‘De Vlaamse apathie voor Brussel is schrijnend en gevaarlijk’

‘Brusselse problemen blijven geen Brusselse problemen, maar worden vroeg of laat altijd Vlaamse problemen’, schrijft Jan Wostyn van Vista. Hij verbaast zich over het gebrek aan interesse vanuit Vlaanderen voor de aanhoudende crisis waarin het Brussels gewest, en de Brusselse politiek, zich sinds de verkiezingen bevinden.

Op maandag 17 maart ging de Brusselse formatie terug naar af, voor zover ze eigenlijk ooit al een echte start had genomen. Informateurs Van den Brandt (Groen) en De Beuckelaer (Les Engagés) hadden de vlucht vooruit genomen en op vrijdagavond hun voorkeurscoalitie zonder N-VA als de enige mogelijke optie naar voren geschoven. Dat dit de enige optie is omwille van het stilzwijgend aanvaarden van het veto van de Brusselse PS tegenover de N-VA, werd er gemakkelijkheidshalve niet bijgezegd.

Ze hoopten op deze manier de 7 partijen te doen happen voor een Vivaldi à la Bruxelloise, maar dat was deze keer buiten de Open VLD gerekend. Die bleef bij monde van onderhandelaar Frédéric De Gucht onverzettelijk. De Nederlandstalige meerderheid was al gevormd en daar hoorde N-VA wél bij.

Bovendien was het politieke science fiction om het Brussels Gewest uit de noodlijdende budgettaire situatie te redden zonder steun van de federale regering en dus de partij van de premier, zo luidde het. Wie de kater aanschouwt die Open VLD overhield aan het federale Vivaldi-avontuur, kan hier moeilijk verwonderd over zijn. 

´s Avonds keek ik vol verwachting naar het VRT-journaal om te zien hoe deze situatie zou geduid worden voor het brede Vlaamse publiek. Het VRT-journaal is per slot van rekening nog steeds het op één na meest bekeken programma in Vlaanderen, net na Taboe, en haalt dagelijks zo´n miljoen kijkers en een marktaandeel van tot wel 50%. Helaas, in de hoofdpunten kwam deze situatie niet aan bod. Misschien later op het journaal dan? Neen, helaas, zelfs daar geen vermelding waard, wel bijna 8 minuten lang nostalgische mijmermomenten over Rob De Nijs. In Terzake kwam Brussel wel even aan bod, op het einde, maar daarmee bereik je vaak minder dan 200.000 kijkers, minder dan er Vlaamse pendelaars naar Brussel zijn.

Deze Vlaamse apathie voor Brussel is tegelijk schrijnend en gevaarlijk. Schrijnend omdat Brussel per slot van rekening de hoofdstad is van de Vlaamse gemeenschap. De stad waar na Antwerpen en Gent het grootste aantal Vlamingen woont, of “Nederlandstalige Belgen” zoals sommigen het liever horen. De zetel van ons Vlaamse parlement, onze Vlaamse regering en ja, zelfs van onze Vlaamse openbare omroep. De werkplaats van 266.400 dagelijkse Vlaamse pendelaars naar Brussel. De stad waar ook 100.000 leerlingen zijn ingeschreven in een Vlaamse onderwijsinstelling, van de kleuterschool tot de universiteit. En terwijl het hier toch gaat om een ongeziene politieke en budgettaire crisis, die Brussel nog maar eens volledig blokkeert, blijft de aandacht al bij al beperkt.

Maar deze totale desinteresse is echter ook gevaarlijk. Hele generaties Vlamingen hebben vandaag geen flauw benul meer over de historiek en het ontstaan van het Brussels Hoofdstedelijke Gewest. De zeer delicate evenwichten die gezocht én gevonden werden om iedereen tevreden te stellen en de verschillende belangen met elkaar te verzoenen. Welnu, deze delicate evenwichten worden nu al 9 maanden lang op alle mogelijke manieren op de proef gesteld en vooral, in vraag gesteld door Franstalige politici én de Franstalige publieke opinie. Waar moeien die Vlamingen zich eigenlijk mee? Ze zijn met zo weinig in Brussel. Ze stellen zo weinig voor. Ze hebben amper zetels en blijkbaar is de partij van de premier zelfs racistisch.

Een paar maand geleden schreef ik dat Brussel wel eens het BHV van dit decennium zou kunnen worden. De machtsstrijd die er momenteel woedt is geen politiek spelletje van enggeestige Brusselse politici die niet verder kijken dan hun neus lang is. Neen, het gaat fundamenteel over de vraag wie de komende decennia de lakens zal uitdelen in Brussel. Indien de Nederlandstalige minderheid in Brussel aan haar lot wordt overgelaten, is ze een vogel voor de kat.

Het kleineren en vernederen zal onverminderd doorgaan tot er finaal willige lakeien gevonden worden om zich helemaal te onderwerpen aan Franstalige dictaten. Net daarom is het zo belangrijk en principieel dat de Vlaamse meerderheid niet door de PS bepaald wordt, maar door de Vlaamse partijen zelf.

Dit is dus geen discussie over met of zonder de N-VA. Dit is een principiële kwestie waarop niet kan afgeweken worden. De PS heeft geen veto te stellen tegen een democratisch gevormde Vlaamse meerderheid. In tweede instantie is het ook gewoon volstrekt logisch en in de huidige budgettaire context zelfs een noodzaak dat de Vlaamse partners van de federale regering én de Vlaamse regering ook in Brussel mee aan tafel zitten.

Brussel is niet zomaar een stad, het is ook onze hoofdstad die bovendien integraal omgeven wordt door het Vlaams Gewest. Dit impliceert bijgevolg dat eigenlijk ook CD&V, naast N-VA en Vooruit, mee aan tafel zou moeten zitten in Brussel. Vlaanderen moet ook zelf proactief voorstellen doen om zélf meer te kunnen investeren in Brussel, zoals ik voorstelde met een Flandris-fonds.

Enkel de breedst mogelijke Vlaamse coalitie, met ruggensteun van de Vlaamse én de federale regering, kan een tegengewicht bieden voor Franstalige politieke krachten die wel het Vlaamse geld willen, maar niet de Vlaamse inspraak of wensen. Die wensen zijn overigens vrij unaniem gedeeld door alle Vlaamse partijen: een consequent veiligheidsbeleid, een gezonde begroting en eindelijk ook een veralgemeende tweetaligheid in lijn met de wettelijke bepalingen.

Er zal mogelijk nog heel wat door de Zenne moeten vloeien om die Vlaamse wensen af te dwingen. Maar het zou een kapitale fout zijn de huidige crisis niet aan te grijpen om structureel orde op zaken te stellen. Tijd dat ook de Vlaamse publieke opinie zich daarvan bewust wordt. Brusselse problemen blijven geen Brusselse problemen, maar worden vroeg of laat altijd Vlaamse problemen.

Of het nu gaat over de veiligheidsproblematiek, de budgettaire problemen of de verfransingsdruk, wie doet alsof Brussel een stukje exotisch, verafgelegen buitenland is waar Vlaanderen niets mee te maken heeft, zal bedrogen uitkomen.