‘CD&V pleit al jaren voor statiegeld, nu mag ze het invoeren’

Statiegeld op blikjes en plastic flesjes staat niet in het nieuw Vlaams regeerakkoord. Rob Buurman en Chloé Schwizgebel van Fair Resource Foundation vinden dat onbegrijpelijk, zeker omdat CD&V, de partij van de bevoegd minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns, zich jarenlang voorstander toonde van het idee.

“We zijn er niet van overtuigd dat dit de goede manier is”, liet het kabinet van minister van Omgeving Jo Brouns (CD&V) dinsdag weten aan VRTNWS. De woordvoerder van de kersverse minister van Omgeving en Landbouw, Jo Brouns (CD&V), zei deze week ook te willen kijken naar alternatieven voor statiegeld om het zwerfvuil te verminderen. Daarmee wordt gesuggereerd dat de invoering van statiegeld nog onzeker is.

CD&V heeft echter zelf jarenlang hartstochtelijk gepleit voor invoering van statiegeld. Met een eigen minister op het dossier moet het toch lukken. Zeker aangezien statiegeld al onderdeel uitmaakt van Vlaams en Europees beleid.

Het was partijgenoot en voormalig Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) die in 2018 pleitte voor de invoering van 25 cent statiegeld op blikjes en petflessen. De hoeveelheid zwerfvuil nam namelijk toe en plastic flessen en blikjes maakten daar zo’n 20% gewicht (40% volume) van uit. Binnen de regering, samen met N-VA en Open VLD, lukte het Schauvliege niet om statiegeld in te voeren, maar in het Uitvoeringsplan Huishoudelijk Afval en Gelijkaardig Bedrijfsafval (2016-2022) werd wel vastgelegd dat het zwerfafval tegen 2022 met 20% gewichtsprocent moest dalen ten opzichte van 2013.

Statiegeld is onvermijdelijk

Opvolger Zuhal Demir (N-VA) klonk daadkrachtig in haar aanpak van zwerfvuil. Toen na jarenlange monitoring van het zwerfvuil bleek dat de vele sensibiliseringsactie, boetes, en pilootprojecten niet het gewenste effect hadden, stelde ze in 2022 de invoering van statiegeld in het vooruitzicht. In haar eigen woorden: ‘systeem van statiegeld is onvermijdelijk.’

Al die tijd heeft CD&V in opiniestukken en hoorzittingen er bij Demir op aangedrongen om statiegeld in te voeren. Tinne Rombouts (CD&V), was samen met Steve Vandenberghe (Vooruit) en Mieke Schauvliege (GROEN) een van de sterkste pleitbezorgers voor de invoering van statiegeld. En met succes: want in het nieuwe Lokaal Materialenplan (2023-2030) dat onder leiding van Demir werd opgesteld, staat dat statiegeld in 2025 zal worden ingevoerd. Er staat letterlijk: “De beslissing om statiegeld in te voeren voor drankverpakkingen is daarmee politiek genomen.”

Is CD&V onder leiding van Jo Brouns nu opeens van mening veranderd? De eigen achterban, waaronder de Boerenbond en het Algemeen Boerensyndicaat, zijn voorstander van statiegeld. En met Vooruit in de regering, en de N-VA waarvan Demir in de vorige legislatuur juist de grootste stap vooruit heeft gezet, zou er toch eigenlijk geen twijfel meer mogen zijn.

Europa kiest voor statiegeld

Terwijl minister Brouns twijfelt, is op Europees niveau de invoering van statiegeld opgenomen in de nieuwe Verpakkingsverordening. Deze wet, die in april van dit jaar door het Europees Parlement werd goedgekeurd, stelt meerdere maatregelen voor om de hoeveelheid verpakkingen terug te dringen en recyclage te bevorderen. Voor plastic recyclers is de Verordening een zegen omdat voor het eerst is vastgelegd dat nieuwe kunststof verpakkingen deels uit gerecycleerd materiaal moeten bestaan.

Artikel 50 van de verordening stelt ook dat alle lidstaten, waaronder België, 90% gescheiden inzameling van plastic flessen en blikjes moeten bereiken en daarvoor statiegeld moeten hebben ingevoerd. Alleen als een lidstaat deze doelstelling kan halen zonder statiegeld, is er een uitzondering mogelijk. Volgens het laatste rapport van de Interregionale Verpakkingscommissie (p32) werd in 2022 64% van de blikjes gescheiden ingezameld met de blauwe zak. Statiegeld is onvermijdelijk.

Mocht CD&V nog twijfelen, al dan niet onder druk van coalitiegenoot N-VA, dan moet het nu toch helder zijn. Aan minister Brouns de schone taak om de Vlaamse bevolking mee te nemen in een plan dat de straten en natuur verlost van rondzwervende blikjes en flesjes, een belangrijke stap ook richting een circulaire economie. Politiek is debat en theater, maar uiteindelijk toch vooral ook beslissingen nemen en uitvoeren.