‘Journalisten lijden aan postformatie-stressstoornis: we willen zo graag snel een regering’

Willen ‘de mensen’ echt dat er snel een regering komt, vraagt Knack-redacteur Tex Van berlaer zich af. Of is er sprake van traumaverwerking bij de Wetstraatpers?

‘Optimisme is een morele plicht’, verklaarde de Oostenrijks-Britse filosoof Karl Popper ooit. Van die plicht heeft de voltallige Wetstraatpers zich afgelopen week behoorlijk gekweten.

Tot opluchting van heel wat watchers presteerde het Vlaams Belang onder de verwachtingen op 9 juni. Let wel, de partij van Tom Van Grieken is en blijft de grote winnaar: de grootste in drie provincies, de grootste in de helft van de gemeentes, de grootste bij de Europese verkiezingen. Op enkele duizenden stemmen na greep het Vlaams Belang naast een 32^e zetel in het Vlaams Parlement. Dat had betekend: niet informateur Bart De Wever (N-VA), maar informateur Tom Van Grieken.

En kijk, de puzzelstukken vielen behoorlijk goed. Zeker in Franstalig België, waar de MR en Les Engagés een comfortabele meerderheid behalen. Bovendien zijn ze allebei de grote winnaars van 9 juni. Met een partij die in de touwen hangt, tuig je minder makkelijk een regering op.

En kijk, als bij wonder zetten PS, Groen, Ecolo en Open VLD zelf een stap opzij. De baan ligt open voor een federale afspiegelingsregering van de Vlaamse regering N-VA-Vooruit-CD&V enerzijds en de Waalse regering MR-Les Engagés anderzijds. De Brusselse regering, waar de kaarten lastig liggen, is een zorg voor later.

Hard-to-get

Groot was de verbazing toen sommigen voorbehoud aantekenden. Maxime Prévot, voorzitter van Les Engagés, ontzegde Bart De Wever de sleutel van de Wetstraat 16. Voor Conner Rousseau van Vooruit was dat een minder groot probleem. Hij zag dan weer een wegversperring op Vlaams niveau, genaamd Jan Jambon (N-VA).

En ook voor de federale regeringsvorming bezorgde Rousseau de optimisten een koude douche. Vooruit stapt ‘wellicht niet’ (let op de ‘wellicht’ ) niet in een centrumrechtse federale regering. De Open VLD kan dat evengoed doen, want in zo’n constellatie is er een meerderheid, weliswaar zeer krap. ‘Wat gaan die doen? Oppositie voeren tegen de MR, dat het beleid voert waar ze zelf jaren om hebben gesmeekt?’

Uiteraard speelt Rousseau hard-to-get. We moeten zijn dreigement niet ernstig nemen. Het loopt wel los. Maar wat als hij het toch serieuzer meent dan we denken?

PFSS

‘De wens is de vader van de gedachte’, is geen uitspraak van Karl Popper, maar is hier wel gepast. Zowel politici als journalisten doen aan traumaverwerking. Wie de 541 dagen regeringsvorming van 2010-11 van nabij heeft meegemaakt, kan er niet over vertellen zonder een trillende onderlip. En nadien was het niet veel beter.

De achteraf bekeken ‘logische’ coalitie onder premier Charles Michel (MR) van N-VA, CD&V, Open VLD en MR raakte pas na 139 dagen rond. De vorming duurde dus van mei tot oktober. Eerste minister Alexander De Croo (Open VLD) legde de eed pas af na 494 dagen. Oké, in die periode kwam corona ertussen fietsen, waardoor de regering van Sophie Wilmès (MR) capriolen maakte. Maar tussen de verkiezingen van 26 mei 2019 en 18 maart 2020, het begin van de lockdown, was het ook niet fraai. We lijden allemaal aan een postformatie-stressstoornis (PFSS): we zouden zo graag eens zien dat de regering snel gevormd wordt.

België staat evenwel voor een grote sanering – dat zal de Europese Commissie binnenkort bevestigen. De visies van de N-VA en Vooruit liggen ver uiteen: van snijden in de sociale zekerheid tot nieuwe belastingen. Er zijn dus wezenlijke verschillen. Om nog maar te zwijgen over een staatshervorming, waar de MR en vooral Les Engagés niet voor staan te springen. ‘De euforie die op dit moment heerst over de snelheid van de regeringsvorming vind ik daarom wat misplaatst’, zegt Caroline Sägesser, onderzoekster aan het Waalse onderzoekscentrum CRISP vrijdag in De Tijd.

Walter Pauli analyseert: Bart De Wever verdient stilaan respect van links Vlaanderen

Crisettes

Bovendien zou het wel eens een misvatting kunnen zijn dat ‘de mensen’ hier erg mee bezig zijn. De Vlaming ligt eerder wakker van zijn strandvakantie dan van een nieuwe regering.

Want wist ú nog hoeveel dagen de regering-Michel erover had gedaan? Speelde dat überhaupt mee in uw stemgedrag bij de daaropvolgende verkiezingen? Politici weten dat ook. N-VA-kopstuk en gedoodverfd minister Sander Loones legt de deadline in KW voor zowel de Vlaamse als de federale regering op 1 september. Overzomeren is dus geen taboe, ook niet voor de grootste partij.

O ja, vergeet de PS ook niet. Vooruit zal maar wat blij zijn als Paul Magnette alsnog aan boord komt. Het zou de sfeer in de kantine op de Keizerslaan, waar ze samen huizen, alleen maar bevorderen. De Wever weet dat een institutionele hervorming makkelijker wordt met Paul Magnette (PS).

Maar daarvoor is er eerst een catharsis nodig. Nieuwe plotwendingen en minicrisissen zijn niet ondenkbaar. Wij, Wetstraatjournalisten, staan voor de herbeleving van traumatische ervaringen. Optimisme, een morele plicht?

‘Een snelle regeringsvorming? Voor Bart De Wever mag het gerust tot oktober duren’