Veel zwartepieten, naïeve CD&V en 8 andere bedenkingen bij uitblijven fiscale hervorming
De regering-De Croo slaagde er niet in om een akkoord te bereiken over de fiscale hervorming. En eigenlijk ook niet over de pensioenhervorming. Tien bedenkingen van Knack-redacteur Ewald Pironet.
1. Duidelijke mededeling van de premier
De fiscale hervorming is dood, zo blijkt uit de mededeling die premier Alexander De Croo (Open VLD) gisterenavond omstreeks 23.18 uur doorstuurde: ‘De premier heeft vastgesteld dat er geen akkoord mogelijk is over een fiscale hervorming zonder dat die de begroting ernstig bezwaart.’ Had iemand iets anders verwacht?
Al snel na de start van de regering stond er in Knack een analyse met als titel: ‘Gelooft iemand dat we over vier jaar al een moderne en rechtvaardige fiscaliteit zullen hebben?’
Want de pijnpunten zijn al jaren bekend: ons belastingsysteem is veel te ingewikkeld, kent te veel achterpoortjes en hanteert te veel verschillende tarieven. Hoge tarieven, bovendien. Het staat zo ook in het regeerakkoord van de regering-De Croo, zij het in krom Nederlands: ‘Ons (fiscaal) systeem wordt gekenmerkt door vele uitzonderingen, vrijstellingsregimes en verschillen in behandeling binnen de onderscheiden fiscale domeinen, en tegelijk hoge belastingtarieven.’ De regering-De Croo is er niet in geslaagd om zelfs maar één van de genoemde problemen op te lossen. Zoals de premier gisterenavond zelf moest vaststellen.
Lees hieronder verder.
2. Duidelijk regeerakkoord
Het regeerakkoord waarmee de regering-De Croo van start ging was dan wel duidelijk over de pijnpunten van onze belastingen, maar het toonde geen enkele ambitie om daar tijdens de huidige regeerperiode iets aan te veranderen. Op bladzijde 6 van het regeerakkoord staat dat ‘de regering een bredere fiscale hervorming zal voorbereiden om het belastingstelsel te moderniseren, te vereenvoudigen, meer rechtvaardig en meer neutraal te maken.’ Merk op dat er staat ‘zal voorbereiden’, en niet ‘zal realiseren’.
3. Naïeve CD&V
De CD&V, toch een partij die het politieke spel goed moet kennen, heeft niet alleen het regeerakkoord goedgekeurd waarin sprake was van het ‘voorbereiden’ van een fiscale hervorming. Ze heeft met Vincent Van Peteghem ook de minister van Financiën geleverd. Hem kan weinig worden verweten. Hij heeft er alles aan gedaan om iets van een fiscale hervorming tot stand te brengen. Maar dat de CD&V niet vooraf heeft ingezien dat het regeerakkoord helemaal niet sprak van een fiscale hervorming die deze regeerperiode tot stand zou komen, wijst op een zekere naïviteit en/of onervarenheid bij de partij. Komt dat omdat toen de al bij al onervaren Joachim Coens voorzitter was?
Lees hieronder verder.
In elk geval zagen anderen de bui al snel hangen. Een van hen was Wim Coumans, die een reeks kabinetsfuncties bekleedde bij CD&V-excellenties als Jean-Luc Dehaene en Wilfried Martens en nu voorzitter is van de Hoge Raad van Financiën. Knack stelde hem enige tijd geleden de volgende vraag:
Het antwoord van Coumans luidde: ‘Ik vond dat ook een bizarre passage in het regeerakkoord en heb minister Van Peteghem gezegd dat het me voor hem een vergiftigd geschenk lijkt. Aangezien het om een taxshift gaat, dus een verschuiving van de belastingen, moet de minister vóór de verkiezingen zeggen van wie hij het geld zal afpakken dat hij aan anderen wil geven. Wie geld zal krijgen vindt dat normaal, want die is ervan overtuigd dat hij al veel te lang veel te veel belastingen betaalt. Wie meer moet betalen, zal woedend zijn. En inderdaad, wie zegt dat de volgende regering dan het hervormingsplan van Van Peteghem zal uitvoeren?’
Er is dus geen fiscale hervorming tijdens deze regeerperiode. En wie zegt dat de CD&V deel zal uitmaken van de volgende regering? En dat de partij daarin dan de minister van Financiën leveren? En zal die minister dan opnieuw Vincent Van Peteghem zijn?
4. Holle verkiezingsslogan
Het uitgangspunt van de fiscale hervorming was dat ‘werken meer moet lonen’. Elke partijvoorzitter heeft dat ook de voorbije maanden herhaald. Maar hoe zoiets gefinancierd moest worden, werd er nooit bij verteld. Gezien de budgettaire toestand kunnen de belastingen op arbeid niet worden verlaagd zonder elders te besparen of andere inkomsten te zoeken.
Knack vroeg in mei aan de regeringspartijen hoe ze een lastenverlaging op arbeid zouden financieren.
Geen enkele partij had daar een onderbouwd plan voor. Dat werken meer moet lonen bleek toen al niet meer dan een holle slogan in aanloop naar de verkiezingen.
5. Veel zwartepieten
Dat er geen akkoord werd bereikt voor een fiscale hervorming, wordt vooral de MR verweten. Daarmee maken de andere regeringspartijen er zich wel heel makkelijk vanaf. Alle partijen – op de CD&V na – hebben de voorbije maanden en weken veto’s uitgesproken over de plannen van minister Van Peteghem.
Lees hieronder verder.
Dat de MR de zwartepiet krijgt toegespeeld, ligt vooral aan de stijl van haar voorzitter Georges-Louis Bouchez, die zoals wel vaker met de voeten vooruit voor zijn liberale standpunt ging. Maar dat er geen akkoord werd bereikt, ligt lang niet alleen aan de MR, maar aan alle partijen minus de CD&V. Of de MR en Bouchez bij een volgende regeringsvorming betrokken zullen worden, is zeer de vraag. Met zijn stijl heeft Bouchez zichzelf buitenspel gezet.
6. Geen kanseliersbonus
Het moet voor de Open VLD en vooral premier De Croo extra pijnlijk zijn dat juist de Franstalige liberalen en Bouchez publiekelijk zo fel van leer trokken tegen de afgezwakte fiscale voorstellen die de premier op tafel legde. De MR profileerde zich daarbij als de enige echte liberale partij van de regering.
Bovendien laat de MR de premier een blauwtje oplopen: De Croo wilde tonen dat zijn regering ondanks alle kritiek nog wel in staat was om hervormingen door te voeren. De Open VLD denkt daarmee zelfs stemmen te kunnen winnen en heeft het voortdurend over de ‘kanseliersbonus’. Maar de Franstalige liberalen gunnen die niet aan hun Nederlandstalige geestesgenoten. En dus ook niet aan Alexander De Croo.
7. Verschil met de pensioenen
De regering-De Croo nam begin deze maand drie maatregelen met betrekking tot de pensioenen. Eén: wie langer blijft werken dan de datum waarop hij met vervroegd pensioen kan gaan, krijgt een pensioenbonus, een extra bedrag. Twee: om in aanmerking te komen voor het minimumpensioen moet u 20 jaar effectief hebben gewerkt. Drie: de pensioenen van de ambtenaren stijgen niet alleen mee met de index, maar stijgen ook als ambtenaren die nog werken loonsverhoging krijgen en dat systeem (de zogenaamde perequatie) wordt wat afgetopt.
Lees hieronder verder.
Die maatregelen werden door de regering als een pensioenhervorming in de markt gezet. Het zijn hoogstens muizenstapjes op weg naar een pensioenhervorming. Ze lossen onze pensioenproblemen niet op. Er wordt niets gedaan om de financiële houdbaarheid te versterken. Integendeel: door de pensioenbonus en het hogere minimumpensioen zal de vergrijzingsfactuur misschien zelfs stijgen. Drie pensioenmaatregelen nemen is nog geen pensioenhervorming realiseren, zoals u leest in deze analyse.
Bovendien kwamen die maatregelen er onder druk van Europa, dat alleen maar relancegeld aan ons land wilde geven als er pensioenhervormingen werden doorgevoerd. Een soortgelijke druk was er niet voor een fiscale hervorming. Het wordt afwachten of Europa de genomen pensioenmaatregelen voldoende vindt.
8. Verschil met de pensioenen (bis)
Nog een belangrijk verschil tussen de fiscale hervorming en de pensioenhervorming is wat erover in het regeerakkoord werd overeengekomen. Daarin staat dat de fiscale hervorming moet worden ‘voorbereid’. Over de pensioenhervorming wordt tot in het detail uitgestippeld wat gerealiseerd moest worden, zoals de verhoging van het minimumpensioen: ‘Het minimumpensioen zal geleidelijk worden opgetrokken (volledige en onvolledige loopbaan) richting 1500 euro netto voor een volledige loopbaan (in geval van een onvolledige loopbaan wordt dit bedrag pro rata verminderd met het verschil tussen 45 jaar en de loopbaan).’
Dat onderdeel van het regeerakkoord wilde de PS, die met Karine Lalieux de minister van Pensioenen in de regering levert, absoluut binnenhalen. Het werd ook snel gerealiseerd. Al de rest hoefde niet meer voor de PS. Merk op hoe de houding van de PS in het pensioendossier verschilt van de houding van de CD&V rond fiscale hervorming.
9. Misschien niet dood, maar toch comateus
Er is dus geen akkoord over fiscale hervorming en verschillende partijen, zoals Vooruit, hebben eerder al laten verstaan dat als de regering niet meer in staat was om akkoorden te bereiken, ze er het best mee ophield. Of de regering zal vallen en er vervroegde verkiezingen zullen komen, zoals de oppositie nu vraagt? De angst voor de kiezer houdt de regering overeind. Al moet er tot aan de verkiezingen van juni 2024 niets meer van de regering-De Croo worden verwacht. Als de regering niet dood is, dan is ze toch minstens comateus.
10. En wat met de begroting?
De ministers gaan de komende weken met vakantie en daarna wacht de begroting. Ook die moeten we aan Europa presenteren. Er is dus druk om met iets fatsoenlijks op de proppen te komen. De begroting vormt altijd een grote uitdaging voor ons land, en zeker nu. De Leuvense begrotingsexpert Wim Moesen zei het al: ‘Het echte werk voor de regering-De Croo begint pas na 21 juli. Zeker na die budgettaire pandoering van 43 miljard euro van de voorbije drie jaar kunnen we maar beter wat meer aandacht schenken aan onze overheidsfinanciën. Want onze geringe bekommernis voor de staat heeft geleid tot de staat waarin we ons nu bevinden.’ Wat denkt u: zal de regering-De Croo er nog in slagen om een begroting die naam waardig op te stellen?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier