‘Arizona mag dan niet geweldig aan elkaar hangen, ook de oppositie is verdeeld’

Professor Herman Matthijs formuleert in deze bijdrag een aantal bedenkingen en vragen bij de regering-De Wever.

De nieuwe Arizona-regering bestaat uit vijf partijen, waarvan er drie uit het VIvaldi-bestuur komen. In beginsel moeten deze drie (MR, CD&V en Vooruit) het gemakkelijker hebben om de doorstart te maken dat de twee andere partijen (Les Engagés en N-VA). De laatste federale regeringsdeelname van Les Engagés dateert van de tripartite onder premier Elio Di Rupo (2011 – 2014) en voor de N-VA is dat iets recenter met de regering onder leiding van Charles Michel (2014 – 2018). 

De N-VA is weliswaar al geruime tijd de grootste partij van het land. Maar haar federaal netwerk binnen de administratie, het gerecht, de diplomatie, het leger en de politie is vrij minimaal te noemen, en dat is wel een probleem voor deze leidende regeringspartij.  

De N-VA leidt de Vlaamse regering al sinds 2014. Wat gaat de impact zijn van het federale premierschap van N-VA ten aanzien van de Vlaamse Minister President van N-VA? Gaat de leidende positie van de N-VA in de federale regering geen probleem worden voor de zichtbaarheid van deze partij in de Vlaamse regering? Bovendien mag de N-VA voor het eerst in heel lange tijd een nieuwe voorzitter zoeken. 

Een ander moeilijk gegeven voor het kabinet-De Wever is het feit dat drie partijvoorzitters niét in de regering zijn gestapt: Georges-Louis Bouchez, Conner Rousseau en Sammy Mahdi. Het politieke verleden van dit land leert ons dat dit zeker geen voordeel is om te varen in rustige wateren.  

Oppositie 

Het wordt ondertussen moeilijk voor de PS en de Open VLD in de oppositie. Beide partijen hebben enkel nog kabinetsondersteuning in de Brusselse regering. Kan de PS oppositie voeren zonder Vooruit aan te vallen? Dezelfde opmerking geldt voor de Open VLD tegenover regeringspartij MR. 

Maar het gebeurt zeker dat Franstalige PS-gerelateerde personen zullen werken op Vooruit kabinetten en idem dito voor Nederlandstalige Open VLD’ers die gaan werken op MR-kabinetten. Dit gegeven zal de spreidstand nog moeilijker maken om oppositie te voeren voor de PS en Open VLD. 

Kortom, de liberale- en de socialistische familie liggen federaal uiteen. Alleen de groenen en de communisten vormen elk één blok in de oppositie.  

Men kan veel verhalen opzetten om aan te tonen dat de vijf Arizona-partijen niet geweldig aan elkander hangen, maar er is ook het feit van de verdeelde oppositie. De PS, de groenen, de communisten, de Open VLD en het Vlaams Belang gaan elkaar nooit vinden in een gezamenlijk beleid tegen de Arizona-regering.  

Twee derde 

De nieuwe federale regering wil de Senaat gaan afschaffen, maar dat vereist wel een tweederde meerderheid in de beide delen van het federale parlement om de grondwet te wijzigen. Met andere woorden, de regering mag op zoek gaan naar stemmen bij de oppositie om dit doel te kunnen verwezenlijken. De vraag is wat de oppositie daarvoor in ruil vraagt.  

Voor de N-VA is het opnieuw een federale regeringsdeelname zonder staatshervorming.  Maar er is hoop en meer bepaald via de Brusselse toestanden. De catastrofale budgettaire toestand van het kleinste gewest plus de penibele veiligheidssituatie in de EU/NAVO-hoofdstad zal snel op de federale tafel liggen. Vier van de vijf partijen, uitgezonderd Vooruit, hebben geen zitje in de Brusselse regering in lopende zaken. 

Zal Brussel de opening worden in relatie met de bijzondere financieringwet tot een staatshervorming?   

Een zelfde probleem stelt zich voor de aanstellingen van, bijvoorbeeld, de leden van het grondwettelijk Hof die beurtelings door de Kamer of de Senaat moeten voorgedragen worden met een twee derde meerderheid. Aangezien er hier liefst zeven plaatsen open komen in deze legislatuur, kan dat nog een geanimeerd verleg worden tussen Arizona en de oppositie.   

Op korte termijn mag de regering-De Wever zich verwachten aan veel stakingen, en het wordt interessant om te zien of daar regionale verschillen in gaan zitten?