‘Bureaucratie of technologie? Waar liggen de kansen voor een nieuwe regering?’

AI-ondernemer Jacob Claerhout vraagt onze politici om het mandaat van de Staatssecretaris voor Digitalisering en de Minister van Ambtenarenzaken te versterken met de missie om AI in te zetten in onze overheidsinstanties, om deze efficiënter te maken.

De Belgische regeringsonderhandelingen slepen opnieuw aan, gevangen in een voorspelbare dans van partijbelangen en compromissen. Terwijl de rol van de overheid opnieuw een van de centrale thema’s is, blijft een cruciale vraag onbeantwoord: hoe ziet de overheid van de toekomst eruit? Met een oplopende staatsschuld en een bureaucratische overheidsstructuur die steeds vaker tekortschiet, is de oplossing nochtans duidelijk: efficiënter en innovatiever. Waarom zetten we niet in op de unieke kans die nieuwe technologie biedt, zoals landen als de VS en het VK dat doen?

Bureaucratie

Veel overheidsdiensten in ons land hebben hun nobele initiële doelstellingen verruild voor een bureaucratisch apparaat met eindeloze benoemingen, procedures en interne bevoegdheden. Het resultaat? Een systeem dat voornamelijk zichzelf dient, in plaats van de burger. Dit erkennen en het tij keren vraagt politieke moed, iets wat schaars is onder onze politici. Toch denk ik dat er een sterke rugwind kan opsteken: Technologie.

Als ondernemer in de AI-sector geloof ik dat technologie een belangrijk deel van het antwoord kan zijn. Vorige week sprak ik met Gareth Lomax, Innovation Fellow bij Downing Street 10, die verantwoordelijk is voor het verbeteren van de Britse overheidsdiensten met behulp van generatieve AI (GenAI). De expliciete ambitie van het Verenigd Koninkrijk is: een overheid die sneller werkt, minder kost en toegankelijker is voor de burger. In Amerika, heeft president-elect Trump een soortgelijke visie met zijn “Department of Government Efficiency”. Dit radicaler initiatief zal geleid worden door Vivek Ramaswamy en Elon Musk, beiden succesvolle, maar controversiële ondernemers met een hoge dosis argwaan voor bureaucratie en een sterk geloof in technologie.

Artificiële intelligentie ten dienste van de burger

GenAI kan het takenpakket van duizenden ambtenaren verlichten door routinetaken te automatiseren. Denk aan sociale zekerheid en pensioenen, waar uitkeringsaanvragen en pensioenen automatische berekend en verwerkt worden. Bij belastingen kan AI sneller herinneringen en teruggaves uitsturen, evenals aan continue fraudeopsporing doen. In justitie kan GenAI juridische dossiers sneller analyseren, terwijl stadsplanning kan profiteren van efficiëntere vergunningsprocessen. Ook ons onderwijs kan erop vooruit gaan door de administratieve taken van leerkrachten te verlichten.

Deze technologie maakt het mogelijk om overheidskosten aanzienlijk te verlagen en tegelijkertijd de dienstverlening te verbeteren. Maar laten we helder zijn: machines mogen onze samenleving niet regeren. Menselijke vraagstukken vragen menselijke oplossingen. Zowel burgers als ambtenaren verdienen een overheid die technologie inzet waar het kan, en mensen waar het moet. Meer mensen in zorg en onderwijs, meer technologie in onze administratie.

Dringende oproep voor een modern overheidsapparaat

De nieuwe regering moet prioriteit geven aan het versterken van het mandaat van de Staatssecretaris voor Digitalisering en de Minister van Ambtenarenzaken, met als expliciet en gedeeld doel om onze bureaucratie te verlichten met behulp van technologie. Dit gezamenlijke initiatief zou een sterk signaal geven: een toekomstgerichte overheid die over partijgrenzen heen werkt aan betere diensten voor de burger.

Gezien de zorgwekkende staatsschuld is het onverantwoord om vast te houden aan een systeem dat zichzelf in stand houdt door steeds meer belastinggeld op te eisen. De vraag waar onze politici een antwoord op moeten bieden is simpel: Hoe ziet de overheid van de toekomst eruit?

Als Elon Musk de Amerikaanse overheid kan uitdagen om efficiënter te worden, als het VK inzet op GenAI om dienstverlening te verbeteren, dan kunnen wij dat ook. Burgers verdienen een efficiënte overheid die klaar is voor de toekomst, waarin technologie en menselijkheid hand in hand gaan.

Jacob Claerhout is AI-ondernemer. Met zijn bedrijven is hij pionier in de rekruteringssector.