Na ontslag De Wever: ‘Is links Vlaanderen ervan overtuigd dat het beter zal zijn zonder Conner Rousseau aan tafel?’

Hoe moet het verder na het ontslag van formateur Bart De Wever (N-VA)? Arizona is nog niet uitgespeeld.

‘Zeker niet’, zei N-VA-onderhandelaar Theo Francken afgelopen zondag nog toen hij de vraag kreeg of het over en uit was voor ‘Arizona’ . Maar makkelijk zal het niet worden. Maandagmiddag nam formateur Bart De Wever voor de tweede keer ontslag. De koning houdt dat ontslag in beraad tot volgende week dinsdag. Voor wie op zoek is naar een sprankel hoop: dat is best lang.

‘Arizona’ is de naam voor de coalitie die al sinds de verkiezingsavond het meest voor de hand ligt: N-VA, Vooruit, CD&V, MR en Les Engagés. Die combinatie heeft een ruime meerderheid van 82 zetels op 150. Ze groepeert ook een aantal grote winnaars van de verkiezingen. En ze beantwoordt aan een dwingende en breed gedragen eis in het noorden en in het zuiden van het land: zowel extreemlinks (plus 3 zetels) als extreemrechts (plus 2 zetels) blijft buiten de regering. Kort na de verkiezingen bleken alle partijen er ook echt zin in te hebben.

De N-VA verloor op 9 juni weliswaar een zetel in het federale parlement, maar bleef met 24 zetels de grootste partij van het land. Het was niet meer dan logisch dat die partij het initiatief voor een volgende regering zou nemen, en dat gebeurde ook. N-VA-voorzitter Bart De Wever leek te beseffen dat hij premier zou moeten worden van Arizona. Bij de Vlaams-nationalist De Wever zelf spatte de goesting nooit van het scherm, om het zacht uit te drukken, maar hij ging wel expliciet voor de job. De N-VA wil opnieuw aan het stuur.

Ook Vooruit scoorde goed. Met vier extra zetels in het parlement is het verdedigbaar dat voorzitter Conner Rousseau in de regering stapt, al was een verder centrumrechtse alliantie voor hem vanaf het begin niet ideaal. Rousseau wil een stevige meerwaardebelasting voor de grote vermogens, hij wil ook dat multinationals meer bijdragen, en hij wil het snoeien in de sociale zekerheid zo pijnloos mogelijk houden. De rechtse partijen in Arizona zien dat allemaal veel minder zitten – of zelfs helemaal niet.

Dat Rousseau nu zijn verantwoordelijkheid niet neemt, is gebazel. Ook Vooruit moet aan zijn kiezers denken. Als de inhoudelijke spreidstand te groot is, lukt het niet. Wel is het zo dat de tweede mislukking van De Wever de achterban én de kiezers van Vooruit zou kunnen doen nadenken. Is de startpositie echt zo slecht voor Rousseau, in tijden waarin Europa én de kiezer vinden dat we moeten snoeien? En vooral: is links Vlaanderen ervan overtuigd dat het beter zal zijn zonder Conner Rousseau aan de tafel?

De CD&V verloor net als de N-VA één zetel in de verkiezingen, en is bovendien veel kleiner, maar als centrumpartij leken de christendemocraten de rol van bindmiddel te kunnen opnemen. Zoals vroeger dus, zij het een beetje in mineur.

Aan Franstalige kant sprak de alliantie nog meer vanzelf. De plek in het midden van het bed is ook een geliefkoosde plek van Les Engagés van voorzitter Maxime Prévot. De tegenhanger van de CD&V deed het ook nog eens geweldig goed op 9 juni (plus negen zetels). En dan is er nog die andere grote winnaar van de verkiezingen, Georges-Louis Bouchez, die zijn MR naar een winst van zes zetels leidde, en op twintig zetels eindigde. Dat is een uitstekende uitgangspositie voor Bouchez, maar ook één waarin hij tot weinig compromissen bereid is.

Hoe moet het verder? Een flamingant die premier van België moet worden, een socialist die diep in de sociale zekerheid moet snijden en een liberaal die zo zot van glorie is dat zelfs de minste toegeving een onaanvaardbare blamage lijkt: wie er goed over nadenkt, beseft dat ‘Arizona’ nooit een evidente combinatie was. Maar er zijn weinig andere opties. Niemand heeft zin in een tripartite (rood, blauw en oranje) of nog erger: een nieuwe editie van Vivaldi. Ook een vervanging van de MR door de PS lijkt vandaag politieke sciencefiction.

Na deze crisette kan het nog alle richtingen uit, maar tegelijk blijft Arizona de meest logische combinatie. Een uitruil tussen Bouchez en Rousseau, waarbij elk een paar trofeeën mee naar huis krijgt: dat is de manier om uit de patstelling te raken. Het water is diep, dat is nu al bijna vijf maanden duidelijk. Maar is het werkelijk té diep?