‘Gelukkig zijn er nog rechters die de Vlaamse regering aanmanen te regeren’

De Vlaamse regering laat administratieve rechtscolleges zoals de Raad voor Vergunningsbetwistingen en de Raad van State overuren draaien. Ze raakt het maar niet eens over een wettelijk waterdichte oplossing voor het stikstofdossier en dan is het aanlokkelijk om de interne conflicten met enig misbaar publiek uit te vechten. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) heeft er een handje van om tegen de rest van de wereld in haar zin doen. Al wordt het haar nu wel lastig gemaakt door haar provinciegenoot Jo Brouns (CD&V), de nieuwe minister van Landbouw. Demir heeft zich geprofileerd in de strijd voor de natuur en tegen de boeren, en dus ook tegen de met de CD&V gelieerde Boerenbond. Jo Brouns van zijn kant vecht voor agrarisch Vlaanderen en de vele potentiële CD&V-kiezers daar. Elke Limburgse stem méér voor Brouns en zijn CD&V is er één minder voor N-VA en Demir.

Lees ook: Dirk Draulans: ‘Wie treft schuld in het Ineos-debacle? Jo Brouns en/of Zuhal Demir?’

Het is een hard bevochten conflict, waarbij nu ook de botte bijl wordt gehanteerd. In die vorige oorlog van haar, tegen federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) en haar gascentrales, ontdekte Demir dat ze met het vergunningsbeleid een machtig wapen in handen had. Maar naarmate het stikstofconflict verder vast kwam te zitten, werd ook duidelijk dat het niet verlenen van vergunningen ook een kwestie van wetgeving en rechtspraak is.

De Vlaamse regering blijft passief, uit onkunde en onwil, ondanks aanmaning van rechters.

Politieke profilering is één zaak, de samenleving en het bedrijfsleven daarvan de prijs laten betalen is nog wat anders. De Vlaamse regering mocht het al komen uitleggen bij Ineos, de Amerikaanse chemiereus die in het Antwerpse havengebied begonnen is met een giga-investering genaamd ‘Project One’: Jambon en co. hadden namelijk beloofd dat administratief alles in orde zouden komen. Niet dus: de Raad voor Vergunningsbetwistingen vernietigde onlangs de Ineos-vergunning. Niet alleen Ineos, ook Voka en het hele bedrijfsleven kijken verbijsterd toe en eisen een oplossing – die er niet kan komen zonder een akkoord over het stikstofprobleem.

Om een schijn van rechtszekerheid op te houden, hebben de N-VA en de Open VLD een tijdelijke miniregelgeving uitgewerkt, een politiek blitzoffensief, zónder de CD&V en met een minimale rechtsgrond. Zo hoopten ze het Vlaamse publiek te paaien. Gelukkig blijven instellingen als de Raad van State bij de les. Een recent ontwerp van besluit van Zuhal Demir ‘over de beoordeling van de stikstofuitstoot van vergunningsaanvragen betreffende projecten of activiteiten met mogelijke betekenisvolle effecten op de habitatrichtlijngebieden’ wordt zelfs zonder meer in de papiermand  gemikt.. In een ongewoon laconiek advies ziet de Raad van State zelfs ‘af van een nader onderzoek’ – in mensentaal: val ons niet lastig met dergelijk kladwerk.

In de plaats daarvan roept de Raad van State de Vlaamse regering op om een béétje ernstig te blijven. Letterlijk: ‘Er dient te worden opgemerkt dat het tijdelijke kader in de bijlage bij het te nemen besluit op een gebrekkige wijze is opgesteld. Het bevat richtlijnen, verantwoordingen, instructies en louter informatieve bepalingen door elkaar. Er worden termen, afkortingen en concepten gehanteerd die in het ontwerp niet worden gedefinieerd. Er wordt op een weinig accurate wijze verwezen naar andere rechtsnormen. Er wordt verwezen naar niet-normatieve teksten die aldus verbindend zouden worden gemaakt en naar teksten die niet zijn bekendgemaakt.’ Dat ‘de bijlage dan ook grondig dient te worden herschreven’, zoals de Raad aanstipt, doet denken aan een barslecht schoolrapport voor een balorige leerling: alles kan beter, kom maar terug in september.

Die strenge vingerwijzing is géén uitschuiver van een rechtscollege dat het verwijt zou kunnen krijgen un gouvernement des juges te willen installeren, waarbij niet de verkozen politici maar aangestelde rechters de regels voorschrijven waaraan de samenleving zich te houden heeft. Deze zaak is erger. De Vlaamse regering is al een hele tijd niet in staat om een degelijk wettelijk kader voor stikstof op papier te krijgen. Gelukkig dus dat er bij ons nog rechters zijn die de Vlaamse regering blijven aanmanen om te doen wat ze hoort te doen: regeren. Ook al blijft die Vlaamse regering passief, uit onkunde en onwil. Blijkbaar denken de betrokken politici en partijen voor die sabotage bij de volgende verkiezingen nog beloond te worden ook. Zou het?