Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) kan sinds september niet meer rekenen op de experts die haar hielpen bij een nieuw migratiewetboek. ‘Binnen het beperkte tijdsbestek bleek onze methode onmogelijk’, zegt professor migratierecht Dirk Vanheule (Universiteit Antwerpen).
Het migratiewetboek is een van de prioriteiten voor Vivaldi. Voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) beet zijn tanden erop stuk in de regering-Michel. Zijn opvolger Sammy Mahdi (CD&V) wilde de kiezer tonen dat het hem wél zou lukken. Nicole de Moor, die in juni 2022 Mahdi opvolgde, bevestigde de doelstelling.
Begin vorig jaar scoorde Mahdi een eerste succesje. De conceptnota van het migratiewetboek, dat een nieuwe juridische architectuur moet bieden voor de terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers, opvang en beroepsprocedures, werd goedgekeurd door de ministerraad. Een commissie van externe experts bleek een sterkte in Mahdi’s werkwijze.
Nadat de krachtlijnen door de regering-De Croo werden goedgekeurd, gingen de experten via hun gewenste methode te werk, de zogenaamde trialoog. Via de driehoek experten-administratie-kabinet moest het nieuwe wetboek stapsgewijs het levenslicht zien. ‘Dat betekent: hoofdstuk per hoofdstuk de knelpunten tot op de komma uitwerken’, zegt professor migratierecht Dirk Vanheule (Universiteit Antwerpen).
Maar dat werk was tijdsintensief. ‘De staatssecretaris koesterde de wens om vóór het einde van de regeerperiode met een ontwerp te komen’, zegt Vanheule. ‘Binnen dat beperkte tijdsbestek bleek onze methode onmogelijk.’
In september, na het politieke reces, kreeg Nicole de Moor te horen dat de experten hun werkzaamheden zouden stopzetten. Vanheule benadrukt dat de beslissing niets te maken zou hebben met een gebrek aan respect vanwege de staatssecretaris, zoals woensdag werd gesuggereerd door sommige groene parlementsleden. ‘We wilden niet met een product komen waar we niet helemaal achter konden staan’, zegt Vanheule.
Het vertrek van de experten betekent niet het einde voor het migratiewetboek. Het kabinet-De Moor werkt voort, samen met de asiel- en migratiediensten. ‘In het komende jaar zal het worden gefinaliseerd’, klinkt het op haar kabinet. ‘De afgelopen tijd werden er al afzonderlijke stukken besproken binnen de regering, maar nu is het tijd om alle delen samen te brengen.’
Of het werk ook op tijd klaar zal zijn om door het parlement goedgekeurd te worden, is een andere kwestie. Volgens Theo Francken, vandaag in de oppositie, ‘wordt het niks’.
In ieder geval onderstreept professor Vanheule de nood aan een nieuw wetboek. ‘Met het huidige, dat sinds de jaren 90 niet meer werd aangepast, kunnen we niet verder. Het is een totaal onleesbare en complexe tekst, die niet eens alles opneemt wat in de praktijk wordt toegepast. Dat is ook een probleem voor mensen die hun verblijfsrechten willen achterhalen.’