‘Bart De Wevers standpunten over migratie en woke maken hem populair bij de Franstaligen’

‘Bart De Wever spreekt de Franstaligen toe in vlekkeloos Frans, met op de achtergrond een Belgische vlag en lovende woorden voor de koning op het eind. De mutatie is compleet’, zegt Wetstraatkenner Alain Gerlache.

Hoe wordt in Franstalig België aangekeken tegen de nieuwe Arizona-regering? We vroegen het aan ervaren Wetstraatwachter en columnist Alain Gerlache.

Georges-Louis Bouchez (MR) noemt het regeerakkoord historisch. Eerder waar of onwaar?

Alain Gerlache: Eerder waar. Niet alleen omdat België voor het eerst een Vlaams-nationalistische premier heeft, maar ook vanwege de onuitgegeven ruk naar rechts in de Belgische politiek. Want in tegenstelling tot de Zweeds regering heeft Arizona ook een meerderheid aan Franstalige kant, een gevolg van de grote omwenteling op 9 juni in Franstalig België. Daardoor staan in dit akkoord dingen die in het verleden onmogelijk waren.

Waaraan denkt u?

Gerlache: Toen Bart De Wever (N-VA) als toekomstig premier op de RTBF de vraag kreeg wat voor hem dé grote prioriteit van zijn regering wordt, zei hij: een strenger migratiebeleid. Zo’n beleid was onmogelijk geweest met de PS en Ecolo. Maar de hele samenleving is natuurlijk naar rechts opgeschoven. Al dient gezegd dat de ruk naar rechts bij ons redelijk gematigd blijft in vergelijking met landen als Italië, Hongarije of de VS.

Vlaamse commentatoren vinden dat het Arizona-regeerakkoord meer in het centrum zit dan op grond van de supernota’s van De Wever te verwachten viel. Is dat ook de perceptie in Franstalig België?

Gerlache: Toch niet. Anders dan aan Vlaamse kant, waar Vooruit meebestuurt, heb je aan Franstalige kant nu op alle niveaus centrumrechtse meerderheden. In de oppositie zitten alleen linkse partijen. Daardoor stoelt de politieke arena bij ons vandaag opnieuw op een duidelijke links-rechtstegenstelling.

Bart De Wever heeft daarmee in zijn interview op de RTBF rekening gehouden, want hij viel er de PS frontaal aan. In Vlaanderen moet De Wever een centrumlinkse regeringspartner als Vooruit wat sparen. In Wallonië is dat niet nodig. Maar doordat de oppositie bij ons dus alleen van links komt, en linkse partijen in Franstalig België nog altijd veel sterker staan dan in Vlaanderen, geldt de nieuwe regering als behoorlijk rechts. De oppositie tegen Arizona, zowel politiek als op straat, zal in Franstalig België dan ook harder worden gevoerd dan in Vlaanderen.

Het toetredingscongres van Vooruit werd als lastig voorspeld, maar bleek een fluitje van een cent. Terwijl PS-voorzitter Paul Magnette, die samen met zusterpartij Vooruit nota bene hetzelfde kantoorgebouw deelt, van de daken schreeuwt dat de PS dit regeerakkoord nooit zou goedkeuren.

Gerlache: Oh nee, in geen 100 jaar. Alleen nog maar het pakket asiel en migratie – dan hebben het niets eens over de sociaaleconomische maatregelen – is voor de PS no pasarán.

En toch heeft Vooruit wel degelijk klassiek linkse trofeeën binnengehaald, zoals het behoud van de index. Maar de verschillen tussen Vooruit en de PS hebben natuurlijk ook te maken met de sociaal-economische context waarin ze politiek bedrijven.

Klopt het dat een aantal pijnlijke maatregelen in dit regeerakkoord disproportioneel de Franstaligen treft?

Gerlache: Zeker. Kijk naar de beperking van de werkloosheid in de tijd tot twee jaar. Voor Vooruit is dat kennelijk niet zo’n struikelblok. Voor de PS zou dit een onoverkomelijk probleem zijn geweest. Van de 85.000 langdurig werklozen onder de 55 jaar die straks hun uitkering dreigen te verliezen, woont 70 procent in Brussel en Wallonië. Dat wordt een enorme uitdaging voor het Waals en het Brussels Gewest. Want als die mensen geen werk vinden, zullen zij aankloppen bij het OCMW. Dat betekent extra uitgaven voor de gemeenten en de gewesten.

Je krijgt als het gaat over langdurig werklozen dus een vorm van financiële responsabilisering van de gewesten, waaraan een hoog prijskaartje kan hangen. Maar meer mensen aan het werk zetten, is natuurlijk wel een van de grote doelstellingen van de nieuwe centrumrechtse Waalse regering.

Waar is de tijd dat elke activeringsmaatregel in Wallonië nog vrijwel unaniem een ‘chasse au chomeurs’ werd genoemd?

Gerlache: Er heeft een gigantische culturele shift plaatsgevonden, zoveel is zeker.

Ook het imago van Bart De Wever is aan Franstalige kant spectaculair veranderd. ‘Van duivel tot staatsman’, kopte de krant Le Soir afgelopen weekend boven een uitgebreid profiel.

Gerlache: Die verandering is al geruime tijd bezig. De Wever is allang niet meer dezelfde als toen hij twintig jaar geleden met vrachtwagens vol nepgeld naar Wallonië reed. Zijn standpunten op de culturele as maken hem populair bij een deel van de Franstalige bevolking. Migratie is al genoemd, maar er is ook zijn strijd tegen woke.

Sinds zijn aantreden als formateur en zijn niet-aflatende inspanningen om een federale regering op de been te brengen, is de kritiek nog meer verstomd. Sommige mensen zullen de foto van een jonge De Wever, die na afloop van een debat poseert naast Jean-Marie Le Pen, blijven delen. Maar eerlijk gezegd, dat slaat niet meer aan. Misschien toevallig hij gaf zijn eerste interview als toekomstig premier aan de RTBF, maar dat mag toch symbolisch heten. In vlekkeloos Frans, met op de achtergrond een Europese en een Belgische vlag, en op het eind van het interview lovende woorden voor de koning. Ja, dan is de mutatie compleet.

Historicus Bruno De Wever: ‘Mijn broer is niet in de politiek gegaan om de Belgische overheidsfinanciën te saneren’

Alleen ‘Leve België’ voor de camera zeggen, lukt nog niet.

Gerlache: (lacht) De Wever is verstandig, hij weet waar hij moet stoppen. Het moet wel nog een beetje geloofwaardig blijven.

De echte bromance: is Georges-Louis Bouchez de ware beste vriend van Bart De Wever?

Tot slot: Bart De Wever en Georges-Louis Bouchez (MR) zitten uiteindelijk toch niet samen in een regering. Blijft het nu een bromance, of wordt het toch vooral conflict en concurrentie?

Gerlache: Het feit dat Bouchez niet in de regering stapt, maakt de zaken er voor De Wever niet gemakkelijker op. Die zit nu met het gevaar van twee voorzitters-kemphanen, Conner Rousseau (Vooruit) en Bouchez, die voortdurend buiten de regering ruziemaken.

De Arizona-onderhandelaars hebben weliswaar een heel nauwkeurig regeerakkoord opgesteld, met tabellen, veel beter dan de losse A4’tjes van Vivaldi destijds. Dat maakt een groot verschil. Maar je kunt natuurlijk niet alles nu al tot in de puntjes regelen. We leven in een onzekere, turbulente wereld. Er zullen crisissen komen. En lastige begrotingscontroles, die opnieuw felle politieke discussies kunnen veroorzaken.

En wat als Bouchez als MR-voorzitter over een paar maanden aan een overnameoperatie begint, en samen met de Open VLD een soort nationale liberale partij voor heel België opricht? Dan wordt hij in Vlaanderen voor de N-VA een rechtstreekse politieke concurrent.