Afgelopen zondag kreeg Vincent Van Peteghem enkele vragen over de moeilijke federale regeringsvorming. In De zevende dag sprak de ontslagnemende CD&V-minister van Financiën uitgebreid over de fiscale hervorming, een cruciale knoop in de coalitiegesprekken. Een uitgebalanceerde hervorming had al het kroonjuweel moeten worden van zijn ambtstermijn in de Vivaldi-regering, maar dat was buiten de Franstalige liberalen gerekend.
Daar is Van Peteghem nog altijd boos over, en terecht. In geen geval mag dat in de Arizona-regering opnieuw gebeuren, als die coalitie al levensvatbaar zou zijn. En dus duwde de minister heel even op het gaspedaal: ‘Ik heb soms het gevoel dat we terug in de situatie van Vivaldi komen.’
Dat kan tellen. Mocht een vrouw die woorden hebben uitgesproken, dan zou die uitspraak nu al te boek staan als een ‘petite phrase qui tue’. Dat is de elegante Franse omschrijving voor een schijnbaar achteloos zinnetje met venijn in de staart, het soort frase waar bijvoorbeeld voormalig CDH-voorzitster Joëlle Milquet (nu Les Engagés) een patent op had.
Uit de mond van een mannelijk christendemocratisch politicus doet zo’n uitspraak kennelijk minder stof opwaaien, maar opmerkelijk was ze zeker. Als er één project is dat alle voorzitters van de Arizona-partijen de goesting geeft om ervoor te gaan, dan wel de kans om het verschil te maken met de vorige regering. Het is de toverdrank van elk coalitiegesprek, de evergreen onder de verkiezingsbeloftes, de ‘yes, we can’ van Barack Obama, of de ‘yes, she can’ in het Kamala-tijdperk. En laat het nu precies die ambitie zijn waarvan Van Peteghem zich hardop afvroeg of ze haalbaar is.
De harde waarheid is dat een regering-De Wever altijd een beetje aan Vivaldi zal doen denken.
Kan formateur Bart De Wever redding brengen? Een overtuigend politicus roept een betere toekomst op, maar houdt tegelijk de verwachtingen realistisch. Het siert de N-VA-voorzitter dat hij zowel in de verkiezingscampagne als in de formatie ook moeilijke boodschappen bracht. Het siert De Wever ook dat hij de afgelopen maanden al bij al vrij kalm gecommuniceerd heeft. Zijn uitspraak dat het afspringen van de Arizona-onderhandelingen de ‘grootste politieke ontgoocheling’ uit zijn leven was klonk schel, zeker in het licht van zijn herbenoeming als formateur deze week. Maar dat beetje slachtofferschap kan er nog wel bij; De Wever heeft het in het verleden al bonter gemaakt. Makkelijk wordt de constructie nooit, maar als hij zijn koelbloedigheid bewaart, dan maakt Arizona nog een kans.
Hoelang blijft Bart De Wevers supernota in de koelkast?
Van Peteghem zocht naar een soortgelijk evenwicht: tegelijk voor ambitie én voor realpolitik pleiten. Niet te weinig ambitie, zoals op het einde van Vivaldi, maar ook niet te veel, want dat lukt toch niet met zo veel tegengestelde belangen. Het klinkt paradoxaal maar wie echte stappen vooruit wil zetten, moet hier en daar flexibel wezen – en dus net op het juiste moment een stapje áchteruit zetten. Een toegevinkje hier, een compromisje daar: alleen zo kan er geregeerd worden met vijf partijen, en al helemaal als één centrumlinkse partij (Vooruit) moet aarden in een centrumrechtse coalitie.
Anders gezegd: de harde waarheid is dat een regering-De Wever altijd een beetje aan Vivaldi zal doen denken. Zeker in formatietijden, waarin politici, pers én publiek nog voor de gesprekken beginnen al zenuwachtig worden van het gehakketak, het gekonkelfoes en het tijdverlies. Dat wil niet zeggen dat alle regeringen evenwaardig zijn, of dat Vivaldi het beste is waar we in een democratie op kunnen hopen. Het wil wel zeggen dat iedereen de redelijkheid moet terugvinden. En dan vooral Georges-Louis Bouchez. Want hij zei het niet expliciet, maar Van Peteghem nam toch vooral de voorzitter van de MR onder vuur.
De afgelopen dagen ging het debat over wie de zwarte piet voor de vastgelopen gesprekken zou krijgen. Bouchez zorgde er eigenhandig voor dat zijn naam voor altijd aan deze mislukking verbonden zal blijven, paradoxaal genoeg door overal interviews te geven waarin hij zei dat het níét aan hem lag.
De nieuwe avonturen van de federale formatie kan niemand voorspellen, maar één ding is zeker: Bouchez heeft weer eens een moment in de spotlights gehad. Aan zijn kiezers heeft hij kunnen bewijzen dat hij met alle macht heeft geprobeerd om nieuwe belastingen tegen te houden. Het is nu tijd om te bewijzen dat hij ook een akkoord kan sluiten en het vertrouwen van de Arizona-partners kan terugwinnen.
In de coulissen kijkt PS-voorzitter Paul Magnette rustig toe.
Waals journalist Alain Gerlache: ‘Bouchez moet wel beseffen: De Wever is De Croo niet’
