Georges-Louis Bouchez (MR): ‘Ik geef geen zier om wat extreemrechts denkt’

Een uitgesproken, no-nonsense rechts-liberale en conservatieve partij is de beste dam tegen extreemrechts, gelooft MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez.

Natuurlijk was links op 9 juni de te kloppen tegenstander voor MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez. Dat is met vlag en wimpel gelukt: een blauwe golf rolde bij de regionale en nationale verkiezingen over Wallonië en Brussel. Waarnemers spraken van een slimme campagnestrategie – de MR versus vijftig tinten links –, maar ook van een uitgesproken ideologische overwinning. Bouchez is erin geslaagd de harten en geesten van heel veel kiezers te winnen met een uitgesproken rechts project.

Niet alleen links kwam overigens in de verdrukking. Rechts van de MR is er in Franstalig België eigenlijk niets. ‘Quand la droite s’assume, il n’y a pas d’extrême droite’, zei Bouchez daarover op de RTBF. Vrij vertaald: met een duidelijk, onbevangen rechts project heb je geen last van extreemrechts. Een interessante stelling, waarover we de ontspannen voorzitter aan de tand willen voelen, kort voordat hij opnieuw met formateur Bart De Wever samen zit voor gesprekken over de vorming van de nieuwe federale regering. Over de formatiegesprekken wil Bouchez niets kwijt, om het verloop ervan niet te bemoeilijken. Zijn ideologische project daarentegen licht hij graag toe.

Georges-Louis Bouchez: Het probleem met veel rechtse partijen vandaag is dat ze zich plooien naar linkse denkwijzen. Door de culturele en ideologische dominantie van links in de media en het publieke debat, is rechts het taalgebruik en zelfs de logica van links gaan overnemen. Neem het idee dat alle werkzoekenden slachtoffers zijn. Terwijl we goed weten dat sommigen misbruik maken van het systeem. Een immigrant zonder verblijfsdocumenten is een illegale immigrant. Maar onder invloed van links hebben we het over een sans-papiers. En iemand zonder papieren, die is zielig en moet je natuurlijk helpen.

Werkloosheidsuitkeringen: ‘Wat Bouchez voorstelt aan De Wever komt neer op méér België’

Complexloze rechts-liberalen verzetten zich tegen de vermeende ideologische dominantie van links en vormen aldus een dam tegen extreemrechts?

Bouchez: Precies. Om een breed publiek te kunnen aanspreken, moet rechts van zijn eigen kracht uitgaan. En dus niet bang zijn om woke-denken en inclusief taalgebruik als onzin te bestempelen. Wie zegt dat buitenlandse gevangenen hun straf niet mogen uitzitten in Belgische gevangenissen, geldt voor zogenaamd weldenkende mensen als extreemrechts. Terwijl dat een kwestie van gezond verstand is.

De MR won glansrijk de verkiezingen met een assertief rechts programma. Maar u hebt op rechts in Franstalig België ook geen concurrentie, en extreemrechts is er vrijwel onbestaande.

Bouchez: Dat is niet een zaak van geluk hebben, hoor, zoals sommigen beweren. Er waren geen concurrenten op rechts omdat ik ze de pas heb afgesneden. En alleen daarom. De MR heeft tienduizenden stemmen teruggewonnen van rechtse partijen als Listes Destexhe en de Parti Populaire, die niet eens meer aan de verkiezingen hebben deelgenomen. Omdat ze wisten dat ze geen kans maakten. Omdat ik het hele speelveld op rechts bezet. Het is zoals met voetbal: als je een flank goed afsluit, kan de tegenstander je langs die kant niet aanvallen.

Rechts van de MR is er geen ruimte meer?

Bouchez: Die is er wel, maar dan moeten partijen echt helemaal extreemrechts gaan staan. Dat doen ze liever niet, want dan spreek je maar een heel beperkte groep kiezers aan. Kijk naar het Vlaams Belang, en in Frankrijk het Rassemblement National. Die partijen noemen zichzelf niet extreemrechts, maar wel radicaal, echt of authentiek rechts, dat soort dingen, juist om geen kiezers af te schrikken.

Als u zegt dat met een uitgesproken rechtse partij extreemrechts geen kans maakt, hoe kijkt u dan naar de sterkte van het Vlaams Belang in Vlaanderen? Want daar zijn er toch, zeg maar, gematigde rechtse partijen zoals de N-VA en de Open VLD?

Bouchez: Laten we kijken naar wie heeft standgehouden. Ondanks een terugval na de Zweedse regering is de N-VA al vijftien jaar lang de grootste partij in Vlaanderen. De N-VA heeft op 9 juni ook weten te voorkomen dat het Vlaams Belang het politieke systeem kan blokkeren. Een onderliggende vraag hier is: hoe is uitgerekend de N-VA, die in 2003 met Geert Bourgeois slechts één verkozene in de Kamer had, zo groot kunnen worden? Dat ligt aan de ideologische positionering van de Open VLD. Als de Open VLD een liberale partij was gebleven, en geen linksige partij was geworden met al dat interne geruzie om de macht erbovenop, stond de N-VA vandaag nergens.

Voor gematigd rechts is het soms lastig navigeren tegenover populaire extreemrechtse of radicaal-rechtse partijen. Neem je bepaalde standpunten over? Moet je ze beconcurreren op thema’s zoals migratie?

Bouchez: Wat rechts volgens mij moet doen, is dichter bij de mensen staan. Daar gaat het om. Wat zijn hun problemen? Hoe kunnen we die oplossen? Wees niet bang om te wijzen op dingen die niet goed gaan, ook als je zelf in de regering zit. Verder besteden veel politici belachelijk veel tijd aan zich positioneren ten opzichte van extreemrechts. En waarom eigenlijk? Het grote probleem van bijvoorbeeld Les Républicains in Frankrijk, die verscheurd zijn door de vraag of ze toenadering moeten zoeken tot de beweging van president Macron of tot het Rassemblement National, is dat ze zelf geen plan hebben. Degenen die er aan de touwtjes trekken, denken vooral aan hun eigen hachje. Mij hebben ook meer dan genoeg mensen, ook binnen mijn eigen partij, me op het hart gedrukt dat ik voorzichtiger moest zijn in mijn relaties met de PS en Ecolo. Als ik dat had gedaan, hadden we nooit de verkiezingen gewonnen.

De zegetocht van Georges-Louis Bouchez (MR): ‘Hij is in het echt veel leuker dan op televisie’

Dichter bij de mensen, zegt u. Maar was de MR niet vooral een partij voor rijke Franstaligen in Brussel en Waals-Brabant, voor de happy few?

Bouchez: Links heeft de waarde van werk losgelaten. Als je dus als rechtse partij voet aan de grond wilt krijgen in de arbeiderswijken van Henegouwen of Luik, is het essentieel om het belang van werk opnieuw te benadrukken. Daarnaast zijn er ook thema’s als veiligheid, migratie en onderwijs, maar werk is echt het allerbelangrijkste.

Dat is wat u weleens ‘la droite camping-car’ noemt?

Bouchez: Camping-car-rechts is volks rechts. Het is voor de mensen die gewoon door hard te werken een fatsoenlijke boterham willen verdienen, en niet lastiggevallen of een schuldgevoel aangepraat willen worden omdat ze twee weken per jaar een vliegvakantie nemen. Veel van die mensen zijn het ook zat om te horen welke woorden ze nog mogen gebruiken. Ze hebben genoeg van politiek correcte reclamespotjes, waarin verplicht alle minderheden aan bod moeten komen. Mensen willen gewoon vrij leven. Daarom heeft een liberale partij ook alles in zich om populair te zijn. Linkse bourgeois-intellectuelen zoals PS-voorzitter Paul Magnette, een universiteitsprofessor, hebben geen idee van de realiteit van de arbeidersklasse. Om te zien wie arm is, moet hij een bezoek aan een OCMW organiseren. Dat verklaart natuurlijk ook het succes van de PTB.

Mij hoef je niet uit te leggen hoe volkse mensen denken en leven – ik heb dezelfde sociale achtergrond. Daarom begreep ik meteen dat de strijd tegen (het Brusselse mobiliteitsplan, nvdr) Good Move ons zou helpen om stemmen te winnen in de noordelijke wijken van Brussel. Als je uit een arbeidersmilieu komt, is je auto belangrijk. Je auto is je vrijheid. Sowieso willen mensen onder aan de sociale ladder slagen en zichzelf helpen, liever dan geholpen worden. Het idee van succes, dat met rechts wordt geassocieerd, is juist heel sterk aanwezig in de arbeidersklasse. Mensen dromen ervan op een dag een mooi horloge of een grote auto te kunnen kopen. Waarom bewonderen volkse mensen schatrijke voetballers met miljoenen op de bankrekening? Omdat het vaak kerels zijn uit hun sociale milieu die het gemaakt hebben.

Uw rechtse politieke aanbod, dat extreemrechts monddood moet maken, bevat op cultureel vlak ook een sterke nadruk op normen en waarden en identitaire accenten.

Bouchez: Een samenleving kan niet zonder ankerpunten, waarden en principes. Ik beschouw mezelf als progressief, maar dat betekent niet dat je zomaar alles moet accepteren. Ik heb een zoon. Ik wil niet dat hij op achtjarige leeftijd op school te horen krijgt: ‘Weet je, je bent een jongen, maar misschien ben je dat ook niet. Denk daar maar eens over na.’ Er is een leeftijd voor alles. Emotionele en seksuele opvoeding is belangrijk. Maar vragen over gender ingang doen vinden in de hoofden van achtjarige kinderen? Dat is in mijn ogen niet progressief, dat is militant. Ik wil dat niet voor mijn kinderen. Ik wil dat ze geleidelijk opgroeien, zonder onnodige emotionele druk.

Wilt u dan af van EVRAS (Education à la vie rélationnelle, affective et sexuelle) in het Franstalig onderwijs, de verplichte lessen seksuele opvoeding die vorig jaar zoveel deining hebben veroorzaakt?

Bouchez: Dat niet, maar we zullen een en ander wel opnieuw kritisch tegen het licht houden. We zullen het referentiemateriaal analyseren, om na te gaan of het wel geschikt is voor de beoogde leeftijdsgroepen. En op grond daarvan eventueel de inhoud aanpassen.

Het protest tegen EVRAS kwam uit extreemrechtse en ultrakatholieke hoek, maar vooral uit de moslimgemeenschap.

Bouchez: Heel veel anderen durven het gewoon niet hardop te zeggen, uit angst als reactionair te worden weggezet. En zou het niet al heel mooi zijn als mensen op school goed leren lezen, schrijven en rekenen? Daarmee kun je al heel veel problemen in je leven oplossen.

Als het gaat om migratie en integratie is de MR de laatste jaren ook flink naar rechts opgeschoven. U gebruikt volgens critici soms ook bewust het hondenfluitje, met krasse uitspraken die duidelijk hengelen naar kiezers die extreemrechts genegen zijn.

Bouchez: Kijk, als er buurten zijn waar niemand op straat nog een van de landstalen spreekt, waar niemand nog gekleed gaat volgens de gebruiken van het land, moeten we ons dan niet eens afvragen wat dat betekent voor het idee van harmonieus samenleven ? Samenleven betekent dat mensen zich met elkaar vermengen, of niet? Wie naar België komt, moet de Belgische waarden en normen respecteren. Denk aan de neutraliteit van de staat. Als je een religieus symbool zoals een hoofddoek draagt, kun je hier niet voor de overheid werken. Er zijn tientallen religieuze staten in de wereld, meestal niet de aangenaamste landen om te wonen, maar goed. Wie per se religieuze symbolen wil dragen in de administratie, kan naar een van die landen verhuizen. Ik was laatst op officieel bezoek in Marokko, waar een heel strikte scheiding is tussen godsdienst en staat. Marokkaanse ambtenaren zeiden: ‘Jullie zijn idioten, jullie accepteren alles op jullie grondgebied. Er zijn geen regels meer in jullie land.’ De Marokkaanse autoriteiten zijn zelfs ongerust en extra op hun hoede tijdens de vakantieperiodes, wanneer Belgische Marokkanen massaal naar Marokko komen. Want sommigen van hen zijn vaak meer geradicaliseerd en gevaarlijker dan de Marokkanen die daar op de radar staan. Ook daarover mag je je toch vragen stellen.

Maar als het gaat over een strenger migratiebeleid kan rechts, om praktische, juridische en morele redenen, nooit de beloftes van extreemrechts waarmaken. Denk aan: iedereen die hier illegaal verblijft het land uitzetten. Dus uiteindelijk zal u die kiezers, die u tijdelijk van extreemrechts hebt afgesnoept, altijd teleurstellen?

Bouchez: Daar ben ik het niet mee eens. En ik geef ook geen zier om wat extreemrechts ergens van denkt. Bovendien vinden veel extreemrechtse kiezers zelf dat extreemrechtse partijen op heel veel punten te ver gaan. Maar omdat de andere partijen niet geloofwaardig zijn, stemmen ze extreemrechts. Als ik zeg dat de 43 procent buitenlandse gedetineerden in onze gevangenissen terug moeten naar hun land, krijg ik het verwijt dat Jordan Bardella in Frankrijk hetzelfde zegt. So what? De echte schande is dat noch Les Républicains, noch president Macron dat hebben gezegd.

Het kan u niet schelen wat extreemrechts denkt, maar extreemrechts beïnvloedt de migratiestandpunten van alle andere conservatieve partijen, zeker van de klassiek rechts-liberale. Ook die laatste pleiten almaar vaker voor het overboord gooien van Europese regels en internationale verdragen, om migratie een halt toe te roepen.

Bouchez: We zitten natuurlijk met een rist regels die beleid heel ingewikkeld maken. Je moet mensen redden op zee, dat spreekt voor zich, maar waarom moet je ze altijd naar Europese kusten verschepen? We kunnen nieuwe hotspots opzetten in landen als Turkije en daar hun asielaanvragen behandelen. Wie in aanmerking komt, kan vervolgens per vliegtuig naar Europa komen. Maar de anderen hoeven hier geen voet aan wal te zetten. Die ngo’s effenen juist het pad voor extreemrechts. Wie beelden van Lampedusa ziet, moet erkennen dat daar een probleem zit. Genoeg politici zeggen het mij in de wandelgangen: ‘Je hebt gelijk. Er moet worden ingegrepen op het gebied van migratie. Maar we kunnen dat niet hardop zeggen.’ Waarom niet? Zijn ze bang van de media of zo? Dat soort houding doet de politiek uiteindelijk de das om.