Open oorlog tussen Open VLD en politiebonden: ‘Op de rand van wat democratisch geoorloofd is’

Het conflict tussen de politiebonden en de regering blijft etteren. Vooral Open VLD is de kop van Jut.

Maandag 13 maart. Egbert Lachaert strijkt neer in café De Dolle Haring in het Limburgse Bree. Het bezoek is onderdeel van Vragenvuur, een roadshow waarbij Lachaert de boer opgaat om gewone burgers te spreken.

De Open VLD-voorzitter wordt geconfronteerd met enkele tientallen leden van de politievakbonden. Ze dragen maskers met de beeltenis van justitieminister Vincent Van Quickenborne. Op een spandoek dopen ze Open VLD om tot Open VLB: de Vlaamse LiegeBeesten. ‘s Avonds publiceert Lachaert beelden waarop is te zien hoe rook van bommetjes het café binnendringt en de aanwezige sympathisanten hindert. ‘Dit soort “syndicaten” zijn een schande’, schrijft hij.

Het voorval is exemplarisch voor de afgelopen maanden. Op een Open VLD-partijcongres in de Brusselse Kinepolis kwam het in oktober zelfs tot een clash tussen vakbondslui en collega-agenten die het congres beveiligen. ‘Het is absurd’, zegt Lachaert aan Knack. ‘Ik heb de bonden nog ontvangen op het partijhoofdkwartier. Maar met hun acties gooien ze hun eigen ruiten in.’

Ondertekend document

De twistappel is het begrotingsakkoord van de federale regering. In oktober besliste de ploeg van premier Alexander De Croo (Open VLD) om besparen op de politie. Een beloofde loonsverhoging komt er niet in één keer, maar wordt over enkele jaren gespreid. Daarnaast besliste de regering om een eindeloopbaanregeling voor politiemensen te laten uitdoven. Via dat regime, bekend als de ‘NAVAP’, konden sommige politieambtenaren met 58 jaar stoppen met werken.

De vakbonden waren woest. In januari, amper tien maanden voor de begrotingsdeal, hadden ze een akkoord met de regering gesloten met daarin zowel de loonsverhoging als het overeind blijven van de NAVAP. Eerst was de woede gericht tegen de hele regering, inclusief minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V), bevoegd voor de politie. Maar al snel spitsten de politiemensen zich toe op Vincent Van Quickenborne, die als justitieminister ook voogdij over de politie heeft.

Vincent Houssin van politievakbond VSOA: ‘Tijdens onze gesprekken met de regering zegt Van Quickenborne dat hij niet betrokken was bij het akkoord over de loonsverhoging en de NAVAP. Daarom kon hij in oktober dus ook geen woordbreuk hebben gepleegd. Zo wast hij zijn handen in onschuld, maar het is een leugen.’

Het werd een welles-nietesspel. De bonden zwaaiden met het akkoord van januari, dat in juli werd ondertekend door de afgevaardigde van Van Quickenborne in het onderhandelingscomité, dat officieel wordt voorgezeten door vertegenwoordigers van de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken.

Begin december namen de bonden zelfs een advocaat in de arm – een ongeziene stap. Op het kabinet van Van Quickenborne viel een brief in de bus van meester Marc Uyttendaele, echtgenoot van PS-coryfee Laurette Onkelinkx. De vraag: of de afgevaardigde van de minister dan schriftvervalsing had gepleegd door iets te ondertekenen waarvan Van Quickenborne zich distantieerde? Van Quickenbornes advocaten antwoordden dat de minister ‘rechtsgeldig’ werd vertegenwoordigd.

Op zijn kabinet valt ook vandaag nog te horen dat de handtekening van juli louter een bewijs van aanwezigheid was, en dat Van Quickenborne op geen enkele manier betrokken was bij de totstandkoming van het akkoord zelf. Die rol was enkel Verlinden toebedeeld.

In november eiste de vakbond NSPV het ontslag van Van Quickenborne, in de nasleep van de moord op een 29-jarige agent in Schaarbeek. Officieel omdat Van Quickenborne te laks zou optreden bij geweld tegen de politie, maar onder de waterlijn speelde de onvrede over de begrotingsdeal.

Lees verder onder de foto.

‘Geviseerd’

Intussen nemen beide partijen geen gas terug, het vertrouwen is weg. ‘Zolang Van Quickenborne zijn fout niet toegeeft, kunnen we onmogelijk nog rond de tafel zitten’, zegt Joery Dehaes van het ACV. In het parlement blijft Van Quickenborne strijdvaardig. Zo verwijt hij oppositiepartij N-VA te ‘plooien’ voor de vakbonden: ‘U vraagt om de pensioenleeftijd van 58 jaar in stand te houden. Dat gaan wij niet doen.’

N-VA-Kamerlid Yngvild Ingels verwerpt de beschuldiging. ‘De minister wil de indruk creëren dat wij niet voor langer werken zijn, maar dat zijn wij wel. Alleen was dit niet de afspraak. Zo kunnen de cipiers, die onder zijn verantwoordelijkheid vallen, wel nog genieten van de eindeloopbaanregeling. Wat heeft de politie toch misdaan om zo geviseerd te worden?’

Het conflict kreeg ook gevolgen voor burgers. In december kondigden de vakbonden een ‘boetevrije maand’ aan. De politie bekeurde alleen nog inbreuken ‘die de veiligheid rechtstreeks in gevaar brengen’. Wie bijvoorbeeld zonder veiligheidsgordel reed, ging vrijuit. Van Quickenborne was woedend.

Tegenwoordig valt het Lachaert op hoe sommige bonden ‘boodschappen laten circuleren die copy-paste Vlaamse Belang zijn’. Op Twitter deelde de VSOA een filmpje van een parlementaire tussenkomst van Vlaams Belanger Ortwin Depoortere. Maar volgens vakbondsman Vincent Houssin gaat het niet om de partij, maar om de inhoud. ‘Wij delen filmpjes van verschillende partijen. Sommigen duwen ons graag in extreemrechtse hoek, maar dat is niet het geval.’

De bonden verwachten nu dat de politiek de eerste stap zet. Daar beweegt weinig. Ondertussen laat Lachaert bij ieder Vragenvuur-evenenement beelden maken van de acties. ‘Zij hebben het recht om te betogen, maar wij hebben ook het recht op vereniging. Als ze consequent één partij verhinderen om samen te komen, dan balanceert dat op de rand van wat democratisch geoorloofd is.’