‘Federale formatie: is het migratieprobleem dan opgelost?’

‘In het strategische spel die onderhandelingen voor een regeringsvorming altijd zijn, bestaan er geen ethische problemen meer’, schrijft Paul De Roo op basis van wat er nu al naar buiten is gekomen over de federale formatie. Zo zou er tussen de partijen die onderhandelen over een nieuwe regering al eensgezindheid bestaan rond het te voeren migratiebeleid. ‘N-VA, MR, Les Engagés, Vooruit en CD&V zijn bereid om een hoop dingen te beloven die ze niet kunnen realiseren.’

De formateur is weer aan zet, nadat al zoveel commentaar geleverd werd op die nakende besparingen van 14 miljard. Bart De Wever moet nu even loskomen van zijn strenge sociaaleconomische supernota. De onderhandelaars zijn het erover eens dat zij de regeringsvorming eerst over de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober moeten tillen.

N-VA, MR, Les Engagés, Vooruit en CD&V zullen zich nu rustig focussen op minder gevoelige thema’s. Men zegt dat er zo goed als eensgezindheid bestaat rond veiligheid, migratie en energie.

Er komt dus een veel strenger migratiebeleid en dat moet in de komende legislatuur een besparing van ruim anderhalf miljard opleveren. Men zal het aantal opvangplaatsen terugbrengen tot het Europese minimum, er komt een efficiënter terugkeerbeleid voor illegalen en erkende asielzoekers moeten vijf jaar wachten op een leefloon.

In het strategische spel die onderhandelingen voor een regeringsvorming altijd zijn, bestaan er geen ethische problemen meer. Men belooft datgene te doen waar de kiezers om vragen. N-VA, MR, Les Engagés, Vooruit en CD&V zijn bereid om een hoop dingen te beloven die ze niet kunnen realiseren. Daarover kunnen ze nu in de komende weken van gedachten wisselen en tijd winnen, om zo de confrontatie betreffende de sociaaleconomische bezuinigingen uit de weg te gaan. Wat bezielt die politici om tot dusver in onuitvoerbare plannen te blijven hangen?

Het aantal erkende asielzoekers moet massaal ingeperkt worden. Momenteel bevinden zich 38.000 mensen in de opvangcentra, maar de formateur wil dat hoge aantal reduceren tot een derde. Dan zouden er nog maar 11.000 opvangplaatsen mogen zijn. Vermoedelijk haalt de formateur dat cijfer bij Staatssecretaris De Moor, die op basis van het recent goedgekeurde Europese Migratiepact beweerde dat België nog maar 3,19 procent van de totale Europese last moest dragen. Dat bewuste Migratiepact ziet er mooi uit, maar het zal in de werkelijkheid niet gerealiseerd worden. Alle lidstaten moeten daarvoor eerst solidair hun verantwoordelijkheid opnemen en dat is geenszins het geval. Een heel aantal landen, waaronder de hardnekkige Polen en Hongaren, hebben onmiddellijk laten weten dat zij niet meedoen.

Bovendien, als gevolg van de aanhoudende oorlog in Gaza staat vast dat de toestroom van Palestijnse vluchtelingen in de komende maanden groot zal zijn. Niet minder, maar nog meer opvangplaatsen dus.

Ondanks de verplichtingen betreffende het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens zal de formateur 25.000 mensen achterlaten op straat. Want ze zullen komen, daar zijn geen middelen tegen opgewassen. Daar komen nog die 4.000 alleenstaande mannen bij die bij gebrek aan opvang nu ook al zo lang in tenten in Brusselse wijken slapen.

Maar neen, zeggen de Arizona-onderhandelaars, we beloven om vanuit de druk van de Europese Unie werk te maken van opvang in eigen regio. In het explosieve Libanon bijvoorbeeld, dat nu al met een eigen bevolking van vier miljoen inwoners ruim anderhalf miljoen Syrische vluchtelingen herbergt. Bovendien, hoe men die extra steun zal financieren is een raadsel, aangezien men in het besparingsplan voorziet om ook het budget voor ontwikkelingssamenwerking te halveren.

Een derde van de huidige aanvragers, ongeveer 11.000 asielzoekers, zouden wel nog erkenning krijgen. Zij mogen hier legaal zijn, maar ze zullen wel vijf jaar moeten wachten eer ze een leefloon kunnen krijgen. Uiteraard komen politieke vluchtelingen hier totaal berooid aan. Daarom kregen ze tot nog toe bed, bad en brood. Als zij, ondanks hun erkenning vijf jaar lang niets krijgen, bevinden zij zich de facto vijf jaar lang in hetzelfde statuut als de illegalen.

De Arizona-onderhandelaars zijn dus van plan om eerst 25.000 asielzoekers minder te erkennen, en die 11.000 die ze wel erkennen krijgen vijf jaar lang ook niets. Kortom, men zal 38.000 vluchtelingen de illegaliteit injagen. En dat was nu net een van de kernproblemen betreffende het migratieprobleem in de aanloop naar de federale verkiezingen van juni.

Neen, zo is al meegedeeld, men zal het terugsturen van illegalen veel efficiënter maken en daar 150 miljoen op besparen. Hoe daarop bespaard kan worden is alweer een raadsel. Al sinds Maggie De Block Staatssecretaris voor Asiel en Migratie was, beweert elke nieuwe Staatsecretaris dat men de repatriëring zal opvoeren, maar dat lukte nooit. Mensen terugsturen stuit onophoudelijk op dezelfde praktische problemen: illegalen zijn staatloos, ze hebben geen papieren of de overheid van hun land werkt niet mee.  En elke gedwongen repatriëring vanuit een gesloten centrum kost op zijn minst 15.000 euro. Als men erin zou slagen om het aantal repatriëringen op te voeren kan dat alleen de totale kostprijs doen stijgen. Over welke besparing heeft men het dan?

Is er nog plaats in de gevangenissen? Ook dat was afgelopen tijden zo’n dwingend probleem. De gevangenissen zijn overbevolkt omdat 40 procent van de gedetineerden niet de Belgische nationaliteit hebben. Meer dan 3.000 gedetineerden zijn illegaal in het land. En de kostprijs per gevangene is 70.000 Euro per jaar. Bovendien, het spreekt voor zich dat wanneer zoveel meer mensen in de illegaliteit moeten overleven, de kleine criminaliteit evenredig zal toenemen.

Er wordt gezegd dat de centrumpartijen in de komende paar weken overeenstemming zullen bereiken over een aantal minder gewichtige thema’s. Dat is een hoopvolle geruststelling.

Voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen is de kiesplicht afgeschaft. Waar zouden we ons nog zorgen over maken. Sinds de verkiezingen van juni is het Vlaamse Belang in de helft van de Vlaamse gemeenten de grootste partij geworden. Als het over het migratieprobleem gaat, moet dat voor de Arizona-onderhandelaars een hart onder de riem zijn. Vlaams belang zal er zeker voor zorgen dat opvangcentra gesloten worden. Dat kan zelfs op een legale manier, zoals dat laatst in Koksijde gebeurde. Het terrein van het bestaande asielcentrum daar zal inderhaast door de gemeente onteigend en opgekocht worden. Zo zal men voorkomen dat er nog meer vluchtelingen in ondergebracht worden.

Paul De Roo is de auteur van Migratie, een geschiedenis van WO II tot nu, verschenen bij Borgerhoff & Lamberigts, 2024.