De Stemtest-check van de Open VLD: onze lezers zijn voor abortus in de grondwet

De Stemtest-check van Knack werd de laatste weken massaal ingevuld. Wat vertellen de resultaten over de inhoudelijke sterktes van de Open VLD?

Representatief voor de hele Vlaamse bevolking zijn de resultaten van de Stemtest-check niet. Wel vertellen de cijfers iets over de lezers die hebben deelgenomen. ‘Antwoorden uit een stemtest halen en daaruit conclusies trekken voor “de Vlaming” of “de Belg” kan niet omdat je geen representatieve groep mensen hebt die de test invullen’, benadrukt professor politieke wetenschappen Dave Sinardet (VUB).

‘Daarvoor heb je een steekproef nodig van de hele populatie, waarbij iedereen evenveel kans heeft om geselecteerd te worden. Hier kiezen mensen zelf of ze deelnemen, in dit geval Knack-lezers en dus geen dwarsdoorsnede van alle Vlaamse kiezers. Bovendien kan het dat mensen de stemtest meerdere keren invullen en weten we niet of iedereen volledig naar waarheid antwoordt’, gaat Sinardet verder. ‘Anderzijds is het met de nodige nuances wel interessant om te zien waar verschillen en overeenkomsten zitten en hoe partijen daarop reageren.’

Ook Open VLD-woordvoerder Sam De Paepe roept op tot voorzichtigheid: ‘Mensen kiezen voor een partij met een pakket aan maatregelen, niet voor individuele stellingen. Stemtests zijn vaak beperkt vanwege hun binaire karakter. Nuances vallen daardoor weg. Wij stellen ons programma in de eerste plaats samen op basis van onze ideologie, en proberen daar rechtlijnig en consistent in te zijn.’

Stemrecht vanaf 16

De Open VLD wil stemrecht invoeren vanaf 16 jaar. De partij vindt dat jongeren vandaag beter geïnformeerd en meer politiek betrokken zijn ‘dan ooit tevoren’. Dat moet worden erkend door hen ‘een stem te geven in onze democratie’. Het bleek een van de minst populaire standpunten van Open VLD-respondenten in de Stemtest-check. Minder dan een derde van die respondenten, potentiële Open VLD-kiezers, antwoordde in lijn met de partij ‘niet akkoord’ op de stelling ‘Wie jonger is dan 18 jaar, is nog te jong om te stemmen.’

‘Wij geloven sterk dat jongeren vanaf 16 een stem mogen krijgen omdat het gaat over hun toekomst’, reageert De Paepe. ‘Politiek gaat grotendeels over beslissingen die hun toekomst zal bepalen. De beslissing zit sterk vervat in die ideologische overtuiging.’

Dat er niet veel enthousiasme is voor stemrecht vanaf 16 jaar verbaast Sinardet niet. ‘Het is geen kernpunt van de Open VLD, en ook onder de hele bevolking is er geen brede meerderheid voor. Als ik de voorbije maanden met jongeren ging spreken om hen warm te maken voor de Europese verkiezingen, waar stemrecht al geldt vanaf 16 jaar, merk ik dat er ook bij hen zeker geen onverdeelde steun voor is. Niet iedereen voelt zich er al klaar voor.’

Verder zijn er volgens Sinardet wel verschillende voordelen aan stemrecht vanaf 16 jaar: ‘Uit onderzoek blijkt dat hoe vroeger mensen met politiek in aanraking komen, hoe groter de kans is dat ze er zich ook de rest van hun leven in zullen interesseren. Ook is het een stimulans voor scholen om hun leerlingen erover te informeren, zoals nu met de Europese verkiezingen gebeurt. Er zijn veel initiatieven om die groep 16- tot 18-jarige jongeren te begeleiden.’

16- en 17-jarigen moeten verplicht gaan stemmen voor Europese verkiezingen: ‘Minderjarigen zullen oproepingsbrief krijgen’

Brugpensioen

‘Werken doen lonen’ was een van de centrale punt van de campagne van de Open VLD. Net zoals de N-VA pleit de partij voor een verschil tussen werken en niet werken van minstens 500 euro per maand voor iedereen. Verder wil de Open VLD de Vlaamse jobbonus uitbreiden en de belastingschijf van 45 procent afschaffen.

Toch reageerde slechts 46,47 procent van de Open VLD-respondenten in lijn met de partij ‘niet akkoord’ op volgende stelling: ‘Het SWT, het vroegere brugpensioen, moet behouden blijven, zodat mensen die op latere leeftijd werkloos worden, vervroegd met pensioen kunnen.’ De partij wil het SWT-systeem laten uitdoven om zo ook oudere mensen te activeren.

‘Ook dat is voor ons een ideologische overweging’, zegt De Paepe. ‘Wij geloven dat mensen op geen enkele leeftijd moeten worden afgeschreven en dat je altijd moet proberen om mensen terug naar de arbeidsmarkt te leiden. Werk is voor ons geen straf, maar ook een soort zingeving in je leven.’

Sinardet vindt die lage overeenkomst, ook al is het een typisch Open VLD-thema, wel opvallend. ‘Het kan suggereren dat Open VLD-respondenten het toch niet volledig eens zijn met de partij over sommige socio-economische thema’s. Pensioenen zijn bijvoorbeeld een thema waarop veel mensen een eerder linkse visie hebben. Kijk naar de verhoging van de pensioenleeftijd: die ligt voor veel mensen moeilijk.’

Verder ging ongeveer twee derde van de respondenten, net als de Open VLD, akkoord met de stelling ‘De werkloosheidsuitkering stopt voor iedereen na twee jaar.’ Ook dat vindt Sinardet opmerkelijk. ‘Hier zou je toch een hogere overeenkomst verwachten. Als socio-economisch rechtse partij is dit voor de Open VLD echt de corebusiness van haar programma. Verder is het een algemeen standpunt dat breed gedragen wordt in onze samenleving. Bij de CD&V-respondenten was er meer overeenstemming, terwijl die partij dit nog maar sinds kort steunt.’

‘Anderzijds is het toch vooral een symboolmaatregel’, zegt Sinardet. ‘In het huidige beleid zou je zonder moeite te doen om een job te vinden ook al je uitkering moeten verliezen. Alleen gebeurt dat door het slecht functioneren van arbeidsbemiddelingsdiensten zoals de VDAB – een Vlaamse bevoegdheid – momenteel niet.’

‘Wij baseren onze standpunten op liberale principes’, reageert De Paepe. ‘Dat betekent dat wij vol gaan voor de groei van welvaart en het beschermen van onze vrijheden. Wij staan dus vol achter deze stelling.’

Abortus

Over ethische thema’s vaart de Open VLD traditioneel een progressieve koers. Zo pleiten de liberalen voor ‘volledige vrijheid om ethische kwesties zoals abortus, draagmoederschap en euthanasie openlijk te bespreken en te stemmen’.

De grootste overeenstemming, meer dan 90 procent, tussen de Open VLD en de Stemtestcheckrespondenten was dan ook te vinden bij een stelling over abortus. Zo wil de partij het recht op abortus in de Belgische Grondwet verankeren, zoals dat onlangs ook in Frankrijk gebeurde. Op die manier wil de Open VLD voorkomen dat politici het ‘fundamentele recht van vrouwen om te beslissen over hun eigen buik’ in de toekomst zouden kunnen terugdraaien.

‘Abortus in de Grondwet opnemen is een heel belangrijk punt voor ons’, zegt De Paepe. ‘De hoge overeenstemming toont ook hoe belangrijk dat is voor de mensen die op ons stemmen. Dat is positief.’

‘De overlap met het electoraat van de Open VLD lijkt rond ethische thema’s dus groter dan bij socio-economische thema’s’, concludeert Sinardet. ‘Bij “het liberale” in de ethische betekenis is de overeenstemming zeer groot, bij het socio-economische kennelijk wat minder. Tegelijkertijd is die steun voor het ethisch liberalisme ook wel groter binnen de bredere bevolking.’

Factcheck: uitspraken Tom Van Grieken over foetussen zijn overdreven