Met een nieuw decreet wil Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Gwendolyn Rutten (Open VLD) de buitenlandse beïnvloeding van moskeeën een halt toeroepen. Voorlopig is dat onmogelijk door een arrest van het Grondwettelijk Hof. ‘Ik heb altijd gezegd dat buitenlandse inmenging bijzonder moeilijk in te perken is’, zegt kerkjurist Rik Torfs.
Minister van Binnenlands Bestuur Gwendolyn Rutten (Open VLD) haalde er afgelopen week de nationale media mee: voor het eerst schorst de Vlaamse minister de erkenning van een moskee in Aalst voor één jaar.
De moskee maakt deel uit van het Diyanet-netwerk, dat gelinkt is aan het Turkse ministerie voor Religieuze Zaken. De Belgische veiligheidsdiensten bevestigen dat de moskeeën, waarvan er een 40-tal in Vlaanderen zijn, onder invloed staan van de Turkse overheid.
Door de schorsing verliest de Aalsterse moskee haar provinciale financiering. De imam beschikt niet langer over een arbeidsvergunning, zo bevestigt het kabinet van minister van Werk Jo Brouns (CD&V).
De beslissing kan op goedkeuring rekenen van de Aalsterse burgemeester Christoph D’Haese (N-VA). ‘Als lid van de federale onderzoekscommissie naar de aanslagen in Zaventem en Maalbeek heb ik als Kamerlid duidelijk gezien dat broeihaarden van radicalisme zich in lokale geloofsgemeenschappen kunnen bevinden’, zei hij tegen Het Nieuwsblad. De stad Aalst had overigens al een negatief advies afgeleverd.
In de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement kwam de buitenlandse inmenging in de Diyanet-moskeeën aan bod.
Wanbeheer
Toch was de vermoedelijke Turkse inmenging in de moskee van Aalst niet de directe reden voor de schorsing, maar wel een soort bouwovertreding.
Aan de basis ligt een arrest van het Grondwettelijk Hof. Afgelopen zomer vernietigden de rechters een cruciaal punt in het Vlaamse erkenningsdecreet. Aanvankelijk wilde de Vlaamse regering een verbod op buitenlandse financiering of ondersteuning die ‘afbreuk doet aan de onafhankelijkheid van de lokale geloofsgemeenschap’, maar dat vond het Hof een te vage formulering. Rutten kon de Aalsterse erkenning dus niet schorsen op basis van die voorwaarde, ook al liep de moskee wel degelijk in het vizier van de veiligheidsdiensten vanwege buitenlandse inmenging.
‘Onze screeningsdienst is blijven kijken’, aldus Rutten. ‘Een van de voorwaarden is dat je een lokale gebedsruimte moet hebben. In het geval van Aalst was dat al meer dan twee jaar niet het geval.’ Zoals minister Rutten zelf aangeeft, werd er geschorst wegens ‘wanbeheer’, en dus niet vanwege buitenlandse inmenging.
Volgens kerkjurist Rik Torfs maakt de Vlaamse regering handig gebruik van de staatsstructuur.
Om aan de bezwaren van het Grondwettelijk Hof tegemoet te komen, dient Rutten nu in het Vlaams Parlement een hersteldecreet in. Hoewel de tijd dringt – binnenkort eindigt de bestuursperiode – wil de liberale minister de tekst snel goedgekeurd zien.
De Vlaamse regering legt nu een lijst voorwaarden op die een soort omweg vormen om buitenlandse financiering tegen te gaan. Zo mogen geloofsgemeenschappen geen ‘herhaaldelijke financiële giften van dezelfde persoon of organisatie’ ontvangen, en mogen derden geen personeel ter beschikking stellen, ook niet onrechtstreeks. Als minstens twee van de voorwaarden met de voeten worden getreden, komt een erkenning in het gedrang.
Moskeeën in Slovenië
Kerkjurist Rik Torfs, wiens commissie aan de basis lag van de bestaande erkenningsvoorwaarden, erkent het probleem van buitenlandse inmenging. ‘Maar ik heb ook altijd gezegd dat die bijzonder moeilijk in te perken is’, zegt hij. ‘De scherpere criteria mogen niet zo ver leiden dat de interne werking van godsdiensten onmogelijk wordt maakt. Zo wordt grondwetsartikel 21, waarin de vrijheid van briefwisseling staat, door grondwetspecialisten gezien als een garantie op de vrijheid van organisatie van godsdiensten.’
Het feit dat Rutten de moskee in Aalst schorste op basis van een soort bouwovertreding, doet een belletje rinkelen bij Torfs. ‘Enkele jaren geleden was er in Slovenië geen moskee te bespeuren. Nochtans woonden er moslims. Wat bleek? Moskeeën kregen nooit bouwtoelatingen, louter urbanistische overwegingen lagen aan de basis. De Sloveense regering greep dus in via juridisch-technische trucs.’
In het nieuwe decreet voegt Rutten nog een nieuwe voorwaarde toe: voortaan moet de federale minister van Justitie een gunstig advies geven ‘met betrekking tot elementen die de veiligheid van de staat of de openbare orde aanbelangen’. Met andere woorden: als de federale regering geen positief advies verstrekt, doet dat de kansen op een erkenning slinken.
‘Via de huidige regelgeving wordt bij een ongunstig veiligheidsadvies de erkenningsprocedure enkel geschorst’, zegt Vincent Verbeecke, woordvoerder van minister Rutten. ‘Daarvan stappen we af door van een gunstig veiligheidsadvies een erkenningscriterium te maken.’ De federale regering krijgt dus een relevantere rol toebedeeld dan vandaag.
Volgens Torfs maakt de Vlaamse regering handig gebruik van de staatsstructuur. ‘De erkenning van moskeeën is Vlaamse materie, maar veiligheid wordt federaal geregeld. En dus kan de Vlaamse regering indien gewenst de bal doorspelen naar de federale minister van Justitie.’ Vandaag zou die taak minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) toekomen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier