Philippe Destatte (Institut Destrée): ‘Media en politici bezondigen zich doorlopend aan Wallonië-bashing’

‘Het bashen van Wallonië in de media, ook op de publieke omroep RTBF, zorgt er mee voor dat de Walen geen sterk collectief Waals gevoel hebben’, zegt Philippe Destatte, voorzitter van het Institut Destrée.

Dit weekend vindt in Namen het Feest van het Waalse Gewest plaats, na twee jaargangen in mineur vanwege de coronapandemie.

Naar aanleiding van die ‘Waalse feesten’ peilde de krant L’Avenir naar hoe de Walen Wallonië zien. Daaruit blijkt dat ze een op zijn minst gemengd beeld van hun regio hebben. 47 procent van de Walen staat positief tegenover de eigen regio – niet eens de helft dus. 37 procent of ongeveer een op de drie Walen voelt zich verbonden met Wallonië, en 24 procent of een op de vier Walen ziet de toekomst van Wallonië rooskleurig in.

Volgens historicus én toekomstdenker Philippe Destatte, bekend om zijn kritische analyses van de Waalse politiek, staan die negatieve sentimenten niet in verhouding tot de feiten – hoe groot de sociaaleconomische uitdagingen voor Wallonië ook zijn.

Het trauma van de Waalse krijgsgevangenen blijft onvermeld in de geschiedenisboeken.

Philippe Destatte, voorzitter van het Institut Destrée.

‘De Walen doen aan zelfkastijding, ik soms ook trouwens. Maar media en politici bezondigen zich echt doorlopend aan Wallonië-bashing. De RTBF is daar het beste voorbeeld van. Als het al eens over Wallonië gaat, is het om de spot te drijven of om uit te smeren wat allemaal misgaat. Maar als je kijkt naar de recente cijfers van Eurostat in verband met het bbp per hoofd van de bevolking, doet Wallonië het weliswaar slechter dan Brussel of Vlaanderen, maar beter dan heel wat Noord-Franse regio’s. En Waals-Brabant is met voorsprong de meest welvarende provincie van België. Er is ook “une wallonie qui gagne”, maar dat laat niemand zien.’

Het ontbreken van een positieve identificatie met Wallonië als maatschappelijk project is problematisch, vindt Destatte, omdat het gevoel van een gedeelde lotsbestemming zelfredzaamheid in de hand werkt. ‘In plaats van alle heil van de Waalse regering te verwachten, want dat is toch nog vaak de heersende cultuur in Wallonië. Maar de politiek kan het niet alleen.’

De historicus verwijst ook naar een ‘taboe’ dat als een ‘loden deken’ over het Waalse regionalisme hangt en de constructie van een sterke Waalse identiteit heeft gehinderd. Dat taboe heeft te maken met de verschillende behandeling die Vlaamse en Waalse krijgsgevangenen te beurt viel tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Vlaamse krijgsgevangenen werden door de Duitsers meteen terug naar huis gestuurd, waar ze konden werken, trouwen, een gezin stichten. De 65.000 Waalse krijgsgevangenen, onder wie mijn grootvader, zaten 5 jaar lang in Duitse kampen opgesloten. Dat heeft een hele generatie Walen doen beseffen dat ze Waal waren, maar dat heeft die generatie en de samenleving ook een groot trauma bezorgd. In de geschiedenisboeken blijft dat trauma onvermeld. Het verklaart waarom korte tijd later de Walen zich zo hevig hebben verzet tegen de terugkeer van koning Leopold III naar België, en waarom ze het verdict van de volksraadpleging over die terugkeer niet wilden aanvaarden. De Walen hebben toen bijna een volksopstand uitgelokt. Meer dan 1 miljoen Walen marcheerden in Brussel, gewapend met dynamiet.’

En waarom weegt dat als een taboe op de Waalse identiteitsvorming? ’De Walen worden er liever niet aan herinnerd dat ze toen bijna een burgeroorlog hebben uitgelokt, en dus België bijna hebben doen barsten.’