‘Nieuwe peilingen? Kunnen we als journalisten niet eens een beetje ons best doen’

Peilingen hebben, dat herinnert u zich misschien nog, sinds de verkiezingen een wat bezopen reputatie.

De CD&V krijgt weer een ‘tik’, voor Open VLD is het ‘nog erger’ en Bart De Wever en Tom Van Grieken tillen hun partijen naar ‘een hoger niveau’. Vrijdag werd de eerste, grote peiling van Het Laatste Nieuws en VTM sinds de verkiezingen gepubliceerd. Bart De Wever mocht zijn winst meteen ook al komen ophalen in de nieuwsstudio’s van VTM. ‘Hoe gaat het met u’, was de therapeutische openingsvraag. ‘De formatie is mislukt maar de kiezer beloont u. Hoe verklaart u dat?’ de scherpe tweede.

Ik had vooral te doen met de journalisten van Het Laatste Nieuws die over de resultaten drie pagina’s moesten volschrijven en een dikke kop voor de voorpagina aanleveren. Peilingen hebben, dat herinnert u zich misschien nog, sinds de verkiezingen een wat bezopen reputatie. Jarenlang voorspelden ze een overwinning voor het Vlaams Belang, die op 9 juni vooral de Vlaams Belangers zelf teleurstelde. Twee dagen voor de verkiezingen kwam Het Laatste Nieuws met De Laatste Peiling, waarin het VB triomfeerde als allergrootste. In de campagneweken daarvoor verschoof er van alles, maar de peilers hadden helemaal niets in de gaten.

Drie maanden later alweer met een nieuwe peiling komen aanzetten, terwijl er in de zomer eigenlijk niets is gebeurd: ik had geprobeerd om daar even mee te wachten, maar misschien worden die peilingen aangekocht in voordelige pakketten van vijf jaar. De resultaten waren ook exact dezelfde als voor de zomer: alle verschuivingen blijven ruim binnen de foutenmarge vergeleken met de verkiezingsuitslag. Iedereen met wat beroepsernst kan daar niets uit concluderen. Iemand die alsnog over winst en verlies spreekt, moet daarvoor doen alsof hij niet weet wat zo’n foutenmarge precies is.

Dat is nochtans niet zo héél erg moeilijk. De betekenis zit eigenlijk zelfs al een beetje in het woord: een marge om fouten te voorkomen.

Tot aan de volgende verkiezingen leven we dus weer op het ritme van de driemaandelijkse peilingen van Het Laatste Nieuws en VTM. Het zijn die uitslagen waarop we straks de successen en mislukkingen van voorzitters, partijen en ministers zullen taxeren. Als de Open VLD blijft hangen, haalt Eva De Bleeker de volgende verkiezingen niet. Als de CD&V verder wegzakt Sammy Mahdi ook niet. Het is nochtans allerminst hoogstaand onderzoek. Kunnen wij, journalisten, dan niet een beetje ons best doen, en beginnen met die resultaten correct te interpreteren? Het is maar een ideetje.

Knack-redacteur Peter Casteels gooit elke week een blokje op het vuur.