‘Ook veel niet-separatistische Catalanen vinden de straffen ongehoord’

‘Wie heeft gelijk in dit conflict? Geen van beiden’, schrijft Tom Lievens vanuit Barcelona.

In tijden waar de mens nog nooit zo overspoeld werd met informatie heeft de luiheid eveneens nog nooit zo gezegevierd. Een paar titels, zinnen gelardeerd met een kort beeldverslag is voldoende om de mening te spuien. Gemakzucht in het kwadraat. Zwart en wit. Nuanceren mag uit het woordenboek geschrapt. Gewoon voor de buis zitten en chips eten. Neem de telefoon in de hand en tik een paar zinnen op Twitter. Tenslotte moet ook daar die mening gespuid.

“Spanje is fascistisch! Geen vrije meningsuiting!”

“Spanje is als het Turkije van Erdogan!”

“Politieke gevangen in Europa! Schandalig!”

De straffen zijn ongehoord. Klopt. Geen speld tussen te krijgen. Misschien tot uw verbazing vindt ook de niet separatistische Catalaan dat ook. Valt uw mond vol chips nu open? Niet-separatistische Catalaan?! Bestaat die ook? Ja, die bestaat.

Als we kijken naar de afgelopen verkiezingsuitslagen in Catalonië dan haalden de separatistische partijen 48 procent. Niet eens een meerderheid. Gemakshalve vergeten we dus zowat iets meer dan halve bevolking die ook hier toeft en ook een mening heeft.

Gemakshalve vergeten we dat die stem minder luid klinkt omdat ze simpelweg kan leven in een Catalonië met een autonome regering, ministerie van onderwijs, ministerie van justitie en sociale voorzieningen. Die ook zijn grieven heeft dat alles beter kan maar niet meteen onafhankkelijkheid nastreeft. Sommigen onder hen vinden het een regelrecht circus. Zijn boos dat de afgelopen jaren geen andere politiek meer gevoerd werd dan de onafhankelijkheid nastreven. Dat het land niet meer bestuurd werd.

Ook veel niet-separatistische Catalanen vinden de straffen ongehoord.

Ik mag hier op de straten roepen dat Franco een held was, klootzak was. Niet gearresteerd zal ik worden. Ik mag roepen dat ik Catalonië onafhankelijk wil, dat ik Catalonië bij Spanje wil. Niet gearresteerd zal ik worden.

Wat ik niet mag doen is eenzijdig wetten maken. Eenzijdig een referendum organiseren. Niet het volk ophitsen de politie verjagend en hun voertuigen totaal vernielen, erop kruipen en met luidspreker in de hand het volk aanzetten tot het bezetten van overheidsgebouwen.

Er is dus een wezenlijk verschil tussen mening uiten en daden. Een politiek gevangene is een individu dat om zijn gedachtegoed de kerker wordt ingeworpen. Iets wat niet gebeurde hier. Ze zijn aangeklaagd om daden. Het gebruiken van staatsgeld om een illegaal referendum te organiseren. Het opruien van het volk. En ook ik ben het niet eens met de straffen. Wel gingen ze om daden, niet om meningen te uiten.

Dat een centrale rechtse regering zich met hand en tand verzet heeft om te voorkomen dat er een referendum zou komen is een feit. Ze blindeerde zelfs de grondwet met een extra wet te stemmen.

Wie heeft gelijk in dit conflict? Geen van beiden.

Vijf jaar lang is een armworstelwedstrijd gevoerd tussen de Catalaanse regering en centrale regering. Een wedstrijd die uitliep op een drama. De Catalaanse regering verdeelde het volk, wilde blindelings zonder plan eenzijdig de onafhankelijkheid uitroepen na een onwettelijk referendum. Hoe dat afliep weten we.

Twee jaar later is die rechtse nationale regering eruitgezet na een motie van wantrouwen. De socialistische partij van Pedro Sanchez nam het roer over. Die reikte verschillende malen de hand tot onderhandelen hoe het nu verder moest met Catalonië. Iets wat de Catalanen ontzegd was onder het rechtse beleid van Rajoy. Iets wat de Catalanen als argument gebruikten om eenzijdig te beslissen.

Maar de zo gewilde dialoog door de Catalaanse regering werd door henzelf gesaboteerd. Ze wilden alleen aan de tafel aanschuiven om te bespreken hoe de onafhankelijkheid kon verklaard worden. Iets anders viel niet te onderhandelen. Alweer een patstelling.

En nu wordt er massaal geprotesteerd. Luchthaven bezet in Barcelona, de stad geblokkeerd, brandblussers leeggespoten en snelwegen bezet. Viel er een arrestatie? Ja, één. Dus mening uiten mag, protesteren mag.Dat hier en daar klappen vielen lijkt me logisch als je stenen gooit en de boel op stelten zet.

Wat ik bijvoorbeeld op dit moment niet mag hier is met een Spaanse vlag zwaaien. Want dan krijg ik klappen. Niet dat ik daar de nood toe voel een vlag te zwaaien, maar het kan en mag niet, het zal mij verboden worden door de massa. Dus wat vrije meningsuiting aangaat weet ik niet goed wie wiens mening beknot op straat.

En dan is er nog dit interessant gegeven: De Catalaanse justitie beschikt over het zegsrecht in haar gevangenissen. Waarschijnlijk krijgen de Jordi’s al in januari derdegraads gevangenschap. Ze hebben dan de plicht om van maandag tot donderdag in de cel te slapen, overdag en in de weekends kunnen ze dan beschikken. De anderen volgen waarschijnlijk snel.

Mogen de chips gesmaakt hebben.

Tom Lievens woont en werkt in Barcelona als freelancejournalist. Een eerdere versie van deze tekst verscheen al op zijn blog.