Vooruit-voorzitter Melissa Depraetere kondigde woensdagochtend op Radio 1 aan dat ze géén kandidaat is bij de nieuwe voorzittersverkiezingen die haar partij organiseert. Een paar uur later maakte Conner Rousseau via sociale media bekend dat hij opnieuw partijvoorzitter wil worden. Politoloog Dave Sinardet (VUB) en opiniemaker Noël Slangen analyseren wat er op de achtergrond speelt.
Heeft de de aankondiging van Melissa Depraetere jullie verrast?
Noël Slangen: Mij wel. Depraetere en Rousseau functioneerden toch goed als tandem? Ik had gedacht dat ze nog even op dit spoor zouden doorgaan. Ik vond hen een heel sterke combinatie: een iets bescheidener voorzitter naast een sterk kopstuk.
Dave Sinardet: Als je even een stap terug zet, komt de aankondiging toch niet als een verrassing hoor. Toen Conner Rousseau in november zijn persconferentie gaf naar aanleiding van zijn ontslag, sprak hij al over een ‘tweede kans krijgen’ en zei hij ‘tot later misschien’. Binnen zijn partij was er al van in het begin het plan om hem terug te laten komen. Dit is heel duidelijk de kroniek van een aangekondigde comeback.
Conner Rousseau: het mysterie van een politieke verrijzenis
Was Rousseau eigenlijk al die tijd achter de schermen niet de echte nummer één?
Slangen: Hij was wel de echte nummer één, maar ik denk niet dat hij de echte voorzitter was. Hij is echt wel een tijdje weg geweest en in die periode heeft Melissa Depraetere op de meubels gelet.
Sinardet: Het is Rousseau die vier jaar lang de lijnen heeft uitgezet waarop Depraetere heeft voortgewerkt. Ze was zijn secondant en vertrouweling en dus was haar voorzitterschap nooit een bedreiging voor hem. En nu gaan we terug naar de natuurlijke orde der dingen: Rousseau die opnieuw voorzitter wordt.
Slangen: Ik vond Depraetere geen secondant. Als je Depraetere vergelijkt met Tom Ongena – die bij Open VLD in bijna soortgelijke omstandigheden het voorzitterschap moest opnemen – dan voel je toch wel een verschil in impact en gewicht. Depraetere speelt in een andere categorie. Je had helemaal niet het gevoel dat zij het hulpje van Rousseau was. Bij Ongena had je wel het gevoel dat hij het hulpje van Alexander De Croo was.
Was het voor Vooruit te overwegen om voor covoorzitterschap te kiezen?
Slangen: Nee. Covoorzitterschap is altijd een slecht idee. Dat heb je bij Groen en Ecolo wel gezien. Dat werkt nergens.
‘Melissa Depraetere gaf ruimte aan anderen. Conner Rousseau heeft toch de reputatie dat hij alles naar zich toetrekt en binnen een heel kleine groep wil beslissen.’
Depraetere trad in november aan als interim-voorzitter. Heeft ze het goed gedaan?
Slangen: Ze heeft een heel sterke evolutie doorgemaakt tijdens haar zes maanden voorzitterschap. Ik moet toegeven dat ze mij als fractieleider in De Kamer nooit echt was opgevallen. Maar als voorzitter heeft ze indruk gemaakt en heeft ze zich getoond als een sterke debater.
Depraetere is erin geslaagd zelf goed uit de verf te komen, zonder andere kopstukken van de partij voor de voeten te lopen. Je kreeg toch het gevoel dat daar een goede afstemming rond was. Maar dat ze tegelijkertijd toch her own woman was, en ook soms standpunten innam die afweken van wat Rousseau eerder had gesteld. Met name op sommige ‘flinkse’ standpunten nam ze soms wel wat gas terug. Daarnaast denk ik dat Depraetere heel wat meer dossierkennis heeft dan Rousseau.
Sinardet: Depraetere heeft dankzij deze episode de kans gekregen te tonen dat ze veel in haar mars heeft. Ze is er inderdaad veel sterker uitgekomen. Ze heeft heel veel voorkeurstemmen en Vooruit kreeg er een populair kopstuk bij.
Melissa Depraetere: bloednuchter of te bescheiden?
Is het slim dat Rousseau nu al opnieuw voorzitter wordt?
Slangen: Rousseau is een toppoliticus. Maar ik denk ook wel dat het een voordeel was dat hij niet meer de dagelijkse leiding van de partij in handen had. Omdat hij geen manager is. Depraetere heeft misschien meer managementkwaliteiten. Dat merkte je ook aan de manier waarop ze anderen de ruimte gaf en ervoor zorgde dat alles vlot verliep. Als partijvoorzitter had Rousseau toch de reputatie dat hij ongeveer alles naar zichzelf toetrok en binnen een heel kleine groep alles wilde beslissen.
Bestaat het risico dat hij opnieuw in de fout gaat, pakweg met zattemansklap?
Slangen: Goh, ik denk dat hij zijn lesje wel geleerd heeft. Maar het is natuurlijk wel zo dat er soms kleine dingen zijn – van de prijs van zijn schoenen tot bepaalde feestjes – die hem kwetsbaarder maken dan Depraetere.
Sinardet: Je kunt nooit uitsluiten dat er nog juridische zaken komen bovendrijven, maar daar ziet het niet naar uit op dit moment.
Verwachten jullie dat de aankondiging van Depraetere én Rousseau een impact zal hebben op de regeringsonderhandelingen?
Sinardet: Het is bekend dat Rousseau goede relaties heeft met Bart De Wever. Eigenlijk had die de verkiezingsresultaten niet afgewacht en was er al een soort ‘voorakkoord’ met Vooruit. Beiden waren het al eens dat ze samen gingen besturen. Wat je nu ziet gebeuren, ligt perfect in die lijn.
Slangen: Als je een regering vormt waar de kopstukken niet instappen – zoals gebeurd is bij Vivaldi – dan krijg je natuurlijk een hoop schoonmoeders. Eigenlijk zou Rousseau in een van de regeringen moeten zitten. Want anders kom je met Vooruit in een soort MR-scenario terecht, waarbij de voorzitter de partij wel omhoogstuwt, maar dat doet ten koste van de regeringen waaraan ze deelneemt.
Sinardet: Rousseau zat niet in Vivaldi en was er toch de grootste verdediger van. Bovendien: als hij voorzitter wordt en er komt een regering met Vooruit, dan kan hij alsnog beslissen om in de regering te stappen.
Slangen: Ideaal was geweest dat Rousseau in een regering stapt en Melissa voorzitter zou blijven. Maar het zou ook kunnen dat zij dit nu lanceren om hun onderhandelingspositie aan tafel nog te versterken. Vooruit beseft dat de partij nodig is bij deze regeringsonderhandelingen. En dat zal met een prijs komen. Er is geen alternatief.
Vooruit wil natuurlijk vermijden dat de nieuwe regering ‘centrumrechts’ wordt genoemd.
Slangen: Ja, en daarom zou het wel eens kunnen dat ze aan een soort Bouchez-scenario denken: deelnemen aan de regering, mét een heel uitgesproken partijvoorzitter aan de zijlijn. Dat zou wel slecht nieuws zijn voor Bart De Wever.
‘Bart De Wever en Rousseau waren het al voor de verkiezingen eens dat ze met elkaar zouden gaan besturen.’
De gemeenteraadsverkiezingen komen eraan in oktober. Speelt dat een rol in de voorzitterswissel?
Sinardet: Rousseau zal ongetwijfeld voor het burgemeesterschap in Sint-Niklaas gaan. Wat dat betreft, hebben we in België een foute traditie. Partijvoorzitter of minister is niet genoeg, mensen willen ook nog eens burgemeester zijn. De Wever is daar de beste illustratie van. De klassieke Belgische politieke logica is zo veel mogelijk mandaten verzamelen, en dan kun je uitkiezen wat je gaat doen.
De nieuwe voorzitter van Vooruit wordt op 31 augustus op een congres voorgesteld. Als het Rousseau wordt, kan hij nog een kleine anderhalve maand campagne voeren voor de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober.
Slangen: Hij heeft natuurlijk veel charisma en brengt kiezers in beweging. Toen hij verdween, was het duidelijk dat Vooruit wegzakte. Toen hij terugkwam, ging de partij opnieuw vooruit. Zonder Rousseaus uitschuivers was het verkiezingsresultaat wellicht nog beter geweest. Rousseau is op dit ogenblik de meest verfrissende figuur in het Vlaamse politieke landschap. De andere interessante figuren, zoals Bart De Wever en Tom Van Grieken, gaan al geruime tijd mee.
Is de verkiezingsuitslag de legitimatie voor een tweede kans voor Rousseau?
Sinardet: Het zou verrassend geweest zijn als Rousseau niet was herkozen. Al moet ik toegeven dat ik niet verwacht had dat hij 75.000 voorkeurstemmen zou behalen. Het spreekt voor zich dat zijn terugkeer daardoor nog meer gelegitimeerd is.
Verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier