In ‘t kort
– De afschaffing van de ecocheques is een van de voorstellen in de ‘supernota’ van federaal formateur Bart De Wever (N-VA).
– De ecocheques zouden worden afgeschaft omdat ze niet altijd duidelijk zijn en niet iedereen ze krijgt.
– Als de ecocheques worden afgeschaft, lijden de werknemers die ze vandaag krijgen loonverlies. Om dat verlies te compenseren, zou de waarde van de maaltijdcheques worden opgetrokken.
– De extralegale voordelen zijn financieel aantrekkelijk voor werknemers en werkgevers omdat ze vrijgesteld zijn van belastingen en socialezekerheidsbijdragen, maar ze hebben ook een hele reeks nadelen, zoals discriminatie tussen werknemers, complexiteit van de fiscaliteit en ondermijning van de sociale zekerheid.
– Om de hoge fiscale en parafiscale druk op arbeid aan te pakken, is een brede aanpak van de fiscale koterijen nodig, inclusief het afschaffen van alle extralegale voordelen, het aanpakken van de vervennootschappelijking en het invoeren van een vermogenswinstbelasting.
De partijen die onderhandelen over een nieuwe federale regering denken erover om de ecocheques af te schaffen. Ter compensatie zou de waarde van de maaltijdcheques worden opgetrokken. Dat is niet het beste idee.
De afschaffing van de ecocheques is een van de voorstellen in de ‘supernota’ van federaal formateur Bart De Wever (N-VA), zo lekte de voorbije dagen uit. Vandaag krijgen zo’n 2,3 miljoen werknemers ecocheques, voor maximum 250 euro per kalenderjaar als ze voltijds werken. Dat betekent dat een op de twee werknemers geen ecocheques krijgt.
Dat de ecocheques zouden worden afschaft, is niet zo verrassend. De partijen die momenteel onderhandelen over een nieuwe regering waren in het verleden ook al niet zo enthousiast over de ecocheques, waarmee je duurzame producten en diensten kunt kopen, al is niet altijd duidelijk welke precies in aanmerking komen. Ook in de fiscale hervormingsplannen die minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) op de tafel van de regering-De Croo legde, sneuvelden ze al.
Vervelend detail
Als de ecocheques worden afgeschaft, lijden de werknemers die ze vandaag krijgen loonverlies. Om dat verlies te compenseren, zou de waarde van de maaltijdcheques worden opgetrokken. Niet dat de mensen die nu ecocheques krijgen dezelfde zijn als diegenen die maaltijdcheques krijgen, maar dat is een vervelend detail. En of het uiteindelijk voor iedereen een nuloperatie wordt, weet niemand.
Maaltijdcheques zijn het populairste en ruimst verspreide extralegale voordeel, maar niet alle werknemers hebben maaltijdcheques. Zo’n 74 procent van de Belgische werknemers kan rekenen op maaltijdcheques. Dat wil ook zeggen dat een op de vier werknemers geen maaltijdcheques krijgt.
Een maaltijdcheque heeft vandaag een maximumbedrag van 8 euro per cheque per dag, waarmee je alleen levensmiddelen kunt kopen. Er wordt al langer met het idee gespeeld om dat bedrag op te trekken tot 10 euro.
Cafetariaplannen
We weten allemaal waar de maaltijdcheques en ecocheques vandaan komen: er is in ons land een hoge fiscale en parafiscale druk op het arbeidsinkomen. Om daaraan te ontsnappen werden allerlei extralegale voordelen in het leven geroepen, zoals de maaltijdcheques, ecocheques, sport- en cultuurcheques, de salariswagens, smartphones, laptop, internetabonnement, enzoverder.
Ondertussen zijn we al zover dat verschillende bedrijven zogenaamde cafetariaplannen aan hun werknemers aanbieden: die kunnen dan zoals in een cafetaria uit een heel menu kiezen wat ze willen uit een brede waaier aan legale voordelen.
Er is een grote fiscale hervorming nodig, geen verschuiving van de ene naar de andere cheque, geen cheque-shift.
Pensioen
Zowel voor werknemers als voor werkgevers zijn de extralegale voordelen financieel aantrekkelijk omdat ze vrijgesteld zijn van belastingen en socialezekerheidsbijdragen. Maar die extralegale voordelen hebben ook een hele reeks nadelen die graag vergeten worden.
Om te beginnen kan lang niet iedereen ervan profiteren. Zelfs binnen hetzelfde bedrijf hebben sommigen bijvoorbeeld een salarisauto en anderen niet. Dat is niet heel eerlijk.
Het aantal extralegale voordelen is bovendien enorm toegenomen. Ze zijn uitgegroeid tot een jungle van uitzonderingen op de bestaande fiscale regels. Het zorgt voor een complexe fiscaliteit en het maakt onze belastingen weinig transparant. Dat is niet goed.
Dat is nog niet alles, de extralegale voordelen worden ook niet meegenomen in de berekening van het wettelijk pensioen, iets waar zelden bij wordt stilgestaan. Daarnaast teren de extralegale voordelen ook in op de sociale zekerheid: omdat je op de extralegale voordelen geen socialezekerheidsbijdragen hoeft te betalen, loopt de sociale zekerheid inkomsten mis.
Slecht idee
De afschaffing van de ecocheques compenseren met een verhoging van de waarde van de maaltijdcheques is om al die redenen een slecht idee. Het doet ook niets aan de fiscale koterij en aan de ondermijning van de sociale zekerheid. Het houdt de discriminatie tussen werknemers in stand.
Als alleen de ecocheques afgeschaft worden, lost men het ook het kernprobleem – de hoge fiscale en parafiscale druk op arbeid – niet op. Om dat duidelijk te maken vergeleek de voorzitter van de Hoge Raad van Financiën, Wim Coumans, al die extralegale voordelen ooit met een emmer water met vijftig gaten: als je er daarvan vijf dicht, zal het water toch uit de emmer blijven stromen.
Coumans zei in Knack al wat er gebeurt als je een of een paar extralegale voordelen afschaft: ‘Wat zal de reactie van werkgevers en werknemers zijn? Ze zullen meer gebruik maken van de andere koterijen om aan de hoge fiscale en parafiscale druk te ontsnappen. Zeer begrijpelijk, want de mensen die op de personeelsdiensten die cafetariaplannen uitwerken doen hun job, en de directeurs en bestuurders die dat goedkeuren, moeten de belangen van hun vennootschap dienen en niet die van de overheid.’
Vermogenswinstbelasting
Als je slechts een of enkele extralegale voordelen schrapt, zal dat de begroting of de sociale zekerheid niet veel opleveren. Een fiscale hervorming die zich beperkt tot het verbannen van een aantal extralegale voordelen zal ook relatief weinig ruimte bieden voor een substantiële belastingverlaging op arbeid. En dat moet toch het doel zijn. De mensen moeten netto meer overhouden van hun brutoloon. Daarvoor is een brede aanpak van de fiscale koterijen nodig.
En niet alleen moeten alle fiscale koterijen en extralegale voordelen worden weggewerkt, ook de zogenaamde vervennootschappelijking moet worden aangepakt, want heel wat mensen hebben hun arbeidsinkomsten ondergebracht in een vennootschap, om aan de hoge belastingen op arbeid te ontsnappen.
En dan zijn we er nog niet, want zelfs met die maatregelen zal er niet voldoende geld zijn om lagere belastingen op arbeid in te voeren, en de minder inkomsten daardoor op te vangen. Daarom zal er ook een vermogenswinstbelasting nodig zijn en zal de overheid ook moeten besparen. Waar de partijen die nu onderhandelen over een nieuwe regering straks willen besparen, lekte nog niet uit. Benieuwd.
Er is dus een grote fiscale hervorming nodig, geen verschuiving van de ene naar de andere cheque, geen cheque-shift. Nee, alle cheques moeten op de schop. He ziet er niet naar uit dat dit in het volgende regeerakkoord zal staan. De fiscale en parafiscale druk op inkomsten op arbeid zal ook nog jaren hoog blijven.
‘Gaat de fiscale hervorming er ooit van komen?’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier