Formatie: ‘Bart De Wever voert een toneeltje op’

De creatieve coalities worden voorlopig aan de kant geschoven. Formateur Bart De Wever (N-VA) zoekt in de eerste plaats naar een stabiele Arizona-coalitie – mét Vooruit dus. ‘Dat is geen ijdele hoop’, zegt een toponderhandelaar. Klopt dat?

Geen verkenner, ontmijner of oude krokodil, maar gewoon Bart De Wever. Om de patstelling in de federale formatie te doorbreken, wordt er opnieuw gerekend op de kunsten van de N-VA-voorzitter. De koning weigerde zijn ontslag van een week eerder te aanvaarden. De Wever mag opnieuw als volwaardig formateur ‘de impasse doorbreken’, aldus het paleis.

De formateur mag twee weken lang proberen wat tot nu toe, 156 dagen na de verkiezingen, onmogelijk is gebleken: Vooruit verleiden om tot een Arizona-coalitie toe te treden.

De samenwerking van N-VA, Vooruit, CD&V, MR en Les Engagés, geniet dus de voorkeur op andere formules. Dat blijkt ook uit een reactie van De Wever achteraf. De N-VA’er zegt ‘in de eerste plaats’ op zoek te gaan ‘naar een stabiele meerderheid’.

Paul Jambers maakte film over Bart De Wever: ‘Het was de bedoeling om te wachten op zijn premierschap’

Nieuwe methode

De piste om Vooruit in te ruilen voor de Open VLD wordt dus voorlopig losgelaten. Die Zweedse coalitie heeft met 76 op 150 zetels allesbehalve een stabiele meerderheid. Daarom had de Wetstraat de mond vol van een volmachtenregering. Die zou maar één keer het vertrouwen moeten krijgen van de 76 Kamerleden, om dan pijlsnel een begroting op orde te brengen tegen Nieuwjaar.

Grootste sta-in-de-wegs van die creatieve coalitie waren Sammy Mahdi (CD&V) en Maxime Prévot (Les Engagés). De ‘centristen’ pasten voor wat zij een parlementair circus noemen. Met grote hervormingen in het vooruitzicht op het vlak van fiscaliteit, pensioenen en arbeidsmarkt vinden de christendemocraten het kunst- en vliegwerk van De Wever ongepast.

De CD&V kampt vijf jaar na de Zweedse regering-Michel nog met een Kris Peeters-syndroom. Zonder Vooruit worden de christendemocraten de meest linkse partij in de coalitie. De woede van het middenveld, zoals de vakbonden, zal in de eerste plaats tegen hen gericht zijn.

Er is ook de inhoud. Net als Vooruit heeft de CD&V geen zin om te morrelen aan verworvenheden zoals de index. Wat zou dat geven eens de Open VLD aan boord wordt gehesen? Met hun verzet tegen een nieuwe Zweedse coalitie werpen Mahdi en Prévot zich op als het sociale gelaat van Arizona.

De centristen kijken uit naar de ‘nieuwe methodologie’ van De Wever. Die zou erin bestaan om niet langer een volledig nieuwe supernota uit te werken, maar om het fiscale evenwicht beter af te stemmen op de wensen van Vooruit. In de woorden van De Wever: ‘Een voorstel van methode op basis waarvan partijen van goede wil zich zouden moeten kunnen engageren om aan de onderhandelingstafel te komen.’

Regering met Open VLD én volmachten? ‘Totaal van de pot gerukt’

Bromance

Maar is Vooruit van goede wil? Afgelopen weekend toonde Vlaams viceminister-president Melissa Depraetere die alvast. In De Zondag zei ze dat de partij geïnteresseerd blijft in regeringsdeelname, als er een beter voorstel komt.

Binnen enkele Arizona-partijen rijst er echter twijfel. Er wordt gespind dat voorzitter Conner Rousseau tijdens de laatste gesprekken voortdurend moest terugkoppelen met zijn partij – lees: dat hij aan gezag heeft ingeboet sinds de Gentse episode, waarbij de Vooruit-afdeling tegen een coalitie met de N-VA stemde. Diezelfde passage zou aan de basis liggen van de beschadigde ‘bromance’ met Bart De Wever. ‘Die relatie is nog steeds niet geweldig’, zegt een N-VA-bron met gevoel voor understatement.

De komende dagen stijgt de druk nogmaals op Rousseau. De klok tikt ongenadig. ‘Gezien de bijzonder ernstige toestand van onze begroting’, aldus De Wever, ‘hebben we geen tijd te verliezen.’ Het doel blijft om tegen het einde van het jaar een begroting op poten te zetten.

Tien minuten gebeld

Tegelijk bevinden Mahdi en Prévot zich in een ongemakkelijke omhelzing met de Vlaamse socialisten. CD&V en Les Engagés willen zich niet vastklinken aan Vooruit, maar zeggen eveneens te passen voor het Zweedse scenario. Zo komen ze automatisch opnieuw uit bij Conner Rousseau. Voor de buitenwereld lijkt het alsof de centristen nu vooral dienen om Arizona Vooruit-proof te maken.

In elk geval gaat er bijzondere aandacht naar Georges-Louis Bouchez (MR). Van alle Arizona-voorzitters fulmineerde hij het afgelopen weekend het felst tegen Vooruit-kopstukken als Rousseau en Frank Vandenbroucke. Voor Vooruit is hij de grootste hindernis. Tegelijk trok de Waalse liberaal nooit de deur volledig dicht voor de socialisten. In welke mate laat Bouchez de ruimte voor een vette vis voor Vooruit? Een onderhandelaar is er zeker van: ‘Nee, het is geen ijdele hoop om Vooruit te overtuigen voor Arizona.’

Toch is de gang van zaken opmerkelijk. Volgens ingewijden belde De Wever afgelopen dagen slechts tien minuten met Rousseau. In dat gesprek werd geen vordering geboekt. Op basis waarvan kan De Wever zijn opdracht dan voortzetten? Een insider: ‘De Wever voert een toneeltje op. Hij weet wat nodig is voor Vooruit, maar er gebeurt niets. In elk scenario wint hij: ofwel krijgt hij Arizona met een rechtse tekst, ofwel het rechtse Zweeds, ofwel mislukt alles en kan hij de schuld op Bouchez, Rousseau of Mahdi steken.’

Na ontslag De Wever: ‘Is links Vlaanderen ervan overtuigd dat het beter zal zijn zonder Conner Rousseau aan tafel?’