel federaal als op het niveau van de gewesten en gemeenschappen zijn inspanningen nodig, aldus Moody’s.

Volgens een analyse van de Nationale Bank die vorige week verscheen moet de federale regering haar uitgaven de komende regeerperiode met 8 procentpunt of zo’n 16 miljard euro minder snel laten stijgen in vergelijking met ongewijzigd beleid. Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, waar een politieke patstelling heerst, is de inspanning met 10 procentpunt nog groter. Ook de Franse Gemeenschap moet met 5 procentpunt zwaar saneren. Voor het Waals Gewest en Vlaanderen zouden de al geplande besparingsplannen volstaan.

Dan is er het lokale niveau, dat voor Europa ook meetelt in de schuldgraad van België. Enkele dagen voor de mededeling van Moody’s liet de bank ING weten dat ze weigert om aan de steden Charleroi, Luik, Bergen, Aat, Namen, La Louvière en Verviers nog krediet te verstrekken.

Eerder al waren Belfius, BNP Paribas Fortis en CBC afgehaakt. De banken geloven blijkbaar niet dat de grote Waalse steden hun schulden nog zullen kunnen terugbetalen. Luik heeft een schuld van meer dan 1 miljard euro. ‘Konden we maar bankroet gaan,’ zei burgemeester Willy Demeyer (PS) in een reactie in zakenkrant L’Echo, ‘dan werd onze schuld kwijtgescholden’.

Ook in Vlaanderen zijn er enkele steden die met grote schulden kampen, zoals Oostende, Mechelen en zeker Gent met 950 miljoen euro aan schulden. De toekomstige burgemeesters John Crombez (Vooruit), Bart Somers (Open VLD) en Mathias De Clercq (Open VLD) konden zondagavond nog lachen met het verkiezingsresultaat, maar dat zal hen snel vergaan als ze een blik werpen op hun gemeentefinanciën. Ook voor hen geldt: je kunt geen financiële putten blijven maken. Op alle niveaus wachten pijnlijke maatregelen.