Natuurgroepen over stikstofcrisis: ‘Instructies van Demir vormen geen duurzame oplossing’

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir heeft twee ministeriële instructies uitgevaardigd om ‘het risico op een vergunningsstop maximaal te voorkomen’. Dat deed ze nadat de Vlaamse regering vrijdag geen akkoord kon bereiken over het stikstofdecreet. Natuur- en milieugroepen betreuren dat er geen duurzame oplossing wordt geboden en dat de problemen op de lange baan geschoven worden.

In een instructie aan alle vergunningverlenende overheden in Vlaanderen voert Demir onder meer een onvergunbaarheidsdrempel van 0,025 procent in voor nieuwe vergunningsaanvragen uit de veeteelt. Dat is de drempel voor de ammoniakuitstoot die in het stikstofakkoord was voorzien. De tijdelijke verlenging van vergunningen zonder uitstootverminderingen is niet langer mogelijk. 

Deze instructie geldt niet enkel voor beslissingen op Vlaams niveau, maar voor alle bestuursniveaus die vergunningen afleveren. De Vlaamse overheid zal in beroep gaan tegen elke vergunning die ook maar enigszins strijdig is met de instructie, stelt de Vlaamse minister van Omgeving. 

Om de stikstofuitstoot en -neerslag in kwetsbare gebieden terug te dringen, zal Demir ook alle vergunningen op Vlaams niveau ‘aanpassen’ die voor haar aantreden aan veeteeltbedrijven met een te hoge impactscore werden gegeven. De vergunningen van andere niveaus zullen in de loop van de komende weken en maanden bijgesteld worden. 

Tenslotte draagt Demir via een instructie de afbouw van de varkensstapel met dertig procent tegen 2030 op als ‘een beleidsmatig gewenste ontwikkeling’. Die doelstelling was eerder al vastgelegd in het stikstofakkoord. 

Damocles

Demir (N-VA) neemt de maatregelen nadat coalitiepartner CD&V vrijdag weigerde in te stemmen met haar ontwerp van stikstofdecreet. CD&V wil garanties over de timing van een milieueffectenrapport dat een basis moet bieden voor een aantal versoepelingen: soepelere vergunningsregels voor boeren vanaf 2025 en de mogelijkheid om uitstootrechten over te nemen van een ander landbouwbedrijf.

Volgens Demir werden er ‘koppelingen gemaakt die niet afgesproken waren’. ‘CD&V heeft geen toestemming van de Boerenbond om zijn woord te houden’, zei de minister. Er verder over praten heeft volgens haar geen zin meer: ‘De citroen is uitgeperst’. Maar ruzie in de regering is er wat haar betreft niet. ‘Er is duidelijkheid’.  

De maatregelen komen er op vraag van minister-president Jan Jambon om zoveel mogelijk rechtszekerheid te bieden. ‘Al deze maatregelen zijn nodig om totale chaos te voorkomen. Het is niet mijn voorkeurscenario. Ik doe dit niet om iemand een hak te zetten, maar bij gebrek aan alternatief’, legde Demir uit.  Of de maatregelen sluitend zijn, en een garantie dat alle vergunningen verleend kunnen worden? Nee, het zwaard van Damocles blijft boven Vlaanderen hangen zolang er geen sluitend juridisch robuust decreet goedgekeurd is. Maar, deze maatregelen zorgen er evenwel voor dat het zwaard een stuk steviger hangt. Meer werd Vlaanderen door één partij niet gegund’, besluit de minister.

(Lees verder onder dit bericht)

Natuurgroepen: ‘Op de lange baan geschoven’

De natuur- en milieuorganisaties Natuurpunt, West-Vlaamse Milieufederatie, BOS+, Vogelbescherming Vlaanderen en Bond Beter Leefmilieu tonen zich in een gezamenlijke mededeling teleurgesteld dat een onderhandelde oplossing voor de stikstofcrisis, inclusief begeleiding voor landbouwers en cruciale maatregelen rond natuurherstel, de lange baan geschoven lijken.

‘De stikstofproblematiek is van een dergelijk maatschappelijk belang dat een grondige en toekomstbestendige aanpak cruciaal is. Dit houdt niet alleen een drastische daling van de stikstofuitstoot in, maar ook perspectief voor de landbouwsector en kordate acties voor natuurherstel’, zegt Jos Ramaekers van Natuurpunt.

Met de instructies wil minister Demir een dalende trend in de uitstoot door landbouw initiëren aldus de mededeling. ‘Met het uitlichten van maatregelen uit een groter geheel wordt echter geen duurzame oplossing geboden voor een landbouw met minder impact op de omgeving. Ook flankerend beleid voor de landbouwer blijft uit’, stelt Ineke Maes van Bond Beter Leefmilieu.

De natuur- en milieubewegingen wijzen erop dat de demarche van Demir slechts één van de gevolgen is van het gebrek aan visie over de weg die landbouw op moet in een dichtbevolkt Vlaanderen, waar ook natuur haar rechten heeft. De problemen zitten dieper dan enkel het stikstofprobleem. Om rechtszekerheid te geven aan landbouwer en natuur, is een sterke visie voor de toekomst van cruciaal belang. De milieu- en natuursector herhaalt haar eis aan de bevoegde ministers om daaromtrent grondig en in het algemeen belang samen te werken.

Brouns (CD&V): ‘Demir creëert rechtsonzekerheid’

Volgens Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) creëert minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) rechtsonzekerheid met de instructies waarmee ze de vergunningsregels op eigen houtje aanscherpt.
Dat zei hij maandagavond tijdens een interview voor de VRT.

‘Dat is het omgekeerde van wat we willen’, zei hij. Tegelijkertijd vindt de minister het belangrijk om het hoofd koel te houden ‘in functie van de landbouw’, en de afspraken van maart uit te voeren. ‘We moeten gezamenlijk oversteken.’

Open VLD, de andere Vlaamse coalitiepartner, was vrijdag wel bereid om in te stemmen met het stikstofdecreet. De demarche van Demir was echter niet doorgesproken met de liberalen. ‘Jo Brouns laat het akkoord van maart los, Zuhal Demir trekt keihard aan de handrem. Zo geraken we er echt niet’, aldus viceminister-president Bart Somers. ‘Landbouw, industrie en rechtszekerheid zijn nu allen de verliezers. We moeten terug aan tafel, niet in de loopgraven. Als het van ons afhangt morgen al.’

Oppositiepartij Groen vraagt opnieuw een extra plenaire vergadering op woensdag. De demarche van minister Demir noemt Groen-fractieleidster Mieke Schauvliege een ‘intriest schouwspel’.

Schauvliege vroeg eerder al een speciale plenaire samenkomst van het Vlaams parlement, naar aanleiding van de mislukte stikstofonderhandelingen. Die vraag werd door het Uitgebreid Bureau van het parlement afgewezen.  Het is voor Schauvliege echter ‘ondenkbaar dat minister Demir deze demarche uitvoert zonder dat het parlement hierover vragen kan stellen’.

Boerenbond: ‘Triest dieptepunt’

De ministeriële instructies van Demir worden door de Boerenbond bestempeld als ‘een triest dieptepunt’.

Voor Boerenbond is het niet duidelijk waarom Demir nu plots deze beslissingen neemt. ‘Dit laat ons alleen maar met de indruk achter dat onze boeren als gijzelaars worden gebruikt in een politieke strijd’.

‘Nadat we nooit betrokken waren bij dit stikstofdecreet, onze 20.000 bezwaren van tafel werden geveegd, aangereikte oplossingen niet gehoord werden, er 3000 boeren met de tractor naar Brussel reden om hun ongenoegen over het uitblijven van langetermijnperspectief te uiten, hielden we ons toch vast aan een sprankeltje hoop om onze boeren in 2025 enig perspectief te kunnen bieden’, zegt Boerenbond-voorzitter Lode Ceyssens.

De landbouwersorganisatie zegt dat het de juridische teksten van Demirs instructies nauwgezet onder de loep zal nemen zodra ze die ter beschikking heeft.