Goed crisisbeheer, uw portemonee ontzien, en dat alles in een positief verhaal van bruggen bouwen. De laatste State of the Union van Alexander De Croo (Open VLD) voor de verkiezingen is een blauwdruk van hoe de regeringsleider zich aan de kiezer zal presenteren.
‘Niet iedereen staat met de rug naar de andere. Niet iedereen is negatief en voorspelt het einde van de wereld. Er is een grote stille meerderheid die kiest voor samenwerking. Het is die stille meerderheid die een bijdrage levert aan onze samenleving.’
Alexander De Croo (Open VLD) kent zijn Republikeinse Amerikaanse presidenten. Parafraseerde hij vorig jaar nog Ronald Reagan, dan was het ditmaal de beurt aan Richard Nixon. Die laatste gebruikte de term ‘silent majority’ om zich af te zetten van de progressieve Amerikanen die zich kantten tegen de oorlog in Vietnam. In de State of the Union van De Croo staat ze voor hen die bruggen willen bouwen en samenwerken, zowel intern als met andere landen.
Vrij vertaald: het Vlaams Belang en de N-VA.
Het is al langer duidelijk dat De Croo een verkiezingscampagne wil voeren met een licht presidentiële allure, en hét gezicht wil worden tegen de ‘verzuring’ bij Tom Van Grieken (Vlaams Belang), maar ook bij Bart De Wever (N-VA). In zijn jaarlijkse toespraak voor het parlement zette hij dat extra dik in de verf. ‘Ondanks alle crisissen en uitdagingen op ons pad is ons land vandaag in goede doen. En nu is het moment om verder te bouwen. Wij passen voor doemdenken.’
Begroting
Wat hielp, is dat de Vivaldiregering een vrijwel pijnloze begroting kon voorstellen. Een bankentaks, die 150 miljoen euro moet opbrengen, wordt bij alle partijen goed onthaald. Groen, dat hoog inzette door hogere belastingen te vragen op verpakkingen en vliegreizen, haalde bakzeil. De CD&V vroeg meer geld voor veiligheid, en kreeg het. Een tegemoetkoming van Annelies Verlinden (CD&V) aan de boze politie, in de vorm van een licht versnelde loonsverhoging, wordt dan weer slecht onthaald. ‘Het gaat ocharme om 7 euro’, zegt het ACV.
Nee, dan kleurt deze begroting eerder paars. Rood pakt uit onder meer uit met de verhoging van de minimumlonen, blauw is dolblij met de forse uitbreiding van de flexi-jobs. De socialisten zijn nochtans koele minnaars van de verdubbeling van het aantal sectoren waar flexwerk mag. Zeker bij PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne, die strak aan de leiband wordt gehouden door zijn voorzitter Paul Magnette, was er weinig animo.
Verschillende paarse onderonsjes leidden tot een compromis. Er komen verstrengde voorwaarden voor flexi-jobs in de nieuwe sectoren, waaronder de landbouw en de kinderopvang. Vanaf de PVDA-banken in de Kamer klonk er hoongelach toen De Croo de maatregel bewierookte. Bij Vooruit en PS was er weinig enthousiasme om te applaudisseren voor de blauwe trofee. De N-VA kan er minder hard op inhakken: de partij is pro flexwerk én de hervorming kwam er op verzoek van de Vlaamse regering.
Finaal zal Vivaldi de mislukte financiële hervorming met zich blijven meedragen. Met name financiënminister Vincent Van Peteghem (CD&V) wilde alle Belgen netto meer laten overhouden. Op het einde van de rit zullen ze vooral méér kunnen werken – indien ze minstens viervijfde werken of gepensioneerd zijn. Tegen een fiscaal aantrekkelijk regime, dat wel.
Maar maatregelen die echt pijn doen? Daar past Vivaldi op acht maanden van de verkiezingen voor – iets wat minister Van Peteghem op een transparante manier toegaf op Radio 1. Oppositiepartij N-VA plaatst vraagtekens bij het begrotingstraject van Vivaldi. De Croo klopt zich op de borst dat het budget ‘op koers is naar de Maastrichtnorm’, die voorschrijft dat het overheidstekort niet hoger mag zijn dan 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). ‘Maar ons begrotingstekort bedraagt 5 procent bbp’, tweette De Wever. ‘Bij ongewijzigd beleid stijgt het de komende decennia verder tot boven de 9 procent van het bbp. Het getuigt van een grenzeloze schaamteloosheid om als premier dan zo’n valse goednieuwsshow op te voeren.’
(Lees verder onder de afbeelding)
Opvangcrisis
Breder dan de huidige begrotingsopmaak testte De Croo ook andere dada’s uit die we de komende maanden nog vaak zullen horen. Neem het crisisbeheer, zowel de coronacrisis als de energiecrisis. ‘De voorbije drie jaar zijn getekend door de geschiedenis. Maar we zijn geen speelbal geweest van de omstandigheden. We hebben zelf onze koers bepaald. Ons land is sterker uit deze crisissen gekomen.’
Dat crisisbeheer vormt tegelijk een verzachtende omstandigheid voor de slechte toestand van de begroting, luidt de redenering. ‘Ja, de weg naar een begrotingsevenwicht duurt langer. Maar wij hebben niemand in de kou laten staan. Dat is een bewuste keuze geweest om er niet met de botte bijl in te hakken.’
Ook de opvangcrisis kwam ter sprake. De Croo bediende al zijn coalitiepartners: ja, er wordt meer opvang voor asielzoekers gezocht, maar nee, ‘we kunnen niet tot in het oneindige opvang blijven bijbouwen’. De Croo geeft staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) het vertrouwen om het Europese migratiepact in een plooi te leggen tijdens het Belgische EU-voorzitterschap, komend voorjaar.
(Lees verder onder de preview)
Kernenergie
De liberaal zoekt zelfs de confrontatie met de N-VA op het vlak van kernenergie, lang een netelig onderwerp. Eerder sloot de regering een deal met Engie om de twee jongste kerncentrales langer open te hoduen. Nu blijkt dat België in maart een top organiseert, samen met het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie. Op ‘Atoms for Net Zero’ (‘de naam zegt alles’, aldus De Croo) komen 30 landen praten over ‘de sleutelrol van kernenergie in de afbouw van fossiele brandstoffen’. De Croo: ‘Nucleaire en hernieuwbare energie: we gaan beide nodig hebben.’
Bij aanvang van de toespraak wilde N-VA-fractieleider Peter De Roover Kamervoorzitter Éliane Tillieux nog aan het wankelen brengen. De PS-politica had eerder op de dag in een interview volgens de N-VA’er niet fors genoeg uitgedrukt dat Hamas een terroristische organisatie is. Tillieux riposteerde dat de aanval vanuit Gaza op Israëliërs wel degelijk ‘terroristische daden’ zijn. De kans bestaat dat het Israëlisch-Palestijns conflict de komende dagen en weken ook de samenhang van de regering-De Croo aantast.
Vooralsnog kan De Croo met een gerust hart naar het parlementair debat over zijn begroting, dat woensdag plaatsvindt. Of hij ook de stille meerderheid – voor zover die al bestaat – achter zich kan krijgen tegen de verkiezingen van 9 juni, is nog een open vraag.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier