In het striemend harde boek Het land van de onbestrafte misdaden. Waarom faalt Justitie? analyseert oud-magistraat Walter De Smedt de toestand van het Belgische gerecht.
Is uw boek een soort weerwraak voor alle tegenwerking die u als magistraat hebt ondervonden?
Walter De Smedt: Ik publiceer het boek uit verontwaardiging over de huidige hervormingen. Justitie wordt gebruikt om een andere maatschappij door te drukken. De afkoopwet die toeliet dat kapitaalkrachtigen hun schuld en boete konden afkopen is een mooi voorbeeld. Twee fundamentele voorwaarden voor een eerlijk proces werden opzijgeschoven: openbare behandeling door een rechter werd vervangen door geheime akkoorden tussen partijen en de ongelijkheid tussen arm en heel rijk werd opnieuw ingevoerd.
U knoopt veel aan elkaar: de CCC, de Bende van Nijvel, Dutroux en F-35’s. Wat is de gemene deler?
De Smedt: Het is toch normaal dat de vraag naar een onderling verband opduikt? Het is ook de kernvraag in het Bendedossier: de enige overblijvende piste is de ontwrichting van de staat. Het parlementair onderzoek naar de afkoopwet stelde dat ook vast: ernstige ontwrichting op het hoogste niveau van onze drie grondwettelijke machten. Bekijk de huidige politieke toestand: men is niet meer in staat om behoorlijk beleid te voeren. Dat het ooit zover zou komen, werd al door de Amerikaanse president Eisenhower voorspeld toen hij waarschuwde voor de groeiende macht van het militair-industriële complex, dat vandaag ook een technologisch complex is geworden.
Er is een ernstige ontwrichting van onze drie grondwettelijke machten.
U vermoedt een verregaande Amerikaanse invloed op justitiehervormingen?
De Smedt: Ik stel vast dat de manier waarop ons gerecht en onze inlichtingendiensten werken sterk beïnvloed is door hoe Amerika zijn drie oorlogen voert: de war on communism, war on drugs en war on terror. Door onze wetten rond de bijzondere opsporings- en inlichtingenmethoden is alles verheimelijkt. Het rechtelijke toezicht op onze inlichtingendiensten is sterk afgezwakt, en op wat ze strafrechtelijk doen is het zelfs onbestaande.
U noemt minister van Justitie Koen Geens de ‘zakenadvocaat van het grootkapitaal’ en zijn beleid ‘de oorzaak van de ondergang van Justitie’.
De Smedt: Wie daaraan twijfelt, moet de dossiers maar opdiepen waarnaar ik verwijs. De minister is in hart en nieren een zakenadvocaat. Met een zakenadvocaat op Justitie krijg je een zakenjustitie. Dat is minder erg in burgerlijk en commercieel recht, waar een akkoord tussen partijen zowat als wet geldt. Maar die vercommercialisering is ongepast in strafrecht.
Uw conclusie is dat België afglijdt naar een sterke staat, genre Hongarije of Polen?
De Smedt: Het laatste EU-verslag over Poolse toestanden is erg leerzaam. Vergelijk dat maar met het doel van de recentste justitiehervorming: vervanging van de rechter door de procureur, vertegenwoordiger van de uitvoerende macht. De minister van Justitie bepaalt het strafrechtelijke beleid, de procureurs mogen er enkel nog advies bij geven. Het advies van de rechters wordt zelfs niet gevraagd.
