Gemeenteraadsverkiezingen in Brussel: blijft de PS de grootste partij?

Krijgt burgemeester Philippe Close (PS) een tweede ambtstermijn?

In 2018 werd Philippe Close (PS) na roerige politieke jaren in Brussel de nieuwe burgemeester van de hoofdstad. Close, gepokt en gemazeld in Brusselse kabinetten, was in 2017 al onverwacht ingevallen voor partijgenoot Yvan Mayeur, die ontslag moest door de Samusocial-affaire. Burgemeester Mayeur en andere Brusselse prominenten bleken zichzelf in de daklozenorganisatie riante vergoedingen te hebben toegekend.

Ondanks de moeilijke omstandigheden waarin hij aan de macht kwam en de mindere vorm waarin de PS vandaag verkeert, lijkt de gewiekste Close, die de afgelopen jaren samen met Vooruit, Ecolo-Groen en Défi de hoofdstad bestuurde, best stevig in het zadel te zitten.

Exit Défi?

De gemeenteraadsverkiezingen in de Stad Brussel hebben ook een nationale dimensie. Denk maar aan de vele manifestaties, stadionconcerten, voetbalwedstrijden en bezoeken van buitenlandse regeringsleiders die Brussel als hoofdstad in goede banen moet zien te leiden. Maar Brussel, met 198.000 inwoners (waarvan 40 procent van buitenlandse origine) de op vier na grootste gemeente van het land, is toch vooral voor de Franstalige partijen van groot strategisch belang. Bij de 49 Brusselse gemeenteraadsleden zitten maar een handvol Nederlandstaligen.

‘Dé vraag op 13 oktober wordt of de PS nog steeds de grootste partij is,’ zegt politoloog Pascal Delwit (ULB). ‘Bij de gewestelijke verkiezingen op 9 juni is zowel de MR als de PTB er in de Stad Brussel op vooruitgegaan. Daarbij komt nog de de lijst Team Fouad Ahidar, die mogelijk voor een verrassing kan zorgen en de stemmen op links nog meer kan versplinteren – wat de MR in de kaart speelt.’

Toch verwacht Delwit niet dat MR+, de gezamenlijke lijst met de Open VLD van Closes uitdager David Weytsman, in Brussel straks aan het langste eind trekt. Want ook al zouden MR, Les Engagés en Défi graag samen de volgende Brusselse meerderheid vormen, de vraag is onder meer wat straks nog overblijft van Défi. Zet de deconfiture van de partij op 9 juni zich voort? Les Engagés, die samen met de CD&V uitkomen, stellen ook niet zo heel veel voor in de hoofdstad.

Daadkrachtig

En dan is er natuurlijk de figuur van Philippe Close, een erg zichtbare burgemeester – ook in het nachtleven, dat de ‘feestburgemeester’ een warm hart toedraagt – die de stad met vaste hand bestuurt. Close raakte op 9 juni vanaf een strijdplaats ook verkozen in de Kamer, maar nam zijn zetel niet op. Doordat de PS na het slechte verkiezingsresultaat federaal vrijwel zeker in de oppositie zal belanden, was de ambitie van Close om minister van Binnenlandse Zaken te worden opeens een verre droom. Gezien de strenge regels voor het cumuleren van politieke mandaten in Brussel, koos Close dan ook voluit voor een nieuwe ambtstermijn als burgemeester.

‘Het burgemeesterschap zit echt in zijn DNA’, zegt Anaïs Maes (Vooruit), schepen van Stedenbouw en Openbare Ruimte, Nederlandstalige Aangelegenheden en Onderwijs in het huidige stadsbestuur. ‘Je moet eens proberen met Close van het administratief gebouw Brucity naar de Grote Markt te lopen. Een wandeling die normaal gezien drie minuten duurt. Dat lukt gewoon niet. Hij wordt heel de tijd staande gehouden door mensen die hem de hand willen schudden. Of hem kritisch aanspreken met bezorgdheden, maar altijd op een respectvolle manier. Close is als burgervader heel toegankelijk. Dat is zijn grote kracht.’

Ook oppositiegemeenteraadslid Bianca Debaets (CD&V) is gematigd positief over de burgemeester. ‘In vergelijking met zijn voorganger heeft Close voor een stijlbreuk gezorgd. Hij is veel charismatischer en heeft een vlotter contact met mensen. Vlaamse Brusselaars waarderen ook dat hij zich in correct Nederlands uitdrukt en bijvoorbeeld naar de Vlaamse 11 julivieringen komt, wat Yvan Mayeur niet deed. In tegenstelling tot iemand als zijn partijgenoot en ontslagnemend Brussels minister-president Rudi Vervoort doet hij daadkrachtig aan politiek in heel wat dossiers, zeker als het over veiligheid gaat. Alleen, tussen de dingen die hij aankondigt en wat er uiteindelijk van terechtkomt, zit toch vaak nog een grote kloof. De inwoners van Laken, die nog altijd last hebben van straatraces, kunnen daarvan getuigen.’

Drugsoverlast

Het stadsbestuur creëerde de voorbije jaren 700 extra plaatsen in het Nederlandstalige onderwijs en ook de openbare ruimte kreeg een make-over. ‘We hebben de omvang van drie keer het Warandepark heraangelegd,’ zegt schepen Anaïs Maes, ‘en heel wat straten en pleinen autoluw of autovrij gemaakt.’ Anders dan in gemeenten als Schaarbeek en Anderlecht veroorzaakte de invoering van een circulatieplan in de Vijfhoek, als onderdeel van het gewestelijke mobiliteitsplan Good Move, in Brussel weinig heisa. Zelfs de lokale MR wil het circulatieplan niet helemaal weg, ze wil het slechts kritisch tegen het licht houden.

Op zich is Brussel een aantrekkelijke stad. Het aantal inwoners, met name expats en gezinnen, en bedrijven die zich komen vestigen, zit dan ook in de lift. Tegelijk blijft de werkloosheidsgraad van meer dan 16 procent erg hoog, en het gemiddelde belastbare inkomen ligt met 14.000 euro een stuk onder het nationale gemiddelde. Terwijl de mediaanprijs van een koopappartement in Brussel toch 275.000 euro bedraagt.

Brussel worstelt ook met typische grootstedelijke problemen: het alomtegenwoordige zwerfvuil en de onveiligheid. Dan gaat het met name over groeiende drugsoverlast, met honderden junks in de metrostations die zich voegen bij een almaar groeiende groep daklozen. Drugsgerelateerde criminaliteit is tussen 2018 en 2023 met 55 procent gestegen. Ook al doet de stad grote inspanningen om de drugsepidemie in te dammen, zowel repressief als preventief, onder meer met de opening van een drugsgebruikersruimte. Als gevolg van falend federaal opvangbeleid wordt Brussel ook geconfronteerd met grote aantallen mannelijke asielzoekers die noodgedwongen op straat slapen.

Jojobeweging

Philippe Close zegt te mikken op een ‘zo progressief mogelijke alliantie’ na 13 oktober. Lees: een voortzetting van de coalitie met Ecolo/Groen. ‘Mensen die het kunnen weten, beweren dat er een voorakkoord is tussen socialisten en groenen in Brussel. Die as zou dan worden aangevuld met mogelijk opnieuw Défi, of wie weet, Les Engagés’, zegt politoloog Pascal Delwit. ‘Doorgaans heeft Ecolo bij lokale verkiezingen ook minder last van de beruchte jojobewegingen die de partij bij gewestelijke en federale verkiezingen teisteren. Maar als Ecolo ook in deze lokale verkiezingen sterk verliest, zit Close op het vlak van allianties natuurlijk wel met een probleem.’

Twijfelt u aan uw stemtest? Doe hier mee aan de Stemtest-check voor Brussel