Pandora Papers: rijkste Belgen zijn kind aan huis in belastingparadijzen

Ruim 1200 Belgische burgers en inwoners duiken op in de Pandora Papers als eigenaar of bestuurder van een offshoreconstructie in belastingparadijzen. Onder hen een aantal telgen uit de rijkste families van België, blijkt uit onderzoek van Knack, De Tijd en Le Soir.

Een luxejacht met zwembad en beachclub in eigendom van een offshore op de Britse Maagdeneilanden (verderop BVI genoemd), een Zwitserse bankrekening met een half miljoen euro aangehouden door een BVI-vennootschap, trusts in Hongkong en de Cookeilanden voor ‘successieplanning’: uit nieuwe gelekte documenten, ter beschikking gesteld door het Internationaal Consortium van Onderzoeksjour- nalisten (ICIJ), blijkt dat een aantal van de rijkste Belgen nog steeds kind aan huis is in belastingparadijzen.

Voor alle duidelijkheid: een offshorestructuur is op zich niet illegaal. Zolang je er geen zwart geld in parkeert, je de offshore aangeeft bij de fiscus én hem ook ter plekke bestuurt, is er niets aan de hand. Maar niet iedereen volgt de regels van het spel. Na de publicatie van de Panama Papers in 2016 opende de Bijzondere Belastinginspectie (BBI) in België 269 dossiers. In de Pandora Papers duiken opnieuw een aantal van Belgiës rijkste families op.

Wie? De familie van Hugo Verlinden (verzekeringskantoor Van Dessel in Berlaar) groeide uit tot een belangrijke speler in de verzekeringsmarkt. Ook Christian Teunissen (Xior in Antwerpen) startte in de verzekeringssector maar legde zich daarna toe op een vastgoedportefeuille, met onder meer studentenkamers. Ben Van Loo (A-Star Group in Mechelen) vergaarde eveneens fortuin met de verhuur van studentenkamers in België en Nederland.

Offshores? De Belgen Hugo Verlinden (78), Ben Van Loo (55) en Christian Teunissen (49) vonden elkaar in het project Seven Sins. Samen met nog twee landgenoten bezaten ze een luxueus jacht van 41 meter, vernoemd naar de zeven hoofdzonden. Het jacht was minstens nog tot 2017 ondergebracht in een offshore op de BVI, Global Corporate Charter Company Limited. De familie Verlinden bezat driekwart van de aandelen in die offshore, Teunissen en Van Loo elk 6,25 procent.

Daarnaast waren de families Verlinden en Ben Van Loo vanaf 2016 ook aandeelhouder van een vennootschap op Malta: Global Superyacht Charters Limited. Die kocht op haar beurt een nieuw jacht van 52 meter, opnieuw genaamd Seven Sins. Het jacht van constructeur Sanlorenzo heeft zelfs een eigen website, www.sevensinsyacht.com, en kan gecharterd worden. ‘Seven Sins heeft een zwembad op het hoofddek, een beachclub met bar, een fitnessruimte met hamam en sauna, (…) en een megabar met buitenkeuken op het zonnedek.’

De familie Verlinden is volgens de gelekte documenten ook nog aandeelhouder van Secuma, een schermvennootschap in Panama. Zowel in 2011 als in 2017 sloot dat bedrijfje arbeidscontracten af met de crew van de Seven Sins-jachten. Zelfs een Belgische kok die op het jacht ging koken voor de Belgische rijke families moest voor zijn contract via Panama passeren.

In 2018 berichtte de website derijkstebelgen.be dat de Seven Sins van 52 meter voor 32 miljoen euro te koop stond. Een jaar later kondigde het bedrijf SeaNet Europe aan dat het 40 procent van de Seven Sins had verkocht aan een ‘Europese koper’ in een verkoop van mede-eigendom.

Reactie? Een advocaat laat namens de familie Verlinden en Ben Van Loo weten dat zij geen commentaar wensen te geven. ‘Wel wensen wij te benadrukken dat iedere keuze voor een welbepaalde aandeelhoudersstructuur niet werd ingegeven door fiscale motieven. Dit blijkt des te meer uit het feit dat de bestaande aandeelhoudersstructuur reeds in detail werd onderzocht door de fiscale administratie, zonder enig gevolg.’

Christian Teunissen stelt dat hij niet weet waarom een BVI-vennootschap eigenaar was van Seven Sins: ‘Ik ben destijds benaderd door mijn vroegere werkgever, de heer Hugo Verlinden – een ware jachtliefhebber – om de aandelen in deze vennootschap van een andere vennoot over te kopen. Hij controleerde Global Corporate Charter Company Limited en hij had de leiding. Ik heb mij daar verder weinig vragen bij gesteld. Ik maakte wel melding van deze aandelen in de aangifte personen- belasting. Tussen 2015 en 2019 was ik eigenaar van een klein pakket aandelen (6,25 procent). Ik had ze gekocht omdat ik dan het recht kreeg om een aantal weken per jaar – weliswaar tegen extra betaling – met mijn familie op vakantie te gaan op deze boot. Er werd me verteld dat de vennootschap in 2017 het jacht verkocht heeft en dat daarna een Maltese vennootschap een ander jacht van 52 meter heeft gekocht. Dat is veel groter en exclusiever dan het eerste jacht, maar ik had geen interesse om in dit avontuur mee te stappen. Ik heb mijn belang in Global Corporate Charter Company Limited in 2019 met verlies kunnen verkopen.’

Wie? Ronald de Waal (69) is bekend van de Nederlandse kledingketen WE Fashion. Hij is de kleinzoon van de stichter van het familiebedrijf en is gedelegeerd bestuurder van WE Belgium. De Waal is een Nederbelg en woont in Wijnegem.

Offshores? Minstens tot in 2017 was Ronald de Waal eigenaar van Tarbat Investments Limited op de BVI, opgericht in 1993. Dat blijkt uit gelekte documenten van Trident Trust, een offshoreprovider op de Britse Maagdeneilanden. Activiteit van die offshore is ‘een plezierjacht bezitten’, en de geschatte waarde van de eigendommen van het bedrijf bedroeg 34,4 miljoen Britse pond in 2017. Directeurs van de BVI-offshore waren twee bedrijfjes uit Guernsey. Uit open bronnen blijkt dat Tarbat Investments Limited eigenaar is van de Velsheda, een groot J-klasse-zeiljacht. Van de oorspronkelijke J-klasse-jachten zijn er nog maar drie in heel de wereld.

Daarnaast was De Waal volgens de gelekte documenten minstens tot in 2017 ook nog eigenaar van Harbour Yachting Limited, in 2002 opgericht op de BVI, en met dezelfde Guer nsey-bedrijfjes als directeur.

Reactie? We vroegen De Waal of fiscale motieven een rol speelden bij de oprichting van de BVI-vennootschappen, en of hij nog steeds eigenaar is van beide offshores, maar ontvingen geen reactie.

Wie? Nicolas d’Ieteren (46) is bestuurder bij D’Ieteren Group, met merken als Volkswagen en Audi de belangrijkste auto-importeur van België. Hij is Belg maar woont in Zwitserland.

Offshores? Uit de gelekte documenten blijkt dat Nicolas d’Ieteren in 2016 directeur en eigenaar werd van Copacati Limited op de BVI. Die postbusconstructie blijkt gewoon gevestigd op het adres van de lokale offshoreprovider Alcogal in Tortola. De contacten met Alcogal verliepen minstens tot in 2018 via een tussenpersoon in Monaco.

Reactie? ‘Deze zaak houdt geen verband met de mandaten van de heer D’Ieteren binnen D’Ieteren Group’, zegt een woordvoerder van D’Ieteren. ‘Het betreft een maritieme activiteit van commerciële aard die naar behoren bij Lloyd’s geregistreerd is.’ Of Copacati Limited misschien eigenaar is van een jacht? ‘Meneer D’Ieteren wenst daarover geen specifieke commentaren te maken.’

Wie? Dominiek De Clerck (60) behoort tot de rijke familie achter de West-Vlaamse textielgroep Beaulieu. In 2010-2011 sloot hij nog een deal met het parket en tipte hij justitie over een vermeende witwasoperatie die andere familieleden via Luxemburg doorvoerden. Die witwaszaak is pas afgelopen zomer minnelijk geschikt.

Offshores? Uit de Pandora Papers blijkt dat Dominiek De Clerck zelf ook nog een offshore op de BVI bezit, Arilan Investments Limited, met daarin een half miljoen euro op een rekening van de Zwitserse bank UBP. Het geld was afkomstig uit een schenking van zijn ouders in 1987, zo staat te lezen in de gelekte documenten. In 2014 trad Dominiek De Clerck aan als aandeelhouder en directeur van de offshore, die al in 2003 was opgericht. Tussen 2003 en 2014 had de vennootschap een aandeelhouder uit Zwitserland en een directeur uit Panama.

Reactie? ‘Dominiek De Clerck was uiteindelijk begunstigde van deze BVI sedert heel veel jaren’, reageert zijn advocaat. ‘In feite diende deze structuur blijkbaar om er de verkoopprijs, of een deel ervan, van een fabrieksgebouw van het familiebedrijf Beaulieu in Zuid- Wales in onder te brengen. Fiscaal is de oorsprong prima facie alvast zuiver. Waarom beleggen in een vennootschap met zetel op de BVI? Dat is simpelweg geadviseerd door de toenmalige bankier.’

Volgens de advocaat ondertekende De Clerck in 2017 een document ‘om het nodige te doen om de procedure op te starten om de vennootschap te ontbinden. Mijn cliënt wil geen dergelijke structuren meer in het buitenland.’ De advocaat stelt ook dat er nooit belastbare inkomsten zijn gekomen uit Arilan Investments Limited. En met de Beaulieu-onderzoeken door justitie had de BVI-vennootschap niets te maken. De offshore zelf is nog steeds niet ontbonden, en dat heeft volgens de advocaat onder meer te maken met de fondsen bij de bank UBP. ‘Die zouden niet transfereerbaar noch afkoopbaar zijn. Door covid-19 was er ook geen mogelijkheid om naar Londen of Genève te reizen om dit te regelen en meer uitleg te krijgen over de redenen van de non-liquiditeit van de fondsen. Mijn cliënt plant binnenkort langs te gaan bij UBP Genève.’

Wie? Baron Dilip Mehta (71) is een voormalig gedelegeerd bestuurder van Rosy Blue in de Antwerpse Hoveniersstraat, de nummer één van de Belgische diamantsector. Zijn zoon Vishal (41) bekleedde tussen 2003 en 2019 verschillende functies binnen de Rosy Blue-groep. Beiden zijn Belg maar wonen in Dubai.

Offshores? In februari 2020 kocht Vishal Mehta aandelen in Kilian Holdings op de BVI, een maand later werd zijn vader Dilip directeur van de offshore. In de gelekte documenten zien we dat Dilip Mehta een adres opgeeft in Dubai maar ook zijn Belgisch paspoort gebruikt, opgemaakt in Brasschaat en afgeleverd in Dubai. En van 2016 tot 2018 was Mehta ook al eens aandeelhouder van Kilian Holdings.

We vinden hem ook terug bij een trust op de Cookeilanden en een trust in Hongkong, waarbij Dilip Mehta ‘settlor’ is van de trust – degene die zijn vermogen in een trust stopt en toevertrouwt aan derden. De activa in de trusts bedroegen liefst 350 miljoen dollar in 2017, zo blijkt uit gelekt e-mailverkeer.

Vishal en Dilip Mehta zijn maar twee van de minstens vijftig diamantairs gelinkt aan België die opduiken in de Pandora Papers. Zij lieten hun offshores voornamelijk oprichten met de hulp van de offshoreproviders Alcogal in Panama, Asiaciti in Hongkong, en Trident op de BVI. De meeste bedrijfjes werden uiteindelijk ondergebracht op de BVI, een aantal ook in Hongkong, Singapore en de Cookeilanden. In sommige offshores van diamantairs staan miljoenen geparkeerd.

Reactie? Rosy Blue reageert dat Dilip Mehta sinds 2012 niet langer directeur is van Rosy Blue NV en sindsdien niet meer betrokken is bij het management van het bedrijf, en evenmin nog een actieve rol heeft in andere bedrijven van de groep. Dilip Mehta zelf reageert dat hij sinds 2009 in de Verenigde Arabische Emiraten woont en daar belastingen betaalt. ‘Voor successiezaken passen de VAE de shariawetten toe. Het is dan ook de praktijk in de VAE om voor successieplanning – belangrijk voor mij gelet op mijn leeftijd – common law jurisdicties zoals de BVI en trusts te gebruiken om de successie van mijn persoonlijke activa vlot te laten verlopen.’ Ook zijn zoon Vishal betaalt belastingen in de VAE. Dilip onderstreept voorts dat onze vragen over zijn offshores behoren tot ‘persoonlijke en private aangelegenheden, die alle volledig conform en legaal zijn binnen alle relevante jurisdicties’.

Wie? De Franse familie Bouriez komt uit de distributiesector en staat volgens het Franse magazine Challenges op de 110e plaats in de lijst van rijke Fransen. De familie richtte onder meer supermarktketen Cora op. Een aantal telgen woont in België. Philippe Bouriez (1933-2014) was 35 jaar lang ceo van de groep Louis Delhaize, die internationaal actief is maar zijn hoofdzetel in Charleroi heeft behouden. Zijn broer Jacques was er tot 2018 voorzitter.

Offshores? Uit de Pandora Papers blijkt dat Philippe Bouriez settlor was van een trust in Nieuw-Zeeland, de Phoenix Trust. Die werd in 2011 opgericht met als doel ‘de activa in stand te houden en te verbeteren voor de toekomstige opvolging’. In 2012 had de trust bezittingen voor ongeveer 50 miljoen euro, een jaar later voor meer dan drie keer zoveel. De trust bezit aandelen van het Nederlandse NMKW, dat op zijn beurt het Belgische Galimmo Real Estate bezit – de vastgoedpijler van de groep Louis Delhaize. Na het overlijden van Philippe Bouriez in 2014 ontvingen zijn kinderen geld uit de trust. Tussen de vier kinderen ontstond nog ruzie over de verdeling van het geld, omdat een van de kinderen een andere moeder heeft. Maar dat conflict werd in 2016 opgelost.

Philippes broer Jacques zette in 2012 de Ransart Trust op in Nieuw-Zeeland. Tot 2016 was hij ook begunstigde van een andere trust in Nieuw-Zeeland, de Gosselies Trust, opgericht door zijn echtgenote in 2012.

Reactie? We probeerden op verschillende manieren contact op te nemen met leden van de familie Bouriez, alsook met hun advocaten, maar niemand heeft gereageerd op onze vragen.