De Stemtest-check van de CD&V: onze lezers steunen het recht op euthanasie voor wie levensmoe is

De Stemtest-check van Knack werd de laatste weken massaal ingevuld. Wat vertellen de resultaten over de inhoudelijke sterktes van de CD&V?

De resultaten van Knacks Stemtest-check zijn niet representatief voor de hele Vlaamse bevolking, maar de cijfers vertellen wel iets over de lezers die hebben deelgenomen. ‘Antwoorden uit een stemtest halen en daaruit conclusies trekken over “de Vlaming” of “de Belg” kan niet. Want je hebt geen representatieve groep mensen die de test invullen’, benadrukt professor politieke wetenschappen Dave Sinardet (VUB).

‘Daarvoor heb je een steekproef nodig van de hele populatie, waarbij iedereen evenveel kans heeft om geselecteerd te worden. Hier kiezen mensen zelf of ze deelnemen, in dit geval zijn het Knack-lezers en dus geen dwarsdoorsnede van alle Vlaamse kiezers. Bovendien kunnen mensen de stemtest meerdere keren invullen en weten we niet of iedereen volledig naar waarheid antwoordt’, gaat Sinardet voort. ‘Maar aan de andere kant is het – met de nodige nuances – wel interessant om te zien waar verschillen en overeenkomsten zitten en hoe partijen daarop reageren.’

Ethische kwesties

De CD&V van partijvoorzitter Sammy Mahdi is al lang niet meer de ‘hyperverzuilde’ partij die het ooit was. Dat Mahdi en partijgenoot Gilles Bultinck (CD&V) in De Zevende Dag beiden geen antwoord konden geven op de vraag wat er met Pinksteren gevierd wordt, lijkt daar tekenend voor. Maar wanneer het over ethische kwesties als abortus gaat, houdt de partij wel nog meer vast aan haar christelijke waarden.

Toen Luc Van Gorp, voorzitter van de Christelijke Mutualiteiten (CM), opriep tot een debat over euthanasie voor mensen die levensmoe zijn, steigerde Mahdi. Hij sprak meteen van een ‘wegwerpmaatschappij’. ‘Het antwoord op levensmoe zijn, mag nooit het vergemakkelijken van levensbeëindiging zijn’, zei de CD&V-voorzitter in een Knack interview.

Op de Stemtest-check antwoordden slechts 12 procent van de respondenten in lijn met de CD&V ‘niet akkoord’ op volgende stelling: ‘Mensen die vroegtijdig willen sterven omdat ze levensmoe zijn, moeten na intense begeleiding het recht krijgen op euthanasie.’

‘Ik vermoed dat dit komt omdat mensen daar ook euthanasie bij dementie onder verstaan?’ reageert woordvoerder Jan Vanderhoeven. ‘De vraag van Vlamingen naar een uitbreiding van euthanasie bij dementie is terecht. We hechten veel belang aan een menswaardig leven, ook het einde van het leven moet menswaardig zijn. Euthanasie bij dementie moet dan ook zo snel mogelijk in de wet versoepeld worden.’

‘Weinig overtuigend’, vindt Sinardet. ‘Er staat heel duidelijk in de stelling dat het gaat over ‘levensmoeheid’ en niet over dementie. Verder is het wel opmerkelijk dat zo veel mensen het met deze stelling eens zijn. Een mogelijke verklaring is misschien dat rond ethische discussies mensen toch wat progressiever zijn gaan denken. Dat zien we ook in ander onderzoek. Meer conservatieve standpunten van de CD&V rond abortus of euthanasie worden niet zomaar gedragen door de meerderheid van de bevolking.’

Anderzijds is er een zeer hoge overeenkomst van bijna 90 procent tussen de respondenten, potentiële CD&V-kiezers, en de partij over anticonceptie. ‘Hier gaat het dan ook eerder om een progressief standpunt’, zegt Sinardet. De CD&V pleit voor ‘betaalbare anticonceptie voor iedereen’, en wil daarvoor tegemoetkomingen realiseren voor zowel mannen als vrouwen. ‘We dringen er al enige tijd op aan om anticonceptie gratis te maken’, zegt woordvoerder Vanderhoeven, ‘onder meer om een abortus te vermijden. Maar de bevoegde minister Frank Vandenbroucke weigerde hierop in te gaan tijdens deze legislatuur.’

Ook al is dit bij de CD&V deels ingegeven om abortus te vermijden, ook progressieve kiezers kunnen uiteraard het stimuleren van anticonceptie onderschrijven’, reageert Sinardet.

Landbouw

De CD&V profileert zich van oudsher als dé partij van de boeren. Het opstarten van onderhandelingen over het stikstofakkoord onder de vorige landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) en het bekrachtigen van dat akkoord door huidig minister Jo Brouns (CD&V) werd hen door de sector niet in dank afgenomen. Tijdens verschillende boerenprotesten werd de mest soms letterlijk voor hun kantoordeur in Brussel gestort. Toch bleef de partij naar eigen zeggen altijd achter de boeren staan.

Op een stelling over het afbouwen van de veestapel reageerden ongeveer de helft van de respondenten in lijn met de partij ‘niet akkoord’: ‘De grote veestapel in Vlaanderen is te vervuilend en moet worden afgebouwd. Als landbouwers dat niet snel genoeg zelf doen, moet de overheid ingrijpen.’

‘Het is ook goed om te zien dat iets meer dan de helft van de Vlamingen het belang inziet van boeren die dagelijks voor het eten op ons bord zorgen’, zegt Vanderhoeven. ‘In het huidig stikstofakkoord staat een reductie van de veestapel en de CD&V onderschrijft de stikstofdoelstellingen volledig. Maar onze partij wil die doelstellingen niet behalen door onze landbouwers weg te jagen, zoals de N-VA en de Open VLD dat deden met het Ineos-decreet dat vorige zomer werd ingediend.’

Sinardet plaatst daar kanttekeningen bij: ‘Het is onjuist om te spreken over “de helft van de Vlamingen”. Het gaat hier enkel over mensen die in andere stemtesten bij de CD&V uitkwamen en dan beslisten om deze test te doen. Ze vegen onder de mat dat het hier over hun potentiële kiezers gaat.’

‘Al verwondert mij dit resultaat ook niet echt: landbouw is voor een specifiek deel van de CD&V-achterban belangrijk, maar globaal zien we dat dit thema niet zoveel mensen beroert. Zelfs op het hoogtepunt van de stikstofcrisis werd het maar door weinige kiezers als belangrijk thema aangestipt.’

De Stemtest-check van de N-VA: onze lezers vinden werkloosheidsuitkeringen in tijd beperken een goed idee

Werkloosheidsuitkering

Een van de stellingen met de hoogste overeenkomst tussen de CD&V-respondenten van de Stemtest-check en de partij was de volgende: ‘Te veel mensen profiteren van een werkloosheidsuitkering in ons land. Die moet daarom worden beperkt in de tijd.’

‘De beperking van de werkloosheid in de tijd is een belangrijk element voor onze partij’, zegt Vanderhoeven. ‘In onze samenleving hebben mensen zowel rechten als plichten. Wie kan werken, moet dat ook doen. Het is belangrijk om tot een hogere werkzaamheidsgraad te komen en zo onze begroting structureel te verbeteren. 80 procent werkzaamheidsgraad zou ons tekort met ongeveer 12 miljard euro kunnen terugdringen.’

Sinardet noemt die beperking in de tijd echter vooral een symboolmaatregel. ‘Het is een populair standpunt en kan ook verklaren waarom partijen zoals de CD&V hierover zijn geëvolueerd. In de centrumrechtse federale regering-Michel hield de CD&V dit voorstel nog tegen. Ik begrijp wel dat veel mensen dit idee steunen. Het is legitiem om te zeggen dat werklozen rechten en plichten hebt, maar eigenlijk zou je nu ook al je uitkering moeten verliezen als je geen moeite doet om een job te vinden.’

‘Door het slecht functioneren van arbeidsbemiddelingsdiensten zoals de VDAB, een Vlaamse bevoegdheid, gebeurt dat niet’, gaat Sinardet verder. ‘Met een degelijk arbeidsbemiddelingsbeleid zou het niet nodig zijn om de werkloosheidsuitkering in tijd te beperken. Bovendien valt een grote meerderheid bij het wegvallen van die uitkering terug op een leefloon. Je verplaatst dus het probleem. Door die overstap stelt de budgettaire impact op de begroting dan ook amper iets voor. In essentie gaat het dus niet zo veel verschil maken.’