‘Als Natuurpunt écht zoveel macht had, dan stond de natuur er beter voor’

‘De laatste maanden waren er verschillende aanvallen die vrijwilligerswerk voor natuur op alle mogelijke manieren proberen te kortwieken’, schrijft vrijwilliger Bart Royens van Natuurpunt. ‘Wij pikken niet langer dat de landbouwlobby en de daaraan verbonden politici het boerenprotest op ons richten.’

Ze groeien niet aan de bomen: de werkers van de toegevoegde uren”… ”Ze groeien niet aan de bomen; ze wonen in onze straat. Maar als het wintert en de haren wit, trekken rimpels als vraagtekens tussen de ogen. Want stilaan groeit het besef dat mogelijk een laatste generatie begonnen is aan wat de ruggengraat is van een land, een stad, een straat: het verenigingsleven en haar vrijwilligers.”

 Dit gedicht van Ina Stabergh, stadsdichter Diest, dat een ode brengt aan de Vlaamse vrijwilliger, raakt een gevoelig punt. Vrijwilligerswerk wordt steeds zeldzamer. Hoewel vergrijzing van de samenleving ook bij onze burgerbeweging een aandachtspunt is, gaat de bezorgdheid van de slotzin voor mijn organisatie niet op. Onze manier van werken lijkt immers aan te slaan. Meer dan 130.000 gezinnen zijn lid van Natuurpunt en we blijven groeien.

Toch verschijnen er de laatste maanden verschillende aanvallen die vrijwilligerswerk voor natuur op alle mogelijke manieren proberen te kortwieken. Zo zou Natuurpunt te groot en te machtig zijn geworden. Of concurreren we rechtstreeks om schaarse (sic) landbouwgrond in te palmen. In de nasleep van het boerenprotest vinden sommige politieke partijen en conservatieve landbouworganisaties het zelfs nodig om met de voeten vooruit te tackelen en ons verdacht te maken. Intimidatie door opgehitste boeren en lokale politieke hoek zijn geen uitzonderingen meer.

Uniek in de wereld

Deze ongefundeerde aanvallen hakken er hard in bij de tienduizenden vrijwilligers die zich elke dag onbetaald inzetten voor meer en betere natuur in Vlaanderen. Wij zijn immers het kloppende hart van onze organisatie. Nergens ter wereld zijn de burgers met een hart voor de natuur sterker verenigd dan in Vlaanderen. We beheren vrijwillig meer dan 28.000 hectare Vlaamse natuur in meer dan 500 verschillende natuurgebieden. Uniek aan ons model, zelfs wereldwijd, is dat vrijwilligers het initiatief nemen. We zorgen voor aankoop, beheer en openstelling van natuurgebieden. We doen aan wetenschappelijk studiewerk en gaan in gesprek met beleidsmakers.

(Lees verder onder de preview.)

Zo lopen er momenteel 48.000 mannen en vrouwen actief rond die kinderen kennis laten maken met de natuur, wandelpaden aanleggen in natuurgebieden en geld in het laatje brengen met het organiseren van spaghettidagen. Samen goed voor 2 miljoen uur vrijwilligerswerk in 2022. Zonder uitzondering doen al die mensen dit uit maatschappelijke betrokkenheid en idealisme. We vormen een gemeenschap met buren, boeren en dorpsgenoten, brengen mensen bijeen en gaan in tegen de dreigende verzuring in Vlaanderen.

Publiek geld voor publieke doelen

Is Natuurpunt echt te groot aan het worden? Ik betwijfel het. Als we echt macht hadden, dan stond de natuur er beter voor. Ik nodig iedereen uit om zich de vraag te stellen of de 2% van Vlaanderen die door Natuurpunt als Natuurreservaat wordt beschermd en voor het publiek opengesteld wordt, eerder te veel dan wel te weinig is. Wie in de maatschappij is er trouwens zo zot en in staat om beleefbare natuur voor iedereen te realiseren met minstens 30% eigen financiële middelen en een indrukwekkende, belangeloze inzet van duizenden vrijwilligers? Natuurpunt kan daarbij, gelukkig, beroep doen op fikse subsidie van de overheid.

We kiezen daarnaast bewust voor een sterk model van samenwerken. Zo werken we voor het beheer van natuurgebieden samen met meer dan 550 landbouwers. Zij mogen de grond, grasland, gratis gebruiken, op voorwaarde dat ze instemmen met een natuurvriendelijk beheer: nulbemesting, geen pesticiden en maaien van het hooi op het juiste tijdstip zodat insecten, broedvogels en planten alle kansen krijgen. Dit gaat om meer dan 5000 ha in Vlaanderen. We zien onze natuurgebieden graag ten goede komen aan de hele maatschappij. Ook aan de landbouwers die in onze gebieden actief zijn.

Fier om Natuurpunter te zijn

Ik schrijf deze brief namens iedereen die op publieke fora direct of indirect met pek en veren te kijk wordt gezet. Wij pikken niet langer dat de landbouwlobby en de daaraan verbonden politici het boerenprotest op ons richten. Ze spelen landbouw en natuur tegen elkaar uit als bliksemafleider. Daarmee laten ze én de bevolking én de boeren stikken. We hebben immers allemaal recht op een gezonde bodem, propere lucht en zuiver water. Wie in een land met de slechtste staat van de natuur, milieu en- natuurmaatregelen probeert af te zwakken, leidt de aandacht enkel af van de essentie. Een falend landbouwbeleid waar vooral de boer de dupe van is en rijke agrireuzen van profiteren.

Ondanks alles doen wij koppig voort. Want hoop drijft ons in de overtuiging dat onze kinderen en kleinkinderen ons ooit dankbaar zullen zijn voor hun speelbos, hun kamsalamanders, hun wielewalen en nachtegalen, hun probere beek en al die andere kriebelbeestjes die wachten om ontdekt te worden. Want natuur is niet bedreigend, natuur is broodnodig!

Bart Royens is vrijwilliger Natuurpunt Markvallei. Hij schrijft deze bijdrage namens alle 180 Natuurpunt-afdelingen en 48.000 Natuurpunt-vrijwilligers.