‘Een mindere god was al lang uit het Vlaams Belang gezet voor wat Filip Dewinter deed’

Vlaams Belanger Filip Dewinter kon alleen aan mondmaskers raken via een Chinese spion. Komt hij daarmee straks weer onder vuur te liggen in het Vlaams Parlement? ‘Het is niet aan parlementsleden om elkaar te onderzoeken.’

Waarom doorzagen Humo en Apache wat de deontologische commissie van het Vlaams Parlement niet zag? Dat is de vraag die Apache-journalist Tom Cochez in een interview met Knack stelt, naar aanleiding van de nieuwe onthullingen die de twee media deze week uitbrachten over Filip Dewinter (Vlaams Belang). Dewinter verscheen begin dit jaar voor de deontologische commissie van het parlement waarvan hij ondervoorzitter is, met betrekking tot de Chinese mondmaskers waar hij aan het begin van de coronacrisis de hand op had kunnen leggen. Als Changchun Shao, een Chinese spion en goed contact van Dewinter, hem daaraan had geholpen, had hij de ‘waardigheid’ van zijn ambt geschonden en was er misschien wel sprake van ‘belangenvermenging’.

Met Hugo Coveliers als advocaat kon Dewinter de deontologische commissie ervan overtuigen dat dat niet het geval was. Een van zijn bewijsstukken was een brief die hem van alle schuld moest zuiveren. Juist over die brief schrijven Humo en Apache deze week dat Changchun Shao erachter zat. Het Vlaams Parlement kwam daar nooit achter, want de klacht tegen Dewinter– ingediend door Groen-fractievoorzitter Mieke Schauvliege – werd onontvankelijk verklaard en dus niet verder opgevolgd.

Geen onderzoekscommissie

De deontologische commissie bestaat uit leden van het Vlaams Parlement. Liesbeth Homans heeft als parlementsvoorzitter ook hier de leiding, en er hebben ook drie Vlaams Belangers zitting in. De beslissing over de klacht werd niettemin unaniem genomen. Commissieleden met wie we contact opnamen, benadrukken dat het om een deontologische commissie en niet om een onderzoekscommissie gaat. ‘Wij kunnen geen echte onderzoeksdaden stellen’, zegt Jeroen Tiebout, die lid is voor de N-VA.

Bovendien baseerde men zich tijdens de vergadering, meer nog dan op de brief van Dewinter, op een advies van de Staatsveiligheid dat duidelijk maakte dat er geen dossier tegen de Vlaams Belanger liep. Het was in de herinnering van een lid vooral die informatie die ervoor zorgde dat Dewinter zelfs geen publieke blaam kreeg. ‘Tenzij het parket opnieuw een onderzoek opent, maakt de nieuwe informatie van deze week eigenlijk weinig verschil’, zegt ook Open VLD-parlementslid Willem-Frederik Schiltz. ‘Het zegt natuurlijk allemaal wel heel veel over het fatsoen van meneer Dewinter.’

Ook Mieke Schauvliege is niet van plan opnieuw een klacht in te dienen. Haar voorzitter Jeremie Vaneeckhout is tevens ondervoorzitter van de deontologische commissie, en ziet vooral de beperkingen van dat kader. ‘Het staat voor mij als een paal boven water dat Dewinter problematische contacten onderhoudt met Chinese spionnen’, zegt Vaneeckhout. ‘Alleen valt het buiten de bevoegdheid van de commissie om dat goed te onderzoeken. Wij kunnen ook enkel kijken naar de periode vanaf 2019, de periode waarin Dewinter in het Vlaams Parlement zit. Het is – fundamenteel – ook niet aan parlementsleden om te onderzoeken of andere parlementsleden betrokken zijn bij spionage. Mijn partij vindt wel dat het Vlaams Parlement veel beter op de hoogte moet worden gebracht van wat de Staatsveiligheid weet, en misschien is het wel tijd dat ook andere instanties, zoals justitie, dit dossier opnieuw opnemen.’

Ook politicoloog Dave Sinardet vraagt zich af of politici wel geschikt zijn om elkaars handel en wandel terdege te onderzoeken. ‘Strategische en partijpolitieke overwegingen spelen op de achtergrond altijd wel mee’, zegt hij. ‘Ik kan me voorstellen dat commissieleden zich afvroegen of het wel zo verstandig is om Dewinter in de aanloop naar de campagne op zo’n manier aan te pakken. Als men echt verwacht dat de deontologische commissie stevig onderzoekswerk doet, moet ze misschien worden uitgebreid met andere experts.’

Ondertussen blijft Dewinter minder dan vijftig dagen voor de verkiezingen voor schadelijke nieuwsverhalen zorgen. ‘Een mindere god was al lang uit het Vlaams Belang gezet, maar Dewinter heeft een zekere macht behouden’, zegt Sinardet. ‘Het blijft wel hallucinant. Vlaams Belang strijdt tegen de inmenging van alle Franstaligen en eurocraten en wil het liefst geen migranten binnenlaten. Uitgerekend een van haar topfiguren papt aan met spionnen van een buitenlands, maoïstisch, dictatoriaal regime. Dat gaat op heel veel manieren in tegen alles waar die partij voor beweert te staan.’

Groen vraagt ontslag Filip Dewinter als ondervoorzitter Vlaams Parlement: ‘Als we dit tolereren, waar stopt het dan?’