‘Arizona bestaat uit weinig ideologie en veel budgettaire problemen: het lijkt wel een parlementaire democratie’

We zijn nog maar een week ver met de nieuwe federale ploeg en ze begint al een beetje te lijken op de regering-De Croo. Het beste voorbeeld is het fel gemediatiseerde gehannes over de meerwaardebelasting van de laatste dagen, compleet met al dan niet bestaande papiertjes, die al dan niet de handtekening van de formateur dragen. Hoeveel bedraagt de nieuwe belasting op winsten uit aandelen? Waarop moet ze betaald worden? Hoeveel uitzonderingen zijn er? Geen mens die het weet. Had Bart De Wever zichzelf niet naar de koppositie van Team Arizona gepiloteerd, hij zou vanaf ’t Schoon Verdiep meteen van een vaudeville gewaagd hebben. Inclusief Georges-Louis Bouchez als superkomiek, de man die straks werkelijk iederéén hoorns zal opzetten.

Het doet de vraag rijzen naar het grotere project van deze regering, zeker met een premier die al jarenlang veel en graag over ideologie spreekt, van het Vlaams-nationalisme over de schanddaden van mei ’68 tot de zaligheden van het conservatisme. Maar de ronkende wereldbeschouwingen bleven de laatste dagen iets vaker op stal, ten voordele van een aardser plan. De begroting op orde zetten en iedereen aan het werk helpen, veel verder dan dat reiken de ideeën vandaag niet. Dat is een project dat niet zo belachelijk veel verschilt van het project van de regering-Di Rupo, de regering-Michel, de regering-Wilmès of de regering-De Croo. Was het niet de door N-VA-militanten verafschuwde premier Guy Verhofstadt (Open VLD) die, toen de dieren nog spraken, van jobcreatie zijn allergrootste project maakte?

Toegegeven, voor Verhofstadt was een sluitende begroting minder een doel dan een vervelende oefening, en dat lijkt bij premier De Wever voorlopig net iets anders te liggen. Als er één rode draad in het regeerakkoord te ontwaren valt, dan wel dat er bespaard moet worden. Met een miljardentekort in de rugzak is dat best moedig, en al helemaal met deze coalitie, waarin Vooruit op links de kastanjes uit het vuur moet halen en de N-VA en de MR er uiteindelijk zullen moeten op toezien dat de rekening klopt. Ondertussen zullen Sammy Mahdi (CD&V) en Maxime Prévot (Les Engagés) enerzijds rustig knikken, en anderzijds ook. Dat betekent tegelijk, en dat is minder voordelig, dat zowat élke regel in het regeerakkoord een potentiële bom is: alles wat geld kost kan de eindafrekening uit balans brengen.

Over wereldbeschouwing gesproken: is er ondertussen nog iets vernomen van het Vlaams-nationalisme? In een prikkelend dubbelgesprek met politoloog Bart Maddens laat Bruno De Wever, historicus en broer van, er geen twijfel over bestaan: de ont­manteling van België en een onafhankelijk Vlaanderen zit altijd vooraan in het hoofd van de premier, die dus aan het hoofd zit van deze saneringsregering. Maar dat stelt Maddens op geen enkele manier gerust: ‘Het Vlaams-nationalisme is hopelijk wel iets meer dan een economische leer.’

Bart De Wever jongleerde altijd al met een dubbel ideaal. Als zijn beleid niet Vlaams genoeg is, dan zegt hij al jaren dat het dan toch minstens rechts is. En als het niet rechts is, dan moet het wel Vlaams zijn. Ruikt dat naar machtspolitiek of zelfs opportunisme? Uiteraard. Maar in ons Rijnlandmodel hoeft dat niet altijd een probleem te zijn. Keine Experimente, geen avonturen: elke ernstige politicus heeft verre idealen, en elke democraat weet dat die niet van vandaag op morgen gerealiseerd zullen worden.

Voorlopig bestaat Arizona uit weinig ideologie, veel budgettaire problemen en een paar schermutselingen: het lijkt wel een parlementaire democratie. Dat wil niet zeggen dat alle regeringen evenwaardig zijn. Er is verantwoordelijk bestuur, en er zijn regeringen die minder ernstig te werk gaan. De nieuwe regering gaat expliciet en met overtuiging voor het eerste, en dat verdient het voordeel van de twijfel. Maar wie een Grote Omwenteling verwachtte mag zich nu al naïef noemen. Een Belgische regering is altijd een beetje Vivaldi, en een Vlaamse trouwens ook.

Laten we dus vooral niet al na het eerste relletje panikeren, ook al is de meerwaardebelasting echt geen detail. Natuurlijk wordt De Wever I een kibbelkabinet, maar is dat echt zo erg? Na meer dan zeven maanden formeren zal Arizona nog niet zo snel met zijn hele hebben en houden in de Grand Canyon sukkelen. Wel nog een kleine, constructieve suggestie: misschien moeten de anderen de deur van de superkomiek af en toe eens dichthouden.