De Stemtest-check van Groen: onze lezers willen recht op deconnectie op het werk

De Stemtest-check van Knack werd de laatste weken massaal ingevuld. Wat vertellen de resultaten over de inhoudelijke sterktes van Groen?

Representatief voor de hele Vlaamse bevolking zijn de resultaten van de Stemtest-check niet. Wel vertellen de cijfers iets over de lezers die hebben deelgenomen. ‘Antwoorden uit een stemtest halen en daaruit conclusies trekken voor “de Vlaming” of “de Belg” kan niet omdat je geen representatieve groep mensen hebt die de test invullen’, benadrukt professor politieke wetenschappen Dave Sinardet (VUB).

‘Daarvoor heb je een steekproef nodig van de hele populatie, waarbij iedereen evenveel kans heeft om geselecteerd te worden. Hier kiezen mensen zelf of ze deelnemen, in dit geval Knack-lezers en dus geen dwarsdoorsnede van alle Vlaamse kiezers.

Bovendien kan het dat mensen de stemtest meerdere keren invullen en weten we niet of iedereen volledig naar waarheid antwoordt’, gaat Sinardet verder. ‘Anderzijds is het met de nodige nuances wel interessant om te zien waar verschillen en overeenkomsten zitten en hoe partijen daarop reageren.’

25 dagen wettelijk verlof en vanuit elke woning drie bomen kunnen zien: dit is het kiesprogramma van Groen

Migratie

Groen staat eenzaam op links als het over migratie gaat. De partij wil onder meer een Belgisch spreidingsplan voor de opvang van nieuwkomers, een Europees afdwingbaar spreidingsplan over de landen, en rechtvaardige arbeidsmigratie.

Nochtans antwoordde slechts iets meer dan een derde van de Groen-respondenten in lijn met de partij ‘niet akkoord’ op de stelling ‘Als nieuwkomers in ons land zich niet voldoende integreren en na een paar jaar nog altijd geen Nederlands spreken, moeten ze daartoe aangespoord worden door de toegang tot een sociale huurwoning of kindergeld daarvan afhankelijk te maken.’ Groen vindt dat basisrechten zoals een kinderbijslag nooit afhankelijk mogen zijn van de kennis van het Nederlands.

‘Ik ben daar niet verbaasd over’, zegt Louise Hoon, hoofd van de studiedienst. ‘Het publieke debat over migratie is in Vlaanderen sterk naar rechts opgeschoven. Het resultaat vertolkt dus een beetje de huidige onderstroom. Wij vinden dat integratie samenhangt met het verkrijgen van sociale rechten. Een samenleving met A- en B-burgers waarin mensen worden afgestraft via hun sociale rechten zal de integratie absoluut niet bevorderen.’

Sinardet noemt het resultaat wel verrassend. ‘De toelichting van Groen klopt tot op zekere hoogte wel. Groen roeit tegen de stroom in. Het is de enige partij met een expliciet progressief discours over migratie en integratie. Alle andere partijen schoven op naar rechts. Je zou dus denken dat potentiële Groen-stemmers bij uitstek toch op die lijn zitten. Hoewel veel mensen nogal rechts over migratie denken, is er nog altijd wel een links-progressief electoraat dat daar anders over denkt.’

‘Natuurlijk is het ook geen toeval dat die alle andere partijen naar rechts opschoven’, gaat Sinardet verder. ‘Veel mensen denken over migratie nu eenmaal rechts. Maar uit onderzoek blijkt dat niet alle kiezers die rechts denken over migratie ook al meteen voor het Vlaams Belang stemmen. Je hebt ook mensen die vinden dat migratie en integratie strenger moet, maar voor wie dat nu niet het allergrootste probleem is.’

Twijfelt u aan uw stemtest? Knack lanceert de Stemtest-check

Werkloosheidsuitkering

Ook economisch presenteert Groen een sterk links programma. Minimumlonen moeten omhoog en de partij wil een verschuiving realiseren van lasten op arbeid naar lasten op vermogen. Ongeveer 40 procent van de Groen-respondenten reageerde in lijn met de partij ‘niet akkoord’ op de stelling ‘Mensen profiteren te veel van werkloosheidsuitkeringen. Die moeten daarom worden beperkt in de tijd.’ De partij wijst die beperking in de tijd dus af.

‘Deze stelling is best wel sturend omdat ze al een vooroordeel inhoudt’, vindt Hoon. ‘Er wordt gesteld dat mensen “te veel profiteren” van de uitkering. Ook hier is er een algemene teneur in de samenleving die indruist tegen wetenschappelijk onderzoek. Het idee leeft dat je door werkloosheidsuitkeringen in de tijd te beperken mensen naar de arbeidsmarkt zou leiden. Alsof je mensen dus motiveert om een job te zoeken wanneer je hun uitkering afneemt.’

‘Studies van onder meer de OESO wijzen echter op het tegendeel: er is geen enkele indicatie dat het verminderen van uitkeringen in de tijd zorgt voor een grotere uitstroom naar werk’, gaat Hoon verder. ‘We weten ook dat armoede allerlei drempels creëert tot de samenleving, ook tot de arbeidsmarkt. Het inkomen van mensen in een precaire situatie verminderen, kan de afstand voor hen naar de arbeidsmarkt vergroten, en zeker naar een job die duurzaam bij hen past.’

Ook Sinardet erkent die vertekening: ‘Het verschil in resultaat met bijvoorbeeld de Open VLD zou inderdaad verklaard kunnen worden door de sturing in deze stelling. Die is niet neutraal. Anderzijds is er wel een breed gedragen steun in de samenleving voor de beperking van werkloosheidsuitkering in de tijd, mogelijks dus ook bij potentiële Groen-stemmers.’

Openbaar vervoer

Een van de stellingen met de hoogste overeenkomst tussen Groen-respondenten en de partij zelf was deze: ‘Openbaar vervoer moet, zoals nu al in Brussel, bijna gratis zijn voor jongeren en ouderen.’ Groen pleit voor ‘bijna gratis openbaar vervoer voor jongeren en ouderen’ en wil dat het openbaar vervoer écht een alternatief voor de auto wordt, zowel in de stad als op het platteland.

‘Zo’n hoge overeenstemming verbaast me niet’, zegt Hoon. ‘We zien in Brussel dat het succes heeft. Voor ons is het belangrijk dat openbaar vervoer toegankelijk is, zeker voor mensen met een beperkt budget. Het past dus perfect in wat we politiek willen verdedigen.’

‘De hoge overeenstemming is op zich niet onlogisch’, zegt Sinardet. ‘Openbaar vervoer is een kernthema van Groen. Al gaat het hier dan wel specifiek over het gratis maken van openbaar vervoer, meer een sociaal standpunt. Over de kwaliteit van openbaar vervoer wordt niets gezegd. De verwijzing naar Brussel kan mensen mogelijk wel verder over de streep trekken, want het is steeds duidelijker dat de MIVB veel beter functioneert dan De Lijn.’

‘Het valt op hoe weinig openbaar vervoer en mobiliteit in brede zin aanwezig zijn in de verkiezingscampagnes’, gaat Sinardet verder. ‘Uit onderzoek blijkt dat dit voor de meeste mensen geen prioriteit is, terwijl het wel een gigantische invloed heeft op ons dagelijkse leven. Denk bijvoorbeeld aan tijdverlies door files of frustraties over vertragingen bij de NMBS, met zware economische kosten tot gevolg.’

‘De aandacht is de laatste maanden wel toegenomen. Het was wellicht niet haar bedoeling maar de gecontesteerde hervormingen van Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) spelen daar een rol in. Net zoals de aandacht die de PVDA eraan geeft, zeker in haar campagnes naar jongeren.’

Deconnectie

De hoogste overeenstemming tussen respondenten en Groen was er de volgende stelling ‘Steeds meer mensen krijgen te kampen met een burn-out. Het recht op deconnectie moet worden gewaarborgd voor alle werknemers en leerlingen.’

‘Mensen voelen dat alles in onze samenleving steeds sneller moet gaan’, zegt Hoon. ‘Ook de druk op de werkvloer stijgt, met harder werken en meer uren kloppen tot gevolg. Altijd verbonden zijn met je job sluit daarbij aan. Petra De Sutter (Groen) heeft het recht op deconnectie al verankerd voor ambtenaren. Het voorstel heeft een grote impact op het dagelijkse leven van mensen. Ik begrijp dus heel goed dat dit sterk resoneert met onze kiezers.’

‘Dit gaat naar de kern van het groene gedachtegoed’, zegt Sinardet. ‘Veel mensen associëren de partij in de eerste plaats met klimaat, maar de oorspronkelijke naam van Groen was Agalev, Anders Gaan Leven, of anders gaan ‘arbeiden, leven en vrijen’. Groen heeft altijd gestaan voor een socio-economisch model dat niet alleen op welvaart was gericht, op zo hard mogelijk werken-werken-werken, maar ook op de kwaliteit van het leven.’

‘Leven is voor hen dus zeker niet gelijk aan werk, wat een beetje haaks staat op het huidige discours van altijd maar meer en harder werken. Het zit dus historisch in de groene ideologie, en blijkt dan ook naar boven te komen bij mensen die Groen uitkomen bij een stemtest.’