Een boze Monica De Coninck (Vooruit) na de abortusstemming: ‘Mijn partij toont weinig politieke moed’

Monica De Coninck is zwaar teleurgesteld dat haar partij deze week tegen een versoepeling van de abortuswetgeving stemde. ‘Ik vind dit ook tactisch, in volle verkiezingsperiode, niet verstandig. Om niet te zeggen: een immense blunder.’

Gewezen federaal minister en volksvertegenwoordiger Monica De Coninck is bij de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen lijstduwer bij Vooruit. Ze is sinds 2017 ook voorzitter van LUNA, de vereniging van de Vlaamse abortuscentra. Sinds jaar en dag strijdt ze voor het recht op abortus. Het verklaart haar teleurstelling toen haar partij vorige dinsdag in de Kamercommissie Justitie het voorstel van zusterpartij PS, om de abortustermijn uit te breiden van 12 naar 18 weken, mee wegstemde, na een onderlinge afspraak tussen de vijf onderhandelende Arizona-partijen (N-VA, MR, Les Engagés, Vooruit en CD&V).

Kamercommissie stemt uitbreiding abortustermijn weg

Monica De Coninck: Het is geen afstel maar uitstel, klinkt het bij Vooruit-Kamerleden. Maar ik ben niet naïef, ik heb lang genoeg in de nationale politiek gezeten. Ik vind ook dat partijen in ethische dossiers hun parlementsleden volgens het eigen geweten moeten laten stemmen. Opgelegde partijdiscipline of stemafspraken horen in dit soort dossiers niet thuis. Daarom ben ik inderdaad diep teleurgesteld in mijn partij. Ik vraag me tegelijk ook af: waar zat de MR? Waar was Georges-Louis Bouchez eigenlijk, die in zoveel andere dossiers een grote mond opzet?

Waarom is dit uitstel of gevreesde afstel van een soepeler abortuswetgeving zo erg?

De Coninck: Kijk, ik ken de praktijk door en door. Als student heb ik nog vrouwen naar Nederland vervoerd, toen abortus in België heel moeilijk was. Vandaag moeten we vrouwen die 12 weken zwangerschap voorbij zijn, nog steeds naar het buitenland brengen. Ik ben intussen 69 jaar oud! We zijn dus al vijftig jaar met deze kwestie bezig. En heel ingrijpend is de situatie nog altijd niet veranderd.

De vrouwen die na twaalf weken zwangerschap een abortus willen, zijn meestal kwetsbare vrouwen, maar die wel hun verantwoordelijkheid willen nemen. Vergeet niet dat onder anderen Valerie Van Peel (N-VA) en John Crombez (Vooruit) drugsverslaafde vrouwen wilden verbieden om kinderen op de wereld te zetten. Maar van vrouwen die hun verantwoordelijkheid willen nemen, trekken die partijen nu hun handen af.

Bovendien is het hypocriet. Het is niet omdat wij in België abortus na 12 weken wettelijk verbieden, dat die ongewenste zwangerschappen ook echt worden volbracht. En wat me ook vreselijk stoort, is dat vijf mannelijke partijvoorzitters dit hebben bedisseld. Die mannenclub maakt zich dus zodanig ongerust over vrouwen, dat een vrije stemming in de Kamer onmogelijk wordt gemaakt? Terwijl we bovendien ook weten dat in de meeste gevallen vrouwen er bij een abortus alleen voorstaan.

Nieuw project zet politiek onder druk: ‘Wij promoten geen abortus, wij promoten het recht op abortus’

Uw partij heeft fel campagne gevoerd, met Vlaams parlementslid Freya Van den Bossche als boegbeeld, voor de versoepeling van de abortuswetgeving, en nu stemt de partij tegen wat ze heeft beloofd. Hoe lastig is dit?

De Coninck: Op zich vonden wij het met LUNA niet bevorderlijk voor het abortusdebat om er in de verkiezingscampagne een partijpolitieke machtsstrijd van te maken tussen Vooruit en een partij als de CD&V, die dan zogezegd ‘achteruit’ wil op het vlak van vrouwenrechten. Maar als je dat dan toch doet, moet je naderhand toch zeker wel je belofte nakomen. Wat deze week is gebeurd, getuigt van weinig politieke moed. En als het dan toch allemaal vanwege de federale regeringsonderhandelingen zo moeilijk ligt, had men die stemming beter uitgesteld.

Mijn angst is ook dat de federale onderhandelaars abortus straks gaan koppelen aan andere ethische dossiers zoals euthanasie bij dementie of draagmoederschap, waarover het laatste woord nog lang niet is gezegd. En dat we opnieuw voor jaren zijn vertrokken. Terwijl de abortusdiscussie eigenlijk al tien jaar geleden is afgerond, met een wetenschappelijke consensus waarbij ook professoren van de KU Leuven waren betrokken. Het voorstel is klaar om te worden goedgekeurd, slechts een minderheid in de Kamer is tegen. Ik ben er ook bijna zeker van dat bij de N-VA, maar ook bij de CD&V, sommige verkozenen met het voorstel akkoord kunnen gaan.

Maar toch: CD&V-voorzitter Sammy Mahdi staat op de rem in het abortusdossier, de N-VA is in ethische vraagstukken ook een stuk conservatiever. Zit Vooruit in de Arizona-formule dan niet alleen sociaaleconomisch, maar ook ethisch en levensbeschouwelijk ongemakkelijk?

De Coninck: Kijk, ik begrijp dat Vooruit wil meeregeren om een sociaaleconomisch bloedbad te voorkomen. Dat is uiteraard geen cadeau en geen dankbare situatie, maar wel nodig. Anders worden er straks ik weet niet hoeveel dingen afgeschaft die je in de toekomst niet gauw opnieuw krijgt ingevoerd. Ik zie dat hier in Antwerpen ook. Wat er allemaal op sociaal en cultureel vlak is wegbezuinigd…Verschrikkelijk, en dat krijg je nooit meer terug.

Maar in Antwerpen zaten jullie wel mee in het bestuur.

De Coninck: Daarop ingaan zou een lang verhaal worden, maar laat me dit zeggen: toen Patrick Janssens (Vooruit) burgemeester was, mocht je als lid van het schepencollege over alle dossiers meespreken. Nu, met Bart De Wever (N-VA), houdt iedereen zich met zijn eigen zaken bezig, en de rest mag daar niets over zeggen. Dit terzijde, maar zo krijg je dus problemen en een vechtend team. Ik wil De Wever met deze methode nog wel eens het premierschap op een fatsoenlijke manier zien invullen.

Begrijp me niet verkeerd, Vooruit moet federaal aan boord blijven. Dat is heel belangrijk, ook voor onze gezondheidszorg. Maar in het abortusdossier had Vooruit moeten zeggen: iedereen stemt volgens zijn innerlijke overtuiging. Dan was het voorstel goedgekeurd en waren we ervan af, misschien zelfs tot opluchting van Mahdi. De wereld gaat ook niet ingrijpend veranderen of compleet naar de haaien, als we voortaan in ons land ook die kleine groep kwetsbare en zwakke vrouwen kunnen helpen met een zwangerschapsonderbreking na 12 weken.

U klinkt boos?

De Coninck: Teleurgesteld en boos. Ik vind dit ook tactisch, in volle verkiezingsperiode, niet verstandig, om niet te zeggen: een immense blunder. Wij, degenen die voor de gemeenteraadsverkiezingen campagne moeten voeren, moeten dit wel gaan verdedigen, hè. Voor de geloofwaardigheid van Vooruit is dit geen goede zaak. Misschien beseffen de mannen die dit over onze hoofden hebben beslist niet helemaal hoe moeilijk je dit aan vrouwen krijgt uitgelegd? We moeten daar echt mee uitkijken. Vrouwen zijn heel belangrijk op dit moment in de politiek. Kijk maar naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen. België heeft bovendien één van de laagste abortuscijfers in de wereld. Dat betekent dat we ook preventief heel goed werk leveren.